De markt voor geautomatiseerd inkopen zal dit jaar explosief groeien. Dat gaat gepaard met flinke groeistuipen. Nieuwe concurrenten laten hun gezicht zien en er grijpt een sanering onder inkoopportalen plaats.
Dit verwacht Frances Howarth, analist bij de Aberdeen Group. Volgens haar delen op dit moment Commerce One en Ariba, Amerikaanse leveranciers van inkoopsoftware, op de zakelijke markt de lakens uit. Zij leveren oplossingen waarmee organisaties de inkopen van ruwe materialen, kantoorartikelen en reserve- en reparatieonderdelen via Internet en intranet beter kunnen regelen. In het eerste geval – de primaire goederen – kunnen bedrijven steeds meer gebruikmaken van zogeheten elektronische marktplaatsen. Op dit soort speciale websites kunnen gelijksoortige organisaties hun inkoopbehoeften bundelen en leveranciers laten inschrijven op aanbestedingen voor volumecontracten.
Boeing
Een bekend voorbeeld is het initiatief van Boeing met een aantal andere vliegtuigmaatschappijen om een online-handelsportaal in te richten voor de inkoop van kerosine en allerhande vliegtuigonderdelen. Dit heeft inmiddels navolging gekregen van een groep luchtvaartmaatschappijen onder leiding van British Airways.
De inkoop van kantoorartikelen en andere secundaire goederen kan via een interne website worden geregeld. "Bij inkoop spelen twee grote problemen een rol", zegt Howarth. "Werknemers zijn niet op de hoogte van de prijsafspraken tussen de inkoopafdeling en voorkeursleveranciers en kopen zelf om de hoek hun spullen in. Daarnaast worden aankopen nog grotendeels afgehandeld via post of fax. Gegevens moeten vervolgens met de hand in een systeem worden ingevoerd of zijn onleesbaar, waardoor er weer nagebeld moet worden. Met behulp van een inkoopsysteem via intranet worden de inkoopprocessen transparanter, kan er efficiënter worden gewerkt en kunnen de papier- en proceskosten omlaag."
Een goed voorbeeld is KPN dat samen met Oracle de virtuele marktplaats KPN Exchange gaat inrichten. Doel is de inkoopkosten van de afdelingen Inkoop en Logistiek flink te verlagen.
Verschuivingen
Howarth merkt dat alle grote bedrijven momenteel nadenken over een of andere vorm van elektronisch inkopen via Internet. De beide nieuwkomers Commere One en Ariba zijn met hun inkoopoplossingen in dit gat gesprongen. "Maar", zegt Howarth, "er ontstaat meer concurrentie en er zullen overnames volgen. De erp-en edi-leveranciers die hun traditionele systemen moesten aanpassen, zijn aan een inhaalrace begonnen. Zo heeft SAP het portaal Mysap.com gecreëerd is Peoplesoft met een inkoopoplossing gekomen die E-procurement heet en richt Harbinger zich op kleinere bedrijven. Ook de grote IT-consultants ontwikkelen eigen oplossingen. Kpmg werkt bijvoorbeeld voor Europa nauw samen met de Engelse leverancier van inkoopsoftware Infobank."
De Aberdeen-analiste verwacht dat ook bij de onlinehandelsportalen de nodige verschuivingen. "Neem bijvoorbeeld de elektronische marktplaatsen in de vliegtuigindustrie: zij zullen uit kostenoogpunt moeten bepalen of ze met elkaar de concurrentie aangaan, voor samenwerking kiezen of zullen fuseren."
Lijntjes
Volgens Erik van Munster, verkoopmanager van Commerce One in de Benelux, verliep de orderafhandeling in het pré-internettijdperk tussen bedrijven vooral via electronic data interchange (edi). "Maar dat soort oplossingen zijn vandaag de dag te traag en te rigide om met verschillende inkopers en leveranciers tegelijkertijd te werken. Dan moeten er tussen iedere inkopende en leverende partij lijntjes worden gespannen. Een elektronische marktplaats werkt meer als een telefooncentrale waar alle partijen op aangesloten zijn. Met behulp van onze software kunnen medewerkers van inkoopafdelingen via een uniforme interface verschillende catalogi van leveranciers bekijken en op eenvoudige wijze prijzen en leveringsvoorwaarden vergelijken."
Zijn collega Marc Renssen, manager strategische projecten, benadrukt dat niet alleen de inkopende partij voordeel heeft van een Internet-inkoopoplossing, maar ook leveranciers. "Zij profiteren van een marktplaats waar volgens standaarden en eenduidige structuren wordt gewerkt. Ze hoeven zich niet meer te conformeren aan al die uiteenlopende traditionele inkoopsystemen van klanten en kunnen het bouwen van verschillende verkoop-websites achterwege laten. Ook voor leveranciers geldt dat de kosten voor de orderafhandeling een stuk lager zullen uitvallen."
Europa
Commerce One begon ooit onder de naam Distrivision als leverancier van elektronische catalogi. Het bedrijf bouwde dit met het oog op de business-to-business-ontwikkelingen op Internet uit tot oplossingen voor geautomatiseerd inkopen voor intra- en Internet. In de Benelux wordt het bedrijf vertegenwoordigd door het Internetsoftwarebedrijf Tie. Hoewel de vertegenwoordiging nu nog slechts uit drie personen bestaat, is Van Munster optimistisch over de toekomst. "De meeste initiatieven startten in de Verenigde Staten en waaien nu over naar Europa. Wij worden actief betrokken bij de invoering van inkoopprojecten bij Europese vestigingen, bijvoorbeeld van General Motors in Brussel om mee te helpen aan de uitbouw van het automobiel-inkoopportaal van GM en zijn partners."
Concurrent Ariba werkt in Nederland met ongeveer 25 mensen en bemant hier de Europese helpdesk. Ook verkoopmanager Arjen Koonings merkt dat Europa wakker wordt. "Het starten van elektronische inkoopomgeving is in eerste instantie bedoeld om kosten te besparen. Maar langzamerhand staat kostenbesparing niet meer centraal, maar draait het om een herinrichting van zakelijke processen. Bedrijven worden bang om een te grote achterstand op te lopen ten opzichte van de concurrentie en vragen ook om dit soort toepassingen."