Ondanks de komst van snelle draadloze verbindingen en de betere landelijke dekking hiervan, blijkt het in de praktijk van het inspectie- en registratiewerk nog steeds lastig om gebruik te maken van mobiele online webtoepassingen.
Twaalf jaar geleden was het nog gewoon om na een dag van veldregistratie via een modem in te bellen en de gegevens door te sturen naar de centrale database. Dat zo'n actie tien minuten in beslag nam was al heel netjes. Het enige dat je nodig had was een vaste telefoonaansluiting en een modem. Was het budget wat groter dan kon het ook draadloos met een speciaal modem via Datanet. Beheer van de mobiele apparaten op afstand was nog ondenkbaar. De applicatie stond op het mobiele apparaat met gegevens opslag in een lokale database. De kosten voor beheer waren hoog. Met de opkomst van de rijke applicatieomgevingen die tegenwoordig mogelijk zijn met internetapplicaties en de snelle draadloze verbindingen, lijkt de tijd gekomen voor online mobiele toepassingen. Het enige dat dan nodig is, is een mobiel apparaat met een webbrowser en inloggegevens. Beheer is alleen op de centrale applicatie nodig en ook software as a service (SaaS) wordt hier eenvoudig mogelijk.
De huidige praktijk is echter anders. Hoewel de dekking voor draadloze communicatie in Nederland erg goed is, is online communicatie toch nog niet in elke situatie mogelijk. Daarbij moeten we denken aan registratiewerk in gebouwen of in de haven tussen elektrische hijskranen. Vaak is in gebouwen nog wel een draadloos netwerk aanwezig, maar niet toegankelijk voor bijvoorbeeld een externe inspecteur. Ook over de grenzen laat de dekking nog te wensen over. Zo zijn er gebieden in Spanje waar geen communicatie mogelijk is. Voor online communicatie zou hier gebruik kunnen worden gemaakt van satellietverbindingen, maar daarvan zijn de kosten nog erg hoog en moet ook weer extra apparatuur worden ingezet.
De beste oplossing tot nu toe voor de veldregistratie is de semi-online variant. Dit is in feite te vergelijken met de manier waarop e-mail nu werkt op mobiele apparaten. De software staat lokaal op het apparaat en wisselt de gegevens uit zodra er verbinding mogelijk is. Hierbij is de software dan zo intelligent dat alleen de goedkoopste verbinding die beschikbaar is wordt gebruikt. De e-mail toepassing is daardoor waarschijnlijk ook de succesvolste toepassing op mobiele apparaten. Bij het registratiewerk komt het er op neer dat gegevens in een lokale database worden opgeslagen en worden uitgewisseld zodra dit mogelijk is. Dit komt in gebieden met voldoende dekking en zonder storing bijna neer op een online situatie. Omdat bij de semi-online toepassing alleen de verschillen in data worden uitgewisseld, blijven de communicatiekosten laag. Wat blijft is het beheerprobleem, zoals de distributie van een nieuwe versie van de software. Gelukkig zijn daar tegenwoordig goede pakketten voor die dit eenvoudig op afstand kunnen uitvoeren wanneer het mobiele apparaat zich in een gebied met dekking bevindt.
Kortom, een online toepassing waarbij een veldwerker of inspecteur onder alle omstandigheden kan blijven doorwerken is ook met de huidige stand van de techniek nog niet mogelijk. Het begrip SaaS moet bij deze toepassingen dan wat breder worden gezien en is het niet voldoende om een url en inloggegevens beschikbaar te stellen.
Het beheer van de mobiele applicaties is geen issue meer, ongeacht of dat lokaal of remote wordt gedaan. Ik betwijfel de juistheid van de stelling dat er geen on-line toepassingen zijn waarmee onder alle omstandigheden doorgewerkt kan worden, mits bedoeld wordt dat ‘on-line’ web gebaseerd impliceert.
