OS/2 is een nogal zielig produkt. Het is belachelijk dat de beperkingen van Windows 3.1 de PC-markt hebben belemmerd in haar ontwikkeling, terwijl OS/2 ook beschikbaar was. Dit bewijst wel dat Microsofts marketing tegenover de eindgebruikers veel beter is dan die van IBM. Hoewel de laatste het beste produkt aanbiedt, heeft de eerste het grootste marktaandeel.
De veelgebruikte vergelijking van OS/2 versus Windows 3.1 met VHS versus Betamax is misleidend, behalve dat er voor Windows meer software te krijgen was dan voor OS/2. Betamax was alleen kwalitatief beter dan VHS, terwijl OS/2 veel meer functionaliteit biedt dan Windows 3.1, zoals communicatiepoorten, serverfuncties en procesbesturing.
De echte marketingkloof is ontstaan bij het introduceren van Ole. IBM’s Som is veel beter, maar de Ole-componenten (OCX’en) schoten als paddestoelen uit de grond, terwijl IBM er niet in slaagde OS/2 van compatibele functies te voorzien. Recente versies van OS/2 Warp draaien weliswaar ook native Windows 3.1-applicaties, maar de belangrijkste applicaties hebben ook Ole nodig. Zelfs IBM’s nieuwe PC-ster, Lotus, ondersteunt Ole in plaats van Som.
Ik heb OS/2 de laatste jaren zoveel mogelijk gesteund, maar niet omwille van de strijd tussen IBM en Microsoft. Ik wilde gewoon een protected mode, 32-bits besturingssysteem voor mijn protected mode, 32-bits hardware. Het is niet logisch om een 286 te emuleren op een Pentium. De fundamentele verandering nu is dat Windows 95, hoewel het enigszins teleurstelt, en volgend jaar ook Windows NT versie 4 client, eveneens protected 32-bits besturingssystemen zijn. IBM heeft niet langer het monopolie in handen, en Microsofts besturingssystemen ondersteunen Ole en daarmee een enorme hoeveelheid applicaties.
OS/2 kent enkele successen. Het staat op de tweede plaats, na Novell, als netwerk-besturingssysteem, ruim voor NT. Het is nog steeds een puike koop voor kleine lan’s, de beste zelfs, omdat het veel goedkoper is dan die van de concurrentie. Als server vormt het gebrek aan Ole-compatibiliteit geen probleem. NT is echter geschikter voor grotere machines en biedt ook embryonale ondersteuning van niet-Intel-processoren. Dit maakt NT tot de beste keus voor de langere termijn, tenzij IBM zich vergelijkbaar inspant voor OS/2. NT als server wordt algemeen gezien als een ernstige bedreiging voor Unix. Op de langere termijn zou een mix van NT en MVS als server, die Netware en Unix verdringt, me niet verbazen. Zo ver is het echter nog niet.
Op werkstations heeft OS/2 redelijk succes gehad voor transactieverwerkende client/server-applicaties. Het is verleidelijk om alle verkochte PC’s op één hoop te gooien, maar als de totale verkoop wordt opgesplitst naar sector (privé, laptop, kantoor-PC, zakelijke desktop en power-transactiewerkstation), verschillen de verkooppatronen duidelijk. OS/2 is nauwelijks doorgedrongen tot de laptops, maar domineert in de robuuste transactie-applicaties. Als het waar is dat 70 procent van de client/server-transactiesystemen mislukt door de beperkingen van Windows, betekent dit dat de meeste successen te danken zijn aan OS/2, simpelweg omdat multitasking in protected mode als succesfactor belangrijker is dan de beschikbaarheid van amateuristische Windows-produkten.
De komende jaren zou het beeld echter moeten veranderen. Als Microsoft de client-versie van Windows NT aan de praat krijgt, wat begin 1997 zou moeten lukken, beschikt het eindelijk over een systeem dat technisch ten minste gelijkwaardig is aan OS/2. Daardoor verdwijnt IBM’s voordeel. Als waar is wat ik hoop, voorziet het net als OS/2 in een robuuste transactie-client, een communicatiepoort enzovoort. Wel is het jammer dat we het dan met Ole moeten doen. Ole is niet volledig object-georiënteerd en ook niet gedistribueerd, zoals Som van OS/2, dat voldoet aan de Corba-normen. Echter, waar zijn de vele Som-applicaties (wat is er met de Taligent Frameworks gebeurd) die de superioriteit van Som hadden kunnen en moeten aantonen? In elk geval ondersteunt Ole inkapseling en inbedding, en daar kunnen we een heel eind mee vooruit als het component-concept de vlag overneemt van het archaïsche office suites-concept van Microsoft Office en Lotus Smart Suite. Lotus beschikt al over een behoorlijke (Ole) component-suite voor het Notes-systeem!
Met zo’n tien miljoen gebruikers wereldwijd kan en zal IBM geen afstand doen van OS/2. Het zal echter niet even snel worden ontwikkeld als NT. In elk geval zullen intelligente terminals (netwerkcomputers) belangrijker worden dan PC’s, als de desktop-oorlog voorbij en verloren is. Dat past meer in IBM’s straatje dan in dat van Microsoft. OS/2 zal bestaande gebruikers blijven ondersteunen, maar kan zonder Ole geen nieuwe klanten trekken, tenzij IBM kiest voor een prijzenoorlog. De huidige trend zet zich dus voort, totdat netwerkcomputers de desktop-PC’s verdringen, en Windows 95 of NT geleidelijk Windows 3.1 en OS/2 vervangen. Zonder concurrentie zullen de prijzen stijgen; reken dus maar op nog hogere kosten.
