Met een telefoonrekening van al gauw 600 gulden per maand vanwege internetten, kijk ik al langer uit naar aanbieders van internet tegen een vaste prijs (‘flat-fee’). Allereerst hoopte ik dat Casema, die ook het lokale kabeltelevisienetwerkje in mijn dorp exploiteert, net als in Utrecht snel met internetten via de kabel zou komen. Helaas, nee.
Blijkbaar is de investering te groot, en het aantal potentiële abonnees voorlopig nog te laag. Toen anderhalf jaar terug Superweb opeens opkwam leek er hoop te gloren. Uitzicht op internetten voor circa 50 gulden per maand zonder tikken. Verder dan een aanmelding ben ik – gelukkig – nooit gekomen, want het inmiddels failliete Superweb had ruzie met minutenleverancier Eneco gekregen. Het regende klachten van gedupeerde gebruikers. Na een gewonnen proces tegen Eneco, en een dwangsom verder, startte Superweb door. Maar het mocht niet baten, zelfs niet met een tariefverlaging naar 35 gulden per maand en een beperking van het aantal minuten dat iemand per maand gratis online mocht zijn. Met het huidige technologieklimaat zijn de zakken van investeerders opeens erg ondiep. Ook Quick Online, een concurrerende aanbieder van ‘vaste prijs’-nternet, is afgelopen november failliet gegaan. Vooral de zware gebruikers bleken door deze dienstverlening aangetrokken te worden: Napster-kinderen, hackers die dag en nacht online leven, en internetprofessionals die aan e-mailen verslaafd zijn en de hele werkdag de verbinding gebruiken. Kortom, het aantal verbruikte minuten per gebruiker bleek veel hoger dan begroot. Zelfs zoveel hoger dat de ‘business case’ niet meer eenvoudig te repareren viel, en een faillissement de enige uitweg was. Precies hetzelfde overkwam Sonne.de, de Duitse dochter van Zonnet, die door het succes van haar vaste-prijsdienst in Duitsland letterlijk overweldigd werd, en de poorten maar weer snel sloot.
Als gebruiker heb ik dus geen andere mogelijkheid dan te blijven wachten. Komt Casema alsnog in beweging? Dan kan ik in ieder geval tijdens schooltijden rekenen op een goedkope online-verbinding. (Buiten schooltijden en in vakanties zuigen de Napster-kinderen alle bandbreedte naar zich toe en is er geen doorkomen meer aan). Of gaat KPN ADSL toch nog in de vingers krijgen en MxStream versneld uitrollen? Helaas zijn het opnieuw de grote steden die het eerst bediend worden, en moet mijn dorpje achteraan in de rij aansluiten. De problemen die KPN momenteel ondervindt met het implementeren van MxStream zorgen er helaas voor dat ik nog lang zal moeten blijven wachten, zo vrees ik. En daarnaast, welk belang heeft KPN erbij om haast te maken in mijn tweeverdienersdorp, terwijl de concurrentie ook niet echt vooruit komt? Met MxStream dalen immers de minuteninkomsten bij zware gebruikers, terwijl de netwerkinvesteringen alleen maar toenemen. Helemaal nu KPN zucht onder een loden schuldenlast van tientallen miljarden, is de verleiding erg groot om MxStream te temporiseren.
Dit alles betekent dat er nog jaren en jaren een marktkans is voor vaste-prijsaanbieders via de gewone telefoonlijn. Het zou toch mogelijk moeten zijn om à la Superweb en Quickonline een vaste-prijsdienst aan te bieden. Misschien met iets hogere maandtarieven of een slimme combinatie van gratis minuten en een laag tarief daarboven. Een internet-aanbieder die minuten in bulk inkoopt zal ook altijd een inkoopvoordeel moeten kunnen behalen die door te vertalen is naar de klant. Ik denk dat ik maar eens ga uitzoeken of hier toch niet een list op te verzinnen valt.
Een heel ander verhaal is dat van de zogenaamde gratis internet-aanbieders als Wish/Noknok, Zonnet, Freeler, Het Net, World Online en nog enkele anderen. Met de herpositionering en fusie van Wish met Noknok, het te koop staan van Freeler en Zonnet, en de verkoop van World Online, lijkt het einde in zicht van ‘gratis’ internet. De ‘kickback’-vergoedingen uit telefonie van circa 1 cent per minuut, zijn voor de meeste internet-aanbieders volstrekt onvoldoende om hun ‘business case’ sluitend te krijgen. Alleen het kleine Raketnet meldt hiermee uit de voeten te kunnen. Dit lukt ze vooral door de operatie heel zuinig in te richten. Omdat door concurrentie op de telecommarkt de ‘kickback’-vergoedingen onder druk staan, zal het er voor gratis internet-aanbieders alleen maar moeilijker op worden. Gelukkig ontstaat er door nieuwe regelgeving de mogelijkheid dat deze en andere internet-aanbieders telefoonminuten in het aanbod aan de abonnee gaan opnemen. Misschien dat straks de voormalige gratis aanbieders met interessante vaste-prijsaanbiedingen gaan komen. Wanadoo, genoemd als gegadigde voor Freeler, heeft inderdaad al aangekondigd het te gaan proberen. Het voordeel dat deze aanbieders boven nieuwkomers hebben is ‘volume’. Dat scheelt bij de inkoopprijs van minuten. Daarnaast is Wanadoo onderdeel van France Telecom, dat een veel langere adem heeft als het gaat om investeren in internet en belvolume, dan de startende bedrijven Superweb en Quick Online. Een alternatief is dat de Opta – net als de Amerikaanse tegenhanger FCC – vaste-prijstarifering bij KPN gaat afdwingen.
Martijn Hoogeveen is hoogleraar multimedia aan de Open Universiteit en directeur van TakeitNow.com. Reageer via: martijn@takeitnow.nl.
