De antitrustzaak tegen Microsoft begint steeds meer de vorm van een ‘soap-opera’ aan te nemen. Vorige week beschuldigde de softwarefabrikant zijn concurrenten van een samenzwering om het ten val te brengen. Nog geen dag later noemde een belangrijke getuige van Justitie Microsoft ronduit een monopolist. Kort daarop lekte er een intern memo uit waarin het concern ‘software-lease’ voor Windows overweegt.
Volgens econoom en consultant Frederick Warren-Boulton heeft Microsoft al sinds het begin van de jaren negentig een monopoliepositie en vraagt het te veel geld voor zijn Windows-besturingssysteem. Warren-Boulton werkte onder de regering Reagan als antitrust-consultant bij het ministerie van Justitie. Hij stelt dat de prijs van Windows veel lager zou zijn als de leverancier echte concurrenten had. Gedurende een kruisverhoor door Microsoft-advocaat Michael Lacovara beweerde de overheidsgetuige dat het softwareconcern prijzen naar eigen goeddunken opvoert. Tot "voorbij concurrerende prijsniveaus. Elke monopolist heeft vroeg of laat te maken met concurrentie. Tot het zover is, maximaliseer je je winsten door de prijzen van je producten kunstmatig hoog te houden." Hiermee snijdt deze overheidsgetuige het centrale punt aan van de aanklacht tegen Microsoft.
Geen monopolie
Microsoft houdt echter vol geen monopolie te hebben met zijn Windows, ondanks het feit dat dat besturingssysteem wordt meegeleverd bij 90 procent van alle PC’s. Woordvoerder Mark Murray zegt dat Windows 98 dezelfde prijs heeft als voorganger Windows 95. Door dalende PC-prijzen vormt dat besturingssysteem tegenwoordig echter wel 20 procent van de kosten van een computer tegenover 6 procent enkele jaren terug, aldus analisten.
De belaagde softwareleverancier haalde in de rechtszaak uit naar concurrenten Netscape, Oracle, IBM en Sun Microsystems. Deze bedrijven zouden samenheulen om via Justitie te bereiken wat zij niet op de vrije markt voor elkaar kunnen krijgen; het verslaan van Microsoft. Bovendien zouden deze samenzweerders de softwaremarkt onderling willen verdelen middels ongeschreven overeenkomsten. Hiermee wil Microsoft aantonen dat allianties en machtsverhoudingen gebruikelijk zijn in de IT-industrie.
‘Windows-lease’
Ondertussen blijkt uit een uitgelekt intern memo dat Microsoft overweegt om PC-gebruikers een jaarlijkse vergoeding in rekening te brengen voor Windows. Dit bericht verstuurde Joachim Kempin, senior vice-president voor verkoop aan PC-fabrikanten, in december vorig jaar aan voorzitter Bill Gates. Kempin noemt de ‘software-lease’ de beste optie voor de lange termijn. Een dergelijk verkoopmodel zou pas haalbaar zijn tegen het jaar 2001, aangezien er eerst een aanzienlijke infrastructuur moet komen voor het incasseren van de betalingen. Inmiddels heeft het concern de authenticiteit van dit memo bevestigd. Woordvoerders Adam Sohn en Mark Murray benadrukken echter dat dit "slechts een idee is en niet eens in de buurt komt van daadwerkelijke uitvoering." Volgens Sohn is het idee één van de vele voorstellen over software-verkoop waar Microsoft naar kijkt.
Bedreigingen
Warren-Boulton wees nog op een ander deel van de communicatie tussen Kempin en Gates waarin de mogelijkheid werd besproken dat computerfabrikant Compaq volgend jaar 750 miljoen dollar aan licentiegelden moet betalen voor Windows. Kempin vreest dat die prijs zo hoog is dat ’s werelds grootste PC-leverancier wel eens, eventueel in een samenwerkingsverband met anderen, een eigen besturingssysteem zou kunnen nastreven, als alternatief voor Windows.
De memo van Kempin noemde nog twee lange-termijn bedreigingen voor Windows, die Warren-Boulton aanhaalde. Het tweede gevaar wordt gevormd door Sun Microsystems’ platform-onafhankelijke programmeertaal Java. Opvallend genoeg zou chipfabrikant Intel de derde bedreiging zijn. Vanwege diens dominante positie in de processormarkt, maar tevens afhankelijkheid van Microsoft, zou Intel wel eens, samen met bijvoorbeeld Netscape en Sun, een concurrerend besturingssysteem kunnen financieren, meent Kempin. Warren-Boulton onderschrijft deze mening. "Als zij de software dan voor één dollar verkopen en de processor voor tweehonderd dollar, krijgen ze de fabrikanten aan hun kant. Wij zouden dan National Semiconductor of Advanced Micro Devices kunnen overnemen en de software verkopen voor honderd dollar en de chips voor één dollar boven de kostprijs", aldus het memo van de Microsoft-topman.
Intel OS
Ironisch genoeg lijkt het erop dat Intel inderdaad bezig is met een dergelijke strategie. Het bedrijf ontwikkelt naar verluidt een driedimensionale grafische gebruikersinterface (gui) met de codenaam Miramar. Deze gui draait vooralsnog bovenop Windows en zou alleen gebruikt kunnen worden in combinatie met de nieuwste, krachtige Katmai-processoren. Daarnaast heeft Intel bedragen van onbekende omvang geïnvesteerd in Linux-distributeur Red Hat en softwareleverancier Be die het multimedia-besturingssysteem Be OS ontwikkelt. Deze twee besturingssystemen draaien, mede, op Intel-processoren.
Microsoft laakt taktiek overheid
De Microsoft-delegatie op de computervakbeurs Comdex in Las Vegas laakt het optreden van de overheid in de rechtszaak tegen de software-onderneming. "Justitie voert een agressieve taktiek, waarbij ze Bill Gates persoonlijk aanvallen", zegt PR-manager Tom Pilla. De Amerikaan doelt hierbij op de video-getuigenis waarvan de aanklager enkele geselecteerde fragmenten toont. Gates komt in deze beelden nogal verward en vergeetachtig over. Pilla geeft toe dat de video niet erg flatterend is voor Gates. "Maar wat wil je, het is geen interview, maar een verhoor. Bill heeft een eerlijke getuigenis afgelegd en liet zich geen woorden in de mond leggen."
Uit diverse onderzoeken in Amerika komt naar voren dat de populariteit van Gates onder de bevolking sinds de start van de rechtszaak licht is toegenomen. De aanhang van de overheid is daarentegen afgenomen. Pilla vindt dit logisch. "De overheid heeft ook geen zaak tegen ons. Justitie moet aantonen dat Microsoft de browser-distributie van Netscape heeft geblokkeerd. In feite verkoopt dit bedrijf nog veel Navigators." De PR-man vindt dat Justitie eigenlijk een onderzoek had moeten starten naar de praktijken van Netscape. "Dit bedrijf gaf de browser eerst weg en ging er toen geld voor vragen. Op het moment dat Microsoft de browser uitbracht, besloot Netscape opnieuw hun product gratis op de markt te brengen. Dat zijn pas praktijken van een monopolist." Pilla wil niet speculeren over de uitkomst van de zaak. Hij zegt wel dat het een lange zit zal worden. "We kunnen niet wachten tot wij onze getuigen mogen oproepen."