De verkoop van producten in Nederland die tegen bodemprijzen zijn ingekocht in vooral de VS en Azië zet kwaad bloed. Sommige resellers maken ‘er een sport van’ om dergelijke grijze handel in beeld te krijgen en ‘grijze handelaren’ bij de leveranciers aan te geven, opdat die actie ondernemen.
Als je op een verjaardag trots vertelt de eigenaar te zijn van een nieuw notebook, een nieuwe camera of een nieuwe fiets, is er altijd wel iemand die vertelt dat je er veel te veel geld voor hebt betaald. Want die nieuwe fiets of die nieuwe computer blijkt heel veel goedkoper te zijn in Thailand, Rusland, Griekenland of Egypte. En tegenwoordig kun je via internet overal inkopen. Het blijkt dan, ondanks transportkosten en invoerrechten, evengoed goedkoper te zijn om de spullen elders vandaan te halen. Nu de dollar ten opzichte van de euro historisch laag staat, loont het ook om producten in Amerika te kopen. Nu inktcartridges duurder zijn dan champagne (per liter gerekend) is de verleiding groot een paar inktcontainertjes te kopen als je toch in de VS bent.
Particulieren die op deze manier goedkoper aan hun spullen komen, verstoren de handel niet. Daar liggen de fabrikanten niet echt wakker van. Dat doen ze wel van im- en exportbedrijfjes die op grote schaal hun artikelen in de goedkope landen betrekken en afzetten op de Nederlandse markt. Sinds de wijzingen in de Benelux Merkenwet van 1 januari 1996 is het echter verboden om producten die door de merkhouder of een licentienemer buiten de EG op de markt zijn gebracht vrij te importeren in Europa.
Vermoorde onschuld
Lucas de Romijn, country director Canon Consumer Imaging bij Canon Nederland, is slecht te spreken over de parallelle import. Hij weet niet om hoeveel producten het gaat of hoeveel geld er omgaat in de grijze handel, maar het feit dat sommige resellers adverteren met hun goedkope artikelen geeft hem te denken. "Dan is het een serieuze zaak."
Canon treedt dan ook hardhandig op tegen de grijze handel. "Zodra wij ervaren dat iemand grijze handel bedrijft, grijpen wij in. We hebben dan een goed gesprek met de reseller. Vaak spelen ze de vermoorde onschuld en is het ook meteen afgelopen na ons bezoek", vertelt hij.
Niet altijd werkt een indringend gesprek. In dat geval stapt Canon naar de rechter. En met succes, zoals onlangs bleek tijdens een kort geding en een bodemprocedure tegen Crown International en Crown Holding. In juli stelde de rechtbank van Utrecht Canon in het gelijk met zijn klacht over de inbreuk op het merken- en auteursrecht en legde Crown een dwangsom op van vijfduizend euro per dag per product dat op de markt is gebracht. De rechtbank heeft de twee bedrijven ook opgedragen inzage te geven in alle relevante administratie om alle in voorraad zijnde inbreukmakende producten af te geven en de door Canon geleden schade als gevolg van die schendingen te vergoeden.
Imagoschade
Waarom treden Canon en andere fabrikanten zo hard op tegen de grijze handel? Dat heeft niet alleen te maken met de economische schade die een bedrijf lijdt. Een product dat langs deze weg de Nederlandse consument bereikt, levert tenslotte minder winst op. Volgens De Romijn proberen de bedrijven echter ook imagoschade te voorkomen. "Camera’s die voor de Amerikaanse markt zijn gemaakt, hebben in elk geval een andere stekker, maar ook veel andere onderdelen. Wij geven natuurlijk geen garantie voor spullen die via de grijze handel zijn gekocht. Als er dan toch iets kapot gaat, is het vaak heel moeilijk en duur om de juiste onderdelen in Nederland te krijgen. De consument heeft daar op zich geen boodschap aan en kijkt daar de reseller niet op aan, maar Canon natuurlijk wel."
Een andere reden is dat Canon zijn ‘eigen’ resellers wil beschermen tegen de grijze handel. Het is namelijk moeilijk opboksen tegen concurrenten die dankzij de parallelle import met veel lagere prijzen genoegen kunnen nemen. "Wij hoeven vaak niet zelf op zoek te gaan naar resellers die inbreuk maken op het merkenrecht", zegt De Romijn. "Dat houdt de markt zelf wel goed in de gaten. Als iemand een overtreding vermoedt, krijgen we vanzelf een seintje. Sommige resellers maken er echt een sport van en gaan soms zelfs over tot een schijnaankoop om zeker te weten dat iemand onder hun duiven schiet."
