In januari vorig jaar stond topman Eckhard Pfeiffer van Compaq vol zelfvertrouwen de pers te woord na de overname van Digital. Innig tevreden met het resultaat, veroorloofde de doorgaans stijve Duitser zich zelfs een aantal grappen. Zijn vreugde was verklaarbaar; met de overname van Digital had hij zijn doel bereikt om voor het jaar 2000 met Compaq tot de top-drie van automatiseringsbedrijven te gaan behoren.
Niets wees er tijdens deze internationale persconferentie op dat de directeur van de PC-fabrikant vijftien maanden later zijn congé kreeg. Toch gebeurde het. En het heeft er alle schijn van dat de bejubelde overname van Digital de val van Pfeiffer inleidde. De integratie van Compaq en Digital verloopt namelijk moeizaam en de financiële resultaten vallen tegen. Voor bestuursvoorzitter Benjamin Rosen waren deze tegenvallers aanleiding om vorig weekeinde bij de 57-jarige Duitser langs te gaan en hem te vertellen dat hij zijn koffers kan pakken. Zo viel het doek voor Pfeiffer, na een dienstverband van zestien jaar, waarvan acht als directeur.
Opportunisme
De ondergang van Eckhard Pfeiffer is een treffend voorbeeld van het opportunisme in de IT-branche. Succes is van tijdelijke aard en veelgeprezen managers kunnen een paar maanden later ineens op straat staan. "De computer-industrie staat bol van tumult", zei Rosen dan ook na het vertrek van Pfeiffer. Een ander voorbeeld van deze waan-van-de-dag-mentaliteit was het vertrek in 1991 van Pfeiffers voorganger Rod Canion. Het aftreden van deze mede-oprichter van Compaq lijkt in veel opzichten op de val van Pfeiffer. Beide topmannen zijn het slachtoffer van een coup, geleid door Benjamin Rosen, eveneens een van de oprichters van het computerbedrijf. Zowel Canion als Pfeiffer vertrokken na de bekendmaking van tegenvallende financiële cijfers. En in beide gevallen gaf Rosen aan dat het bedrijf meer bezieling nodig heeft.
Concurrentie
Eckhard Pfeiffer volgde in 1991 Canion op. Hij was al sinds 1983 in dienst bij Compaq. Diezelfde Canion had hem gerekruteerd om de Compaq-afdeling in Europa te leiden. Pfeiffer was afkomstig van Texas Instruments. Bij zijn aantreden liepen de winst -en verkoopcijfers van de PC-maker terug door de toenemende concurrentie. Uit rapporten bleek dat Compaq te veel geld kwijt was aan de fabricage van een computer en hierdoor niet mee kon in de prijsdaling die begin jaren negentig op gang kwam.
Pfeiffer ging voortvarend van start. Compaq groeide onder zijn leiding uit tot de grootste PC-maker ter wereld. Pfeiffer toonde zich een no-nonsense bestuurder, die de leveranciers bij tijd en wijle hard aanpakte. Zijn weinige vrije tijd besteedde de topman voornamelijk aan zijn twee grote passies; kunst en snelle auto’s.
Voorspellingen
De Duitser schroomde tijdens zijn bewind niet voor stevige voorspellingen over de omzetgroei van Compaq. Hij gaf in 1996 aan dat het bedrijf bij aanvang van het nieuwe millennium een omzet zal bereiken van 40 miljard dollar (82 miljard gulden). Later stelde hij deze voorspelling bij tot 50 miljard (110 miljard gulden). In 1998 brak de omzet al door de grens van 30 miljard dollar heen en kwam precies uit op 31,17 miljard (63,9 miljard gulden). Dit betekende een stijging van 26,8 procent in vergelijking met 1997. Door de overname van Digital leed het bedrijf wel verlies.
