Zijne Koninklijke Hoogheid wordt hard op de vingers getikt; Hoffman-LaRoche betaalt 350 miljoen gulden, schadevergoeding; en in juni wordt er weer eens een vliegtuig gekaapt. Ondertussen rent BSO zich rot.
Het balletje begint te rollen als in februari 1976 Lockheed-topman Kotchian in de Verenigde Staten voor een senaatscommissie moet verschijnen. Hij verklaart dat Lockheed in de periode 1960-1961 een miljoen dollar heeft betaald aan een ‘hoge Nederlandse regeringsfunctionaris’. Nu is Prins Bernhard weliswaar geen regeringsfunctionaris – was het maar waar – maar er zijn maar twee dagen nodig vooraleer de opvatting postvat dat het hier toch Zijne Koninklijke Hoogheid betreft, die als tegenprestatie zijn invloed had moeten aanwenden bij de aanschaf van nieuwe vliegtuigen. In een goed gesprek met premier Den Uyl ontkent hij ooit geld te hebben ontvangen, althans van Lockheed, maar er wordt desalniettemin een commissie ingesteld die de zaak moet uitzoeken. In augustus komt de commissie-Donner met haar rapport. Lockheed blijkt inderdaad via derden 1 miljoen dollar te hebben gestort op een bankrekening in Zwitserland; dat geld is er later vanaf gehaald door een huisgenoot van ZKH’s moeder. En in 1968 is er ook inderdaad 100.000 dollar betaald via een cheque ten name van Victor Baarn – een naam die in geen enkel Nederlands telefoonboek te vinden is. De commissie kan niet keihard bewijzen dat het geld uiteindelijk in ZKH’s spaarpotje is beland, maar hij wordt niettemin hard op de vingers getikt. Hij moet al zijn militaire functies neerleggen en mag niet meer in uniform verschijnen. Iedereen vindt het zo wel best, behalve de PSP, die strafvervolging wil, en wat Oud-strijders, die 1 miljoen veel te weinig vinden.
Schade
Ook andere bedrijven betalen veel geld. Hoffman-LaRoche bijvoorbeeld betaalt 350 miljoen gulden, schadevergoeding, voor een kwalijk wolkje dat dochter Icmesa op 10 juli over het bij Milaan in de buurt gelegen Seveso loslaat. De wolk bevat twee kilo dioxine, een extreem giftige en nauwelijks afbreekbare stof.
Aanvankelijk gaat het leven nog gewoon door. Maar als een paar dagen later kinderen een rare uitslag krijgen op de huid, huisdieren dood omvallen en bomen en planten hun bladeren verliezen, krabbelt een gezagsdrager zich eindelijk eens achter de oren. Grote slagvaardigheid en daadkracht kan de Italiaanse autoriteiten in de afwikkeling van de ramp overigens niet verweten worden. Tal van deskundigen menen dat de overheid de zaak gebagatelliseerd heeft. De nasleep van de ramp duurt nog jaren. Het hele gebied moet grondig worden schoongemaakt, delen van de stad blijven verboden gebied. En als toeristische attractie kan Seveso het de komende decennia wel vergeten.
In de pan gehakt
In juni wordt er weer eens een vliegtuig gekaapt, dat wordt neergezet op het Oegandese vliegveld Entebbe. Machthebber Idi Amin, van wie later het gerucht zou gaan dat hij zijn bevolking aan het opeten was, bezoekt de kapers-annex-gijzelaars, om hen een hart onder de riem te steken. De Israëlische overheid maakt daarvan iets later dankbaar gebruik. 150 Zwartgeschminkte Israëlische commando’s melden zich bij het gekaapte toestel, vergezeld van een auto die op die van Amin lijkt. ‘Ha, daar heb je de patron weer,’ denken de Oegandese militairen die er op wacht staan. Bang ook in de soepketel te verdwijnen, verliezen ze hun waakzaamheid, waarna een kort en hevig vuurgevecht de gijzeling beëindigt.
Er is nog hoop
Wordt er in 1975 nog druk gejeremieerd over de slechte economische situatie, luttele maanden later ziet het leven er al weer een stuk vriendelijker uit. In het januari-nummer van Computable geeft manager financial relations J. Bradley Stroub van Data General Corporation zijn marktprognoses voor de komende jaren. We citeren: ‘In de laatste drie à vier jaar is een ander type computer, de micro, in opkomst. De jaaromzet raamde Stroub voor dit jaar al op honderd miljoen dollar wereldwijd. Deze markt groeit echter met maar liefst 50 procent per jaar. Daar de fabricage en verkoop hiervan een nogal marginaal geheel is, achtte Stroub het niet waarschijnlijk dat Data General in de komende jaren de microcomputer in haar productiepakket zal opnemen.
Tja, achteraf kun je zeggen: dan moet je het zelf maar weten.
Net sex
Doen automatiseerders ook aan sex? En zo ja, kunnen ze het een beetje? En hebben ze er plezier in? Een citaat van Dick Brandon, ‘een van Amerika’s topmensen op computergebied’, in een artikel in het februari-nummer geeft dienaangaande te denken. Het artikel gaat over de stroef verlopende communicatie tussen automatiseerders en topmanagement. Nadat de auteur schrijft dat het onderlinge onbegrip deels kan worden opgeheven door ‘het opzetten van voor de systeemanalist en programmeur goede, verstaanbare documentatie’ (zelfs hier moet je al goed nadenken), vervolgt hij: ‘Brandon vergelijkt de documentatie met sex: wanneer een documentatie goed is, dan stimuleert het geweldig; is zij slecht, dan is het toch nog beter dan niets.’
Wij zouden daarentegen zeggen: als de documentatie slecht is, kun je maar beter zelf een boek schrijven.
Geschoren
‘Met onze slogan "BSO rent zich rot" willen wij benadrukken dat wij een relatief klein Nederlandse bedrijf zijn, dat alleen door gewoon te blijven en zeer hard te lopen een vitaal stuk van de Nederlandse markt kan veroveren.’ Dit lezen we in juni. Aan het woord is E.J. Wintzen (die later zou uitgroeien tot Eckard), die dan net met zijn compaan B. Schutte het aandelenpakket van GTE/IS Nederland heeft gekocht van moeder General Telephone and Electronics. GTE/IS Nederland vertegenwoordigt de Nederlandse automatiseringspoot van de Amerikaanse moeder. Naast het feit dat we hier de geboorte meemaken van wat later een groot bedrijf zal worden, is vooral het bijgaande fotootje leuk: dat van E.J. Wintzen, zonder stoppelbaard!
