Een door overheden opgelegde impliciete of expliciete verplichting om gebruik te maken van Microsoft-software, staat haaks op zowel de geest als de letter van Europese regels, stelt Jan van Gennip.
Twan Deibel, auteur van ‘Niks mis met monopolie’ (Computable, 1 februari), trekt zich kennelijk weinig aan van reacties hierop als die van Bert Lettink (‘Standaard ?’) en mijzelf (‘Kijk eens naar televisie’, beide 15 februari). Onder de titel ‘De Microsoft-standaard: mobieltje dat het altijd doet’ trekt hij namelijk van leer tegen het artikel van Jan Waldorp over ‘open source’. Los van de aperte nonsens over ‘altijd werkende software’ van Microsoft (zie ook ‘Microsoft in bedrijfsapplicaties’ van Martin Healy, 28 juni) en de voortdurend wisselende Microsoft-‘standaarden’, geloof ik dat het Twan Deibel volledig ontgaat dat het overheden zelfs niet eens vrij staat om een koppeling tussen een commerciële monopolist en ‘standaarden’ te ondersteunen. Sterker nog, behalve dat de Duitse overheid (terecht) heeft ingezien dat de toegang tot publieke informatie niet in handen dient te zijn van een monopolist, hebben drie Franse parlementsleden, Jean-Yves Le Déaut, Christian Paul en Pierre Cohen op 21 april 2000 een wetsvoorstel ingediend met dezelfde strekking. Bedoeling was ‘vrijheden en consumentenbescherming te vergroten, en de economische concurrentie in de informatiemaatschappij te verbeteren’. Deze wet verplicht alle overheidsinstanties en -organisaties open standaarden te gebruiken en software waarvan de broncode vrij toegankelijk is.
Verder biedt deze wet een ieder de mogelijkheid om vrijelijk compatibele software te ontwikkelen en te publiceren, zelfs in het geval van een patent of handelsmerk voor een of andere communicatiestandaard. Deze wet is gebaseerd op vijf historische, juridische of constitutionele principes: vrije toegang tot publiek informatie, mogelijkheid tot opvragen van publieke gegevens, nationale veiligheid, bescherming van de gebruiker, en samenwerkbaarheid. Het principe van vrije toegang tot publieke informatie impliceert het volgende. Als digitale gegevens worden uitgewisseld met burgers of tussen publieke instellingen, zou de wijze waarop de data gecodeerd en uitgewisseld worden niet moeten afhangen van de technologie van een enkele leverancier, maar eerder moeten gebruikmaken van publieke coderingstechnieken en protocollen, ook wel bekend als open communicatiestandaarden. Artikel 1 zegt daarom: "Bij het uitwisselen van digitale informatie moeten overheidsinstellingen en organisaties open communicatiestandaarden gebruiken, gebaseerd op overheidsregels en -processen."
Europese regels
Van belang is ook dat in dit verband verwezen wordt naar grondwettelijke rechten. Behalve dit aspect zijn echter ook de European Procurement Rules ofwel de Europese regels op het gebied van mededinging van belang. Hier een citaat uit de oerversie.
‘To supplement the ban on restrictions on the free movement of goods, on 21 December 1976 the Council adopted Directive 77/62/EEC coordinating procedures for the award of public supply contracts. That coordination was based on three main principles:
- Community-wide advertising of contracts to develop real competition between economic operators in all the Member States;
- The banning of technical specifications liable to discriminate against potential foreign bidders;
- Application of objective criteria for the selection of tenderers and the award of contracts.’
Het moge duidelijk zijn dat een door overheden opgelegde impliciete of expliciete verplichting om gebruik te maken van bullen van Microsoft haaks staat op zowel de geest als de letter van deze regels. In de Europese Richtlijnen is weergegeven in welke gevallen er Europees dient te worden aanbesteed. Dit is het geval als er aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
- Er worden goederen en diensten aangeschaft met een geraamde kostprijs hoger dan het grensbedrag in de Richtlijnen, én
- de aanbesteder is een publiekrechtelijke instelling in de zin van de Richtlijn.
Een zeer groot gedeelte van de aanbestedingen van de overheid voldoet aan deze voorwaarden. Nog los van deze (overduidelijke) regelgeving lijkt het me overigens knap bizar, dat waar de overheid juridisch onderzoek uitvoert naar misbruik door Microsoft van zijn monopoliepositie, zij haar burgers verplicht tot… aanschaf van spullen van diezelfde Microsoft.
Jan van Gennip Delft