Of Pfeiffer zijn omzet-prognoses waar had kunnen maken, zal niemand ooit weten. De groei die het bedrijf tijdens zijn bewind doormaakte, komt voornamelijk voort uit een aantal overnames, waarvan de aankoop van Tandem in 1997 en die van Digital een jaar later het meest in het oog springen. Compaq betaalde voor deze bedrijven respectievelijk 3,1 miljard dollar (6,4 miljard gulden) en 9,6 miljard dollar (19,7 miljard gulden). Compaq veranderde van een PC-fabrikant in een veelzijdig automatiseringsbedrijf, inclusief dienstverlening en nieuwe hardware-technologieën. Met deze rol heeft de voormalige dozenschuiver moeite. De integratie van de bedrijven gaat niet over rozen. Voor de overnames liep de groei van Compaq keurig in de pas met de expansie van de markt. Na de aankoop van Digital meldde het nieuwe bedrijf verliezen. Bovendien is de voorraad veel te groot. Vorig jaar stond een inventaris van twaalf weken in de magazijnen van de onderneming. Pfeiffer hamerde intern op een efficiënte productie van de producten, waarbij meer machines voor minder geld over de lopende band moesten gaan. Dit moest de erfenis van Canion wegwerken. Hij vergat echter de nadruk te leggen op de distributie van deze computers.
Prijsdaling
Door de vaste bedrijfskosten vanwege de grote voorraden, was Compaq niet goed in staat een effectieve concurrentiestrijd aan te gaan met bedrijven als Dell, IBM en Hewlett-Packard. De prijzen van de computers dalen drastisch en deze trend zet Compaq de voet aardig dwars. De verkoop van lucratieve machines als servers en werkstations kan de prijsdaling van de PC’s niet compenseren. De beleidswijziging waarbij Compaq zich meer ging richten op directe verkoop en de rol van de wederverkopers terugschroefde, heeft het tij niet kunnen keren.
Een concurrent als Dell, dat een direct model hanteert, is in staat veel agressiever te concurreren. En waar een bedrijf als Apple met het esthetische model i-Mac de verkoop op wist te krikken, blijft Compaq het antwoord vooralsnog schuldig.
Moeilijkheden
Ondanks deze moeilijkheden, kwam de winstwaarschuwing die Pfeiffer vorige week gaf, als een donderslag bij heldere hemel. Compaq stelde zijn winstverwachting op 250 miljoen dollar, terwijl financieel analisten rekenden op 560 miljoen dollar. Het bedrijf schreef de tegenvaller toe aan een daling van de PC-verkoop. Een opvallende constatering, want concurrenten melden over het algemeen dat er voldoende computers over de toonbank gaan. Directeur Lew Platt van Hewlett-Packard, die ook vertrekt, zegt tegen Computable dat de waarschuwing van Compaq hem heeft verbaasd. "Met onze PC-activiteiten gaat het goed. De groei in de PC-markt is wat afgezwakt, daar is geen discussie over mogelijk. Maar daar hebben wij al rekening meer gehouden. We presteren dus goed en volgens planning. Ik weet niet precies wat met Compaq is gebeurd. Misschien heeft het iets te maken met de integratieproblemen rond Digital." Hiermee verwoordde Platt het gevoel van veel betrokken; Compaq heeft niet goed ingespeeld op de veranderingen in de industrie.
Touwtjes
Kennelijk leeft dit gevoel ook bij Rosen en zette hij daarom de eens zo geprezen Pfeiffer aan de dijk. Deze coup maakt eens te meer duidelijk dat de 65-jarige Rosen achter de schermen de touwtjes stevig in handen heeft. Hij neemt samen met vice-voorzitters Frank Doyle en Robert Ted Enloe de honneurs waar. "Het bestuur is van plan snel een nieuwe directeur aan te stellen die een nieuw tijdperk van groei en ontwikkeling zal inleiden", verklaarde Rosen. Het is te hopen voor de opvolger van Pfeiffer dat de geschiedenis zich niet herhaalt en dat hij na dit tijdperk van nieuwe groei nog steeds aan het roer van Compaq staat. Misschien heeft de nieuwe directeur geluk en stapt Rosen eerder op. En Pfeiffer? De Duitser heeft nu alle tijd voor zijn sportwagens.
