Om één lijn te krijgen in de internetpresentatie van de rijksoverheid voeren standaardisatie en collectieve inkoop de boventoon. Naast contentmanagement- en hostingdiensten komt er ook één zoekmachine voor publieke informatie op internet. Be Value uit Apeldoorn levert deze dienst.
Het Apeldoornse Be Value heeft een tweejarige raamovereenkomst (met optie tot verlenging van een jaar) met Stichting Ict Uitvoeringsorganisatie voor de rijksoverheid (Ictu) gesloten voor de ontwikkeling en implementatie van een zoekdienst. Deze dient overheidsinformatie- en diensten op internet vindbaar te maken.
Be Value zal zo’n 1600 overheidssites op alle ingangen indexeren (dus niet de documenten en formulieren die erachter hangen). Startpunt is Overheid.nl, waar voor ondernemers het Bedrijvenloket bestaat, en voor burgers het Postbus 51-loket. Hayo Schreijer, projectmanager bij Ictu: “Wij willen een wegwijzer-functie aanbieden aan ondernemer en burger. Dat bijvoorbeeld iemand zoekt op ‘bijverdienste 18-jarige’ en dan een uitkomst krijgt met een doorverwijzing naar de site van het UWV, waar de relevante informatie te raadplegen is.”
Spideren
“Het ging in de aanbesteding primair om een dienst, en niet om software. Dat was een best lastige opgave”, benadrukt Schreijer. “Niet alleen voor ons, als inkopende partij, om een goede vraag te formuleren aan de hand van een eisenpakket, maar ook voor de marktpartijen om ermee om te gaan. Die zijn gewend producten te leveren.” Hij noemt als voorbeelden van gestelde eisen dat publieke informatie doorzoekbaar moet zijn in rss-feeds en het resource description framework (RDF: informatie-opslagformaten). Of de zoekfunctionaliteit die bepaalde kenmerken moet hebben, zoals spideren, crawlen en harvesten van informatie).
Het aanbestedingsproces begon op 1 augustus 2005; jongstleden 4 april werd het contract met Be Value getekend. Naast de Ictu doen acht ministeries, en eventueel hun agenturen en uitvoeringsinstanties, mee. Volgens Schreijer had het project twee maanden eerder afgerond kunnen zijn als SDU geen (uiteindelijk verloren) proces had aangespannen omdat de uitgever het niet eens was over de uitslag van het pre-selectietraject. Schreijer wil niet aangeven welke partijen zich inschreven voor de aanbesteding, “maar reken maar dat in ieder geval alle grote systeemintegratoren in combinatie met onderaannemers, zoals zoektechnologieleveranciers Verity en Fast, hebben meegedaan”. Winnaar Be Value werkt met de partners Be Informed (een zusterbedrijf dat semantische modellen en navigatiestructuren levert), Autonomy (de overgenomen Verity-tak, voor de zoektechnologie) en ASP4all (voor hosting, exploitatie en technisch beheer).
Kappen, velllen of rooien
De acht deelnemende ministeries en de Ictu bepalen aan de hand van een menukaart wat ze precies willen afnemen en tekenen daarvoor nevencontracten. Allereerst wordt de zoekfunctionaliteit geïmplementeerd. De zoekdienst zal in de zomer beschikbaar zijn en door de Ictu (onder andere via www.overheid.nl) en de ministeries als zoekfunctie op hun eigen site worden ingezet. In een later stadium zal Be Value de vraagstructuur en de kennismodellen invoeren. “Denk aan het opbouwen van een netwerk van trefwoorden en de betekenis ervan. Dat een boom kappen hetzelfde betekent als ‘vellen’ of ‘rooien’, handige synoniemen voor een burger die een kapvergunning aan het aanvragen is. Maar ook dat de onderlinge samenhang tussen instanties als UWV, CWI en de Gemeentelijke Sociale Dienst zichtbaar wordt, als iemand, die werkloos raakt, informatie opvraagt over wat hem te doen staat”, aldus Schreijer.
Bladeren
De zoekdienst wordt ontsloten via een bladerstructuur gebaseerd op een taxonomie. Dat biedt voordelen in de vorm van krachtiger zoekresultaten, maar ook vanwege een efficiënter onderhoud, stelt Schreijer. “De zoekdienst biedt de mogelijkheid om een gezamenlijke taxonomie te gebruiken die verschillende overheden kunnen onderhouden. Het ministerie van VROM zou bijvoorbeeld het ‘milieu’-gedeelte van de taxonomie kunnen invullen en het ministerie van Verkeer en Waterstaat de deel-taxonomie over ‘openbaar vervoer’. De delen zijn vervolgens als bladerstructuur op beide sites beschikbaar.” Deze voordelen overtuigenden ministeries die in eerste instantie liever vasthielden aan hun eigen portaal en bladerstructuur.
De Ictu-projectleider vertelt dat met het oog op die bladerstructuur samen met de Universiteit Twente in kaart wordt gebracht hoe de vragen van burgers en ondernemers er uit zien om ambtelijk en gangbaar taalgebruik beter op elkaar af stemmen. “Uiteindelijk draait het om de combinatie van trefwoorden, waarmee stap voor stap zoekresultaten ingeperkt worden op basis van structuren. Tachtig procent van de informatie is goed gestructureerd; de kunst is om die laatste 20 procent ook digitaal goed aan te bieden. De overheidsbrede zoekdienst moet een Funda.nl voor de overheid worden.”
Ministeries
De ministeries van Algemene Zaken, Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (inclusief Bestuurlijke Vernieuwing), Financiën, Verkeer & Waterstaat, Landbouw, Natuurbeheer & Visserij, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, én Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen nemen de Be Value-zoekdienst af.
Niet mee doen: Economische Zaken, Defensie, Volksgezondheid, Welzijn & Sport, Justitie én Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zij zijn reeds voorzien met recent geïnstalleerde software, zoals VWS, of hebben het intern niet rond gekregen (EZ). Mochten ze toch nog mee willen doen, dan zal dat via een aparte aanbesteding moeten gebeuren. Wel kunnen de ministeries op hun websites een zoekbox opnemen die in de overheidsbrede zoekmachine zoekt, als alternatief voor hun eigen zoekmachine.
