KPN verraste met de mededeling zowel umts met hspa te testen als WiMAX, met repectievelijk Ericsson en Samsung als concurrenten.
KPN wil zowel hspa als WiMAX testen. "We hebben vier opstelpunten die een gebied omvatten van 30 bij 30 kilometer. Daarmee werken we met afstanden van zo'n 10 kilometer, voor internet en VoIP. Het gaat om hspa met 14,4 Mb/s en Mobile Wimax", aldus de woordvoerder van KPN.
"HSPA voor 'vast' gebruik is bedoeld voor afgelegen gebieden, wat ook in meer bewoonde situaties voorkomt. Doel is om die ook landelijk aan te kunnen bieden. Honderdduizenden huishoudens en tienduizenden bedrijven kunnen worden geholpen met vast breedband."
In feite is de vraag of KPN kan volstaan met umts en haar volgende edities met 'high speed packet access' (hspa) voor download (hsdpa) en upload (hsupa) met intensiever gebruik van cellen, of dat WiMAX een efficiënter alternatief biedt voor afgelegen gebieden.
Hans Leijting, business director Europe van Samsung Telecommunication Systems, vindt het jammer dat de veiling voor licenties is uitgesteld en toch umts/hspa-gebruik toelaat: "We bezitten een voorsprong in WiMAX die we zo snel mogelijk willen benutten in de markt."
Voor de proeven met KPN in Drenthe zet Samsung behalve een klein compleet netwerk met management ook zes tot tien modems in. "We hebben gekozen voor de WiMAX-standaard 16e, de mobility-variant, want die gaat ingezet worden met de licentie door partijen die voor Wimax zullen kiezen."
Samsung brengt veel ervaring mee, onder meer als leverancier van Sprint in de VS, dat een landelijk WiMAX-net bouwt. Leijting: "We hebben nu die ervaring met de hele radioplanning voor WiMAX en brengen die mee naar de KPN-test."
Over afstanden en snelheden, de cruciale vraag voor WiMAX in de praktijk, mag Leijting niets zeggen, noch over het kostenplaatje. De concurrentie met Ericsson en hspa noemt Leijting 'zwaar': "Ik heb vijf jaar bij Ericsson gewerkt en weet hoe grondig ze netwerken bouwen. Maar wij hebben het voordeel van de nieuwkomer die geheel kan gaan voor de nieuwe technologie."
Ericsson levert umts en hspa. "Er is al een enorme installed base, wereldwijd. 3G is overal te gebruiken, WiMAX nog niet", zegt Nils de Baar, algemeen directeur van Ericsson Telecommunicatie in Rijen. Daarom is hij ook blij dat de frequentieveiling van EZ technologieonafhankelijk is: "Onze klanten KPN en Vodafone kunnen de frequenties eventueel inzetten voor versterking van hun umts/hspa netten."
De Baar zegt dat KPN blij is met de uitgebreide mogelijkheden van hspa, dat getest is met de nieuwe standaarden: "We krijgen positieve feedback van KPN."
Volgens Johan de Jonge, directeur Netwerken bij Ericsson, hoeft hspa het qua snelheid en kosten zeker niet af te leggen tegen WiMAX, wat nu wordt aangenomen in de markt: "De huidige snelheid van hsdpa is 1,8Mb/s, maar we staan op de drempel naar 3,6Mb/s. De volgende stap is 14 Mb download die in 2008 beschikbaar is en in 2009/2010 28Mb/s, op weg naar Long Term Evolution van meer dan 100Mb/s. De hspa-varianten kun je in het netwerk brengen met software-updates. Voor landelijke netten als van KPN en Vodafone moet je dan denken aan zes tot tien nodes waarvandaan de software wordt geplaatst op de opstelpunten."
Dat betekent dat niet alle grofweg 4.000 tot 5.000 opstelpunten van antennes bezocht hoeven te worden voor volgende generaties. Een groot nadeel is wel dat toestellen en modems voor volgende stappen hspa steeds weer aangepast moeten worden. Zo is de levenscyclus van apparatuur kort. De Jonge: "De keuze voor een volgende stap met hspa is dus steeds afhankelijk van de marktproposities van de operator. Die beslist over de overgang."
Bovendien bepalen operators de snelheden in verschillende cellen van hun net naargelang de geschatte behoefte. Dat kan hoger zijn in de landelijke gebieden waar ze met het mobiele net ook 'vaste verbindingen' willen bieden, zoals KPN nu bekendgemaakt heeft.
KPN maakte overigens bekend dat Huawei, eerder leverancier van het overgenomen Telfort, het umts-net mede zou aanleggen. De Baar: "Wij leveren het radionet en Huawei wordt verantwoordelijk voor het core netwerk. Dat vergt een nauwkeurige overgang."
