De Europese Commissie (EC) heeft een nieuw modelcontract goedgekeurd dat bedrijven kunnen gebruiken voor de doorgifte van persoonsgegevens vanuit de EU naar landen daarbuiten. Dat is onder meer van belang voor bedrijven die persoonsgegevens uitwisselen met bedrijven en organisaties in de VS.
Bedrijven die nu al een modelcontract als doorgifte-instrument gebruiken, krijgen in totaal anderhalf jaar de tijd om hun huidige contracten in lijn te brengen met het nieuwe modelcontract, schrijft de Nederlandse privacywaakhond, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), in een bericht over de goedkeuring van het modelcontract.
‘Door een modelcontract te gebruiken, kunnen bedrijven en andere organisaties persoonsgegevens van bijvoorbeeld klanten of werknemers goed beschermen. Ook al sturen ze die persoonsgegevens door naar landen waar persoonsgegevens in principe minder goed beschermd worden dan in Europa’, aldus AP.
Een contract is vereist als een bedrijf persoonsgegevens doorgeeft vanuit de EU naar zo’n land. Het nieuwe modelcontract vervangt de modelcontracten die de Europese Commissie eerder vastgesteld heeft. Door een modelcontract te gebruiken, hoeven ondernemers zo’n contract niet volledig zelf op te stellen. Andere namen die gebruikt worden voor een modelcontract zijn: standard contractual clauses – scc’s – of standaardcontractbepalingen.
‘Privacy shield EU-VS ongeldig’
Het nieuwe modelcontract is flexibeler dan de oude modelcontracten en bestrijkt meerdere situaties. In het document zijn vier verschillende modules opgenomen. Dat zijn: doorgifte van verwerkingsverantwoordelijke naar verwerkingsverantwoordelijke, doorgifte van verwerkingsverantwoordelijke naar verwerker, doorgifte van (sub)verwerker naar (sub)verwerker, doorgifte van (sub)verwerker naar verwerkingsverantwoordelijke.
Het nieuwe modelcontract houdt rekening met de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie van juli 2020 in de zaak Schrems II. Het modelcontract bevat onder meer een overzicht van de stappen die bedrijven moeten nemen om te voldoen aan de wet na de Schrems II-uitspraak.
In die zaak verklaarde de rechter het EU-VS privacy shield (privacyschild) ongeldig, omdat de Amerikaanse overheid persoonsgegevens onvoldoende beschermt. Daardoor mogen bedrijven niet zomaar persoonsgegevens meer doorgeven vanuit de EU naar de VS.
Op tijd overstappen
Volgens het Hof kunnen modelcontracten wel een geldige grondslag bieden voor doorgifte van gegevens naar landen buiten de EU. Maar alleen als in de praktijk een gelijkwaardig beschermingsniveau kan worden gewaarborgd.
AP roept bedrijven op om te bekijken of zij in lopende contracten de oude modelcontracten gebruiken. Als dit zo is, en als de contracten een looptijd hebben van langer dan achttien maanden, moeten zij overstappen op het nieuwe modelcontract.
Het is mooi dat AP bedrijven oproept om te kijken of ze de contracten moeten vernieuwen maar dat klinkt alsof je verenigingen vraagt om de statuten te wijzigen. Wat is de sanctie als je het niet doet omdat dit juridische onderhoud tijd en geld kost? Verder is me ook niet helemaal duidelijk hoe een contract (tussen bedrijven) een gelijkwaardig beschermingsniveau waarborgt als de Amerikaanse overheid zich (rechtmatig) toegang kan verschaffen tot de gegevens van non-US ingezetenen op basis van geldende wetgeving. Eerdere overeenkomsten bleken onvoldoende bescherming te bieden dus waarom zo dit anders zijn met versie 4.0?
Er is geen contract dat je met je leverancier kan opstellen waardoor de US overheid niet meer bij die persoonsgegevens kan.
Dus qua persoonsgegevens opslaan bij Amerikaanse bedrijven is er niets verandert.
Het wordt tijd voor een nieuw bedrijf, EuroData. Dat Europese bedrijf slaat alle gegevens van zijn ingezetenen op als ze dit bij de grote cloudproviders (bv Azure, Google en AWS) willen laten opslaan. Er komen connectoren naar deze providers (met andere woorden: EuroData verhuurt servercapaciteit in hun datacentra aan deze giganten), zodat al die cloudoplossingen blijven werken. Alleen zo kan er gegarandeerd worden dat de VS niet bij onze data kan.