Eerder had Canon een gerechtelijk verbod gekregen tegen de internetverkoper Priskrig uit Zweden die Canon-producten inkocht in de VS en Azië en deze via internet de EG binnenbracht.
Serienummers
Om te kunnen optreden tegen verkopers die inbreuk op het merkenrecht plegen, is het wel nodig dat de producten herkenbaar zijn. "Als een camera in een verpakking zit vol met Aziatische tekens, is het wel duidelijk", stelt De Romijn. Voorts hebben de camera’s in de VS een andere naam dan hun soortgenoten in Europa.
HP heeft onlangs ook een programma (het Serial Number Tracking Programma) in het leven geroepen om het distributeurs en resellers makkelijk te maken aan de hand van serienummers na te gaan of producten via de grijze handel op de markt worden gebracht.
Contract
Ook Cisco keert zich nadrukkelijk tegen grijze handel. René Oskam, channel manager bij Cisco Nederland, licht toe: "Wij werken met gecertifeerde resellers die investeren in onze trainingen en een bepaald commitment hebben afgegeven om onze producten succesvol in de markt te zetten en te ondersteunen. Daarom ondernemen wij direct stappen als er sprake is van grijze import. Enerzijds om een duidelijk signaal af te geven dat we de business van onze resellers beschermen en anderzijds om de kwaliteit van ons servicemodel in stand te houden. Als resellers met ons willen teamen en gebruik willen maken van onze kortings- en marketingprogramma’s, accepteren ze eerst een online contract, het zogenaamde ICPA-contract. Daarin staat aangegeven dat ze alleen via de officiële kanalen dienen aan te kopen. We hebben een afdeling Brand Protection die niets anders doet dan de grijze en de zwarte handelaren najagen. Als partners bij ons een ICPA hebben ondertekend en wij erachter komen dat ze grijs hebben ingekocht, krijgen ze één kans om dit te herstellen. Als ze dan nog een keer in de fout gaan, verbreken wij de samenwerking. Dan informeren we ook de eindklanten aan wie ze grijze apparatuur hebben verkocht over het feit dat er iets mis kan zijn met hun licenties. Tegen brokers worden rechtszaken aangespannen. We hebben voorbeelden in Azië waar al gevangenisstraffen zijn uitgedeeld aan mensen die zich hebben beziggehouden met counterfeit."
Weinig last
Bart van Rheenen, directeur van Channel Concepts, zegt op het ogenblik weinig last te hebben van grijze handel. "Wij zetten veel Dell-apparatuur af en die wordt op afroep gemaakt. Grijze handel werkt alleen als er voorraad wordt geproduceerd. Met de Siemens- of HP-apparatuur zien we echter ook weinig grijze handel. Hetzelfde geldt voor de software. Maar dat kan morgen natuurlijk omslaan. Er zijn altijd mensen die een graantje denken mee te kunnen pikken; en de dollar staat inderdaad laag."
Binnen Europa is het overigens nog steeds handig om te kijken waar je het beste kunt inkopen, zegt Van Rheenen. Dit valt echter buiten de grijze handel. "We hebben immers bepaald dat er vrije handel is binnen de EG." Mocht Van Rheenen op grijze handel stuiten, dan waarschuwt hij altijd de fabrikant, die vervolgens actie onderneemt.
Slimme jongens
Wie op internet de discussies een beetje volgt, ziet dat velen grijze handel als een leuk voordeeltje zien. Waarom meer betalen als het goedkoper kan? Het feit dat de EG twee jaar garantie verplicht stelt op elektronische apparatuur en Azië één jaar, waardoor ook al een prijsverschil ontstaat, speelt dan een ondergeschikte rol. Sommigen nemen zelfs een andere toetsenbordindeling voor lief. Mensen die zo’n leuke deal weten te sluiten, worden gezien als slimme jongens, en handelaren die er een leuke boterham mee verdienen worden gezien als durfals.
Voor de leveranciers is het zaak binnen Europa tot een goede prijsstelling te komen. The Decision Group uit Breukelen heeft een model ontworpen om via een prijsbandbreedte toch verschillende marges binnen de verschillende landen van Europa te realiseren. De adviseurs menen dat parallelle export in het zich verenigende Europa een onvermijdelijk fenomeen is.
