Microsoft heeft ondanks zijn omvang nog altijd het imago van 'het bedrijf van Bill Gates'. Wat de topman wil, gebeurt. Hij en niemand anders stuurt de onderneming. De juristen van de softwareproducent betoogden echter al tijdens de antitrustzaak dat leider Gates niet direct betrokken en op de hoogte is van alles wat er in het bedrijf gebeurt. Het nu vertaalde boek 'Breaking Windows' steunt deze uitspraak, maar is tegelijkertijd kritisch door een blik op de smeuïge details achter de schermen.
Algemeen bekend is de ommezwaai die medeoprichter en leider Bill Gates in januari 1995 aankondigde door zijn bedrijf met volle-kracht-vooruit op internet te richten. Bekend is ook dat de softwareleverancier hier uiteindelijk succes heeft geboekt; webbrowserproducent Netscape als zelfstandig bedrijf is niet meer, de dominante positie van diens browser Navigator is overgenomen door Microsofts Internet Explorer (IE) en nagenoeg alle producten van de Windows-producent zijn internet-‘enabled’.
Minder bekend is de achtergrond van die ommezwaai. Microsoft ontplooide namelijk al enkele internetactiviteiten vóór de 180-graden draai naar internet. Voorheen preekte het bedrijf openlijk altijd dat gesloten/beheerde online-diensten zoals het eigen MSN de toekomst hadden, zie bijvoorbeeld de eerste druk van Gates’ quasi-toekomstvisie-boek ‘The Road Ahead’. Dit was de officiële partijlijn, maar achter de schermen gebeurde er meer: interne schisma’s, besluiteloosheid, felle twisten, tegenstrijdige belangen, strijd om territorium op hoog bedrijfsniveau, en andere smeuïge details.
Kapen van standaarden
Dit alles en meer krijgt de lezer aangereikt door de Amerikaanse journalist David Bank, onder meer verslaggever voor de Wall Street Journal, in zijn boek ‘Breaking Windows: How Bill Gates fumbled the future of Microsoft’. Hierbij laat de auteur het niet na enkele Amerikanismen te bezigen, zoals de overdreven gevleugelde omschrijving van de pro- en anti-internetfacties binnen Microsoft als ‘doves’ en ‘hawks’.
Uit diverse interne e-mails van Microsoft-topmensen – vrijgegeven en doorgespit in het kader van de antitrustzaak – én interviews met die mensen weet de schrijver een gedetailleerd beeld te geven van de worstelingen binnen Microsoft. Het centrale conflict in dit boek gaat over de toekomst van de marktdominante Windows-leverancier. Niets meer en niets minder.
Anno 1995 was duidelijk dat internet niet ten onder zou gaan aan de ‘chaos’ waaruit het bestaat. Immers, internet is van iedereen én niemand, dus beheer, aansprakelijkheid, en garanties zijn niet geregeld of zelfs mogelijk. Dat dacht Gates tenminste vóór de grote ommezwaai. Daarna ontstond binnen Microsoft de discussie hoe het bedrijf met internet moest omgaan.
Ontwikkelaars van applicaties die de populariteit van hoofdproduct Windows mogelijk maakten, hadden in toenemende aandacht voor internet en wilden hun producten daarvoor ontwikkelen. Technologieën als het platformonafhankelijke Java van computerproducent Sun Microsystems versnelden deze trend. Windows liep serieus gevaar als platform minder belangrijk te worden en dus in een neergaande spiraal te geraken.
Moest Microsoft maar meedoen en met zijn Internet Explorer een open internet-platform creëren? En daarmee de mogelijke ondergang van Windows bespoedigen? Of moesten de twee versmeed worden, zodat de opkomst van internet zou resulteren in groei voor Windows? Of zou dit software-ontwikkelaars afstoten? Inmiddels is bekend dat Microsoft ervoor heeft gekozen IE te koppelen aan, en uiteindelijk te integreren in, Windows.
Die keuze is aanleiding geweest voor veel ongenoegen, beschuldigingen van het ‘kapen’ van open standaarden volgens het bekende ‘embrace and extend’-principe, en enkele juridische aanklachten. Sun spande in 1997 een rechtszaak aan met de beschuldiging van Java-vervuiling (‘embrace and extend’), die pas vorig jaar na veel pareren is geschikt. Het ministerie van Justitie spande in hetzelfde jaar een antitrust-zaak aan, met de beschuldiging dat Microsoft misbruik maakt van zijn monopoliepositie om voet aan de grond en oneigenlijk voordeel te krijgen in andere markten, zoals internet.
Link naar toekomst
Haalt dit boek dus voornamelijk oude koeien uit de sloot? Nee, zeker niet. Het doorspitten van dit boekwerk geeft de lezer een gedegen achtergrondkennis die direct betrekking heeft op de antitrustzaak van het Amerikaanse ministerie van Justitie tegen Microsoft. Die nog altijd lopende zaak heeft topman Gates slapeloze nachten en maagklachten heeft bezorgd, zo bekent hij aan Banks.
Bovendien zijn de centrale kwesties in dit boek nog steeds valide; Microsoft verwerkt immers steeds meer applicaties in zijn besturingssysteem Windows. Daarnaast laat het zich verder in met open internettechnologieën, zoals XML, die het een eigen draai – of implementatie met toegevoegde waarde – geeft. Dit alles met groot succes, zo lijkt het. De vraag is of dat succes maar blijft voortduren. De negatievere – of nuchtere – blik in dit boek relativeert het ogenschijnlijke succes van Microsoft. De ondertitel van de oorspronkelijke uitgave, ‘Hoe Bill Gates de toekomst van Microsoft heeft verknoeid’, loopt echter wat op de realiteit vooruit.
Jasper Bakker Redacteur
David Bank
Bill Gates en de toekomst van Microsoft
Uitgeverij Het Spectrum BV, 336 blz.
ISBN 90 274 4755 6
Prijs: _ 21,50
Oorspronkelijke titel: Breaking Windows – How Bill Gates fumbled the future of Microsoft
Uitgeverij The Free Press, 300 blz.
ISBN 0 7432 0315 1
Prijs: $ 25
