De Nederlandse overheid verspeelt jaarlijks vijf miljard euro door het mislukken van ict-projecten. Dat meent René Veldwijk van ict-dienstverlener Ockham uit Vianen. Een harde onderbouwing van dit bedrag heeft hij niet, ‘maar dit is de consensus en het wordt niet ontkend’. Reden dat er niks aan de verspilling wordt gedaan, is dat niemand er pijn van zou hebben.
‘Behalve de belastingbetaler dan', concludeert KRO-verslaggever Sven Kockelman in het radioprogramma Goedemorgen Nederland, als hij Veldwijk interviewt. ‘Dat klopt', bevestigt de ict-ondernemer. ‘Als grote ict-projecten mislukken, heeft niemand eigenlijk pijn. Als het falen geen publiciteit oplevert, merkt niemand het. In zo'n project wint iedereen: de beleidsmakers, maar zeker ook de grote ict-bedrijven. Projecten lopen vaak een factor twintig uit de hand en opdrachtgevers betalen gewoon de factuur. De kern van het probleem is dat de opdrachtgever dit kan maken, zonder dat het schaadt. Soms is het zelfs bewust beleid vanuit de overheid.'
Toeslagensysteem
De beschuldigingen van Veldwijk zijn hard, maar hij claimt wel recht van spreken te hebben met 25 jaar ict-ervaring, waarvan vele jaren bij de overheid. Hij haalt dan ook een extreem voorbeeld aan waarbij zijn eigen bedrijf Ockham, gespecialiseerd in databankdiensten, betrokken was. Veldwijk: ‘De overheid had een noodsituatie omdat zes miljoen mensen geen toeslagen konden ontvangen. Er was al 270 miljoen euro geïnvesteerd, maar toen het moest gaan draaien, was er helemaal geen systeem. Helemaal niemand heeft het hierover gehad. Wij hebben toen voor een paar ton in drie maanden tijd de boel opgelapt en uiteindelijk voor één miljoen euro het systeem gerealiseerd.'
Bij een dergelijk succesvolle en snelle realisatie had Veldwijk wel wat complimenten verwacht, maar niets was minder waar. ‘We kregen hele heftige reacties', constateerde Veldwijk enigszins verbouwereerd. ‘Ze wilden ons er weer zo snel mogelijk uit hebben en doorgaan op de gebruikelijke voet met de aangestelde grote opdrachtnemer. Dit kwam niet van de directie, maar van de mensen daarboven en -onder.'
Klokkenluider
Veldwijk kan er geen vinger achter krijgen waarom de overheid op een dergelijke manier met ict-projecten omgaat, maar ideeën heeft hij er wel over. ‘Zodra het over ict gaat, kijkt iedereen de andere kant op. Ict is moeilijk te begrijpen, waardoor alles maar van een ict-bedrijf wordt geslikt. Dit zou anders moeten zijn. Als het moeilijk wordt, moet je juist goed opletten.'
Door het pleidooi van Veldwijk lijkt hij een klokkenluider, al ziet hij zichzelf niet graag zo. ‘Dat ik dit nu aankaart, wordt me niet in dank afgenomen. Zolang het met de economie goed gaat, doet niemand hier iets aan. Door de economische crisis wordt dit allemaal duidelijker. De kern van het probleem is dat een overheidsinstantie een groot project aanbesteedt dat vervolgens door een groot ict-bedrijf wordt gewonnen. Voor een vaste prijs wordt er iets gerealiseerd waar na een half jaar uurtje-factuurtje gaat gelden. Dan gaat het fout en lopen de kosten onnodig hoog op.'
Opvallend is dat het bedrijf waar dhr. Veldwijk werkt vooral opdrachten voor de overheid uitvoert. Blijkbaar is het geld toch belangrijk! Ik zou een externe die zo over zijn opdrachtgever spreekt er direct uit zetten. Zeer onbehoorlijk.
ICT bedrijven contracten aanbieden op no cure / no pay basis. Laat ze maar eerst eens wat doen voor ons belastinggeld en wat laten zien anders dan schreeuwen dat ze de grootste en beste zijn.
Bij het bedrijfleven zie je dezelfde verspilling. Hoewel die waarschijnlijk net wat minder uit de hand kan lopen. De meeste ICTers zijn overgewaardeerde sukkels, zwaar over het paard getild, omdat niemand het begrijpt waar ze mee bezig zijn, zelfs de ICTer zelf niet. Gelijk je dat ziet bij de derivatives in de financiele sector, ook bedacht door onbegrepen econometristen (mathematici) gevangen in hun ICTwereld.
na het lezen van het artikel, maar vooral van de reacties, wil ik graag 2 punten bijdragen:
– Als één van de oorzaken van de geldverspilling wordt de vaak wijzigende wetgeving genoemd, welke de uitvoering van ICT invoering beïnvloed. Dit is niets nieuws, de wet is afgelopen decennia wel vaker veranderd. Hoe kan het dat de ICT bedrijven vandaag de dag hier nog steeds niet mee om kunnen (of willen?) gaan? Mijns inziens is dit inherent aan de sector. Velen hebben de mond vol van Agile benaderingen, waarbij we op dit soort veranderingen zouden moeten kunnen inspelen door het regelmatig contact met de opdrachtgevers en de korte sprints. Waarom dan nog steeds dit probleem?