Uitgangspunt voor elke oplossing behoort het proces te zijn, waarbij technieken zo goed mogelijk beschikbaar moeten zijn onder alle proces eigen omstandigheden. Je moet niet kiezen voor een techniek ?omdat die er is?, maar omdat het proces een techniek vereist. Een inspectie- en registratie rol kent geen noodzaak voor een on-line applicatie, maar omdat een technicus vaak meerdere rollen heeft (inspectie, onderhoud, service) moet een oplossing gekozen worden die aansluit op de meest kritische van die rollen. Met de wetenschap dat draadloos ook buiten dekking kan betekenen, is de keuze voor lokale intelligentie met een beperkte database en een goede beveiliging dan snel gemaakt.
Behoefte eindgebruiker centraal! zou mijn eerste reactie zijn op het artikel van Rob Manders. Waarom? Er zijn de afgelopen jaren legio projecten opgeleverd die vanuit een technisch oogpunt zijn benaderd om daarna pas te kijken welke impact dit had op de acceptatie van de gebruiker.
En juist die acceptatie is zo ontzettend belangrijk om welke mobiele toepassing dan ook succesvol te lanceren. Organisaties onderschatten de factoor ‘verandering’ over het algemeen, waardoor beperkt stil wordt gestaan bij de impact op het werkproces van de mobiele eindgebruiker.
En heeft dat impact op off-line, online, semi-online, client-server en welke variant dan ook? Uiteraard! maar dit laat zich leiden door de behoefte van de wensen van de gebruiker en niet andersom.
Het artikel van Rob sluit aan op de perceptie van bedrijven dat tegenwoordig alle benodigde functionaliteit zonder lokale software (met uitzondering van een web-browser) gerealiseerd moet kunnen worden. Een “zero-install” oplossing heeft dan vaak de voorkeur vanwege de angst voor hogere kosten door falend beheer van mobiele apparatuur of licentiekosten voor op het toestel te installeren software. Die angst is onterecht, de techniek is niet de bottleneck en producten zonder business case overleven niet in deze markt. We zijn aangeland in het tijdperk waarbij we de omslag maken van occaisionally-connected naar occaisionally-disconnected en daar zijn weer andere spelregels aan verbonden. De behoefte van de eindgebruiker moet centraal staan, maar hij is niet de enige belanghebbende omdat (tenzij je met jezelf wil praten) voor communicatie je minstens met zijn twee?n moet zijn. De informatie die in het veld geproduceerd wordt is onderdeel van een proces waar op kantoor een vervolg aan gegeven kan worden. Als de tijdigheid van data invloed heeft op vervolgacties gedurende de werkdag, dan is tussentijdse synchronisatie een must en je zou hier je push-email en agenda als een simpel voorbeeld kunnen zien. Feit blijft dat de eindgebruiker er niet mee belast moet/wil/mag worden en de techniek onopgemerkt het werk moet doen. Het feit dat we nu nog veel woorden besteden aan discussies over netwerken, dekking, VPN software, firewalls en dergelijke mag opgevat worden als een statement dat we in veel gevallen nog niet zover zijn dat de gebruikte technologie omder de radar van de eindgebruiker blijft.
Een volledige landelijke dekking van draadloze verbindingen zal altijd een utopie blijven. Je kunt immers ook niet overal in Nederland een vaste (breedband)verbindingen krijgen. In sommige gebieden van Nederland (en zeker niet alleen natuurgebieden) zal dat in enige mate altijd zo blijven. Of je moet als bedrijf (wellicht met steun van de overheid) zelf fors willen investeren in de aanleg van een verbinding.
In de dienstenontwikkeling dient er dus altijd rekening mee gehouden te worden dat een gebruiker niet altijd online zal zijn en toch door wil kunnen werken. Dat is een uitdaging voor SAAS als concept maar er zijn voorbeelden genoeg van werkende toepassingen. Daar-naast is de vraag of real-time collaboratie nu echt verreist is voor de werkzaamheden van de gebruiker. Met uitzondering wellicht van hulp- en crisisdiensten (waaronder politie, brand-weer en ambulancezorg) zal die noodzaak vaak niet aanwezig zijn. Er kan volstaan worden met synchronisatie op gezette tijden. En dat is vooral een kwestie van organiseren.