– Wanneer gaan overheden eens resultaatgerichter werken? Bij het falen van grote projecten zou je toch mogen verwachten dat er op termijn koppen gaan rollen en het kaf van het koren gescheiden wordt. Hoe kan het dan toch zo zijn dat men blijft falen…..
Jammer dat de heer Veldwijk niet de grond van zijn rancune bekendmaakt. Hij heeft reeds een eerder artikel geschreven in een krant waarin hij alle bij de overheid werkende ict-ers ict-kneuzen noemde. Jammer dat de heer Veldwijk zo een hele beroepsgroep te kakken zet terwijl ik mij meen te herinneren dat hijzelf ook voor de overheid werkzaam is geweest en zelf dus net zo een kneus zou zijn volgens zijn eigen redenatie.
Om even terug te komen op de grond van rancune, er is mij bekend dat de heer Veldwijk na zijn fantastische werk voor het UWV, waar hij een project van 270 miljoen wist te redden door hetzelfde voor 1 miljoen te bouwen (yeah right), met een plan voor een ander project is “uitgeloot”, oftewl niet goed genoeg bevonden.
Als ICT-er bij de overheid ben ik mij terdege bewust van de verantwoordelijkheid van het werken met belastinggeld en met mij velen. Dit neemt echter niet weg dat er veel mensen, en dan veelal extern ingehuurde ict-ers, er met een begrijpelijk eigenbelang zitten waardoor soms dingen niet van de grond komen en of projecten vertraagd worden.
Daarnaast helpt bij een bedrijf als het UWV de overheid niet mee, er is de europese aanbesteding, de regelmatig veranderende wettenen de kromme wijze van op ict bezuinigen terwijl meer dienstverlening op E-dienst basis moet gaan plaatsvinden.
Voorbeeld; er mag in het kader van de bezunigingen geen vast personeel meer worden aangenomen, daarentegen moeten er wel nieuwe regels worden uitgevoerd waardoor er meerwerk komt.
Dit heeft tot gevolg dat wij externen die vorig jaar wegbezuinigd werden nu weer vrolijk hun werk komen uitvoeren voor het UWV.
Met name Cap Gemini en Sogeti zijn hier natuurlijk grote spelers naast nog een berg zzp-ers.
En het mooiste is dat de overheid dan hard naar dit soort organisaties wijst alwaar zijzelf vaak de veroorzaker zijn.
Naast bovengenoemde durf ik wel te bevestigen dat er veel geld wegvloeit en dat er ook veel projecten falen. Daar waar men in de commerciele wereld iets harder naar elkaar is ivm verliezen is de helende hand van de overheid uiteraard hier meer aanwezig waardoor verzakers ook door kunnen gaan.
M.a.w. Er is binnen de ict bij de overheid veel voor verbetering vatbaar maar om hier een hele beroepsgroep als ongekwalificeerde ict-kneuzen neer te zetten vind ik eigenlijk meer een vorm van laster en smaad dan van klokkeluiders werk.
John Doh,
De reden van verspilling ligt natuurlijk aan de versnipperde manier van aansturing van ICT bij de overheid. Dat is niet eenvoudig op te lossen,
MAAR de dienstverleners hebben mega boter op hun hoofd want zij melken dat probleem uit, en zijn daarmee NIET te goeder trouw.
Bijkomend probleem is dat bij veel grote instellingen (ook bedrijven) men vastzit aaan “Prefrred suppliers” zelfs als die wanprestaties plegen.
Ik heb dit zelf meegemaakt bij een multinational in Eindhoven waar op een project 20 manjaar was verstookt en er was NIETS opgeleverd. IT wilde overstappen en andere leveranciers gaan inzetten, maar DAT MOCHT NIET. Zo kom je natuurlijk niet voorwaards.
Ik ben er zeker van dat een samenwerkingsverband van ZZPérs of kleinere aanbieders voor veel betere resultaten kan zorgen in 50% van de gevallen, maar ja, de grote jongens wensen alleen met de GROTE jongens zaken te doen (zelfs als bewezen is dat ze er niets van bakken!).
Vooropgesteld dat elke verspilde euro er 1 teveel is.
Afgelopen zaterdag stond er een interessant artikel in de Volkskrant: “ICT-drama bij UWV”. Hier werd (ook) het bedrag van 4-5 miljard per jaar genoemd. De schrijver noemt daarbij de Algemene Rekenkamer als bron (ook genoemd op 18-10 door Michiel Steltman in deze discussie). Wellicht heeft dhr. Veldwijk hier ook naar gekeken?
Toen ik dat rapport uit 2007 er bijhaalde las ik hier overigens een genuanceerder beeld dan wat de Volkskrant deze bron toestaat. De Rekenkamer noemt de problemen met niet succesvolle projecten substantieel. In 2004 bedroeg de totale overheidsinvestering in ICT echter 2,1 miljard (waarvan 0,5miljard door de (centrale) overheid). Ik realiseer me overigens dat de periode 2004 – 2011 in ICT land een mensenheugenis is waarin veel kan veranderen.
Volgens de door de Rekenkamer genoemde formule(s) kom je hiermee op heel andere bedragen voor verspilling in de ICT: ruim een miljard voor de totale overheid, waarvan ruim 250 miljoen voor het Rijk.