Het is volledig afhankelijk van de toepassing en wat de behoefte is van de klant. Technisch gezien is vrijwel alles mogelijk, dat is naar mijn mening niet de kunst. Wat is de toegevoegde waarde van een gemobiliseerde proces? Wat zijn de voordelen en nadelen op een rij?
Mobility has little to do with “if” something is possible, it has everything to do with what the value is of the possibilities.
Web applicaties vereisen ‘realtime’ communicatie! Schrik niet, de definitie van het begrip ‘Realtime’ maakt dit duidelijk: Een taak in een door software gecontroleerd systeem wordt ‘realtime’ genoemd als de gecombineerde reactie- en uitvoertijd van de taak ‘korter’ is dan de maximale tijd die is toegestaan. Een realtime-uitvoering is niet per se ‘snel’, want ook trage systemen kunnen realtime-uitvoering vereisen.
(http://nl.wikipedia.org/wiki/Realtime )
Ons UMTS/GPRS netwerk voldoet niet aan deze realtime afspraken-set voor web applicaties; niet een beter netwerk (=duur) maar een semi-online applicatie dient als oplossing. De angst die resteert is de toenemende beheer complexiteit. Maar ook voor een zero-install web applicatie is de inrichting van de beheersorganisatie niet wezenlijk anders, ook nu dient men ‘in control’ te zijn over de firmware & settings. Aanbieders van applicaties vergeten dit liever, vandaar dat de klanten de semi-online applicatie als beheer-onvriendelijk ervaren maar zij weten nog niet dat de online variant dezelfde mobility-hell koestert.
Vaak wordt er gekeken naar de technologische mogelijkheden en beperkingen om een mobiele toepassing te implementeren. Echter een omgekeerde benadering is beter. Wat zijn de bedrijfskritische werkzaamheden en de daarbij behorende wensen en eisen aan een mobiele toepassing?
Uiteraard is er een relatie tussen de beschikbare techniek en de daaraan gerelateerde functionele mogelijkheden. Wel is het van groot belang om eerst te bepalen wat de minimale eisen zijn om een mobiele medewerker zijn of haar werk uit te kunnen laten voeren. Deze minimale functionaliteit moet ten alle tijden beschikbaar zijn dus zowel offline of online, dit zorgt voor vertrouwen bij de gebruiker.
Afhankelijk van de beschikbare technologie (denk hierbij niet alleen aan verbinding maar bijvoorbeeld aan locatiebepaling) kan informatie nauwkeuriger en actueler worden uitgewisseld. Kortom het gaat hierbij om de juiste mobiele functionaliteit op de juiste plek gegeven de best beschikbare technologie?n.
Naar mijn mening zijn de reacties van de verschillende experts een goede afspiegeling van de werkelijkheid. Het gaat uiteindelijk om de oplossing die mobile gebruikt wordt. Er zijn veel oplossingen die prima op basis van een volledige real-time/on-line SAAS oplossing zouden kunnen draaien. Met name diensten die door consumenten worden gebruikt aangezien de gebruiksduur over het algemeen kort zal zijn en eea niet direct bedrijfskritisch is. Ten behoeve van Line of Business applicaties die in veel gevallen een direct verlengstuk zijn van ERP systemen zie ik geen probleem voor het hebben van een Semi on-line oplossing. Het gaat om de resultaten die behaald kunnen worden met de Line of Busines applicatie en als de kwaliteit of beschikbaarheid van de draadloze connectie niet goed genoeg is, dan kan dat prima opgelost worden door een “hulp” programma op het Mobiele apparaat. Het beheer van deze decentrale applicaties is tegenwoordig goed te organiseren door van Remote management tools.