De lobby van ICT~Office om de missie van programmabureau Nederland Open in Verbinding (NOiV) te versmallen tot het stimuleren van open standaarden begint vruchten af te werpen. Het offensief van de branchevereniging, dat in juli van dit jaar begon, leidde er eind november toe dat NOiV open standaarden tot speerpunt bombardeerde binnen een samenwerkingsverband met ict-leveranciers. Dat heeft als consequentie dat een andere taak van NOiV, namelijk om overheidsorganisaties 'meer bewust te maken van de mogelijkheden van open source software', geleidelijk uit zicht raakt.
'We vertegenwoordigen zowel leveranciers van open source software als van gesloten oplossingen. We zijn als branchevereniging geen voor- of tegenstander van het een of het ander.' Dat zei operationeel directeur Bernd Taselaar van ICT~Office in juli. Desondanks kunnen een aantal recente acties van de branchevereniging gezamenlijk worden omschreven als een offensief tegen het opensource-voorkeursbeleid van staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk.
Taselaar gaf het in in juli met zoveel woorden toe: 'Als branchevereniging zijn wij voor een level playing field. Het is belangrijk dat er op de juiste gronden een keuze wordt gemaakt voor bepaalde software, niet op basis van eisen die vooraf worden gesteld.' Directeur Sylvia Roelofs van branchevereniging ICT~Office zei het een week geleden nog duidelijker: 'Het Nederlandse opensourcebeleid is een evangelie geworden. Als branchevereniging vinden wij open standaarden en interoperabiliteit ook belangrijk.'
Hippo
De lobby van de branchevereninging tegen dit opensourcebeleid begon in juli. Toen deed ICT~Office een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) om het Ministerie van Algemene Zaken te dwingen uit te leggen waarom geen aanbesteding was uitgeschreven voor de aanschaf van een contentmanagementsysteem. Het ministerie had in plaats daarvan gekozen voor opensourceproduct Hippo. Daardoor zouden softwareleveranciers die hun broncode niet vrijgeven onder een opensourcelicentie worden benadeeld, aldus de branchevereniging. Rijks-cio Maarten Hillenaar nodigde ICT~Office daarop uit om met hem om de tafel te gaan zitten.
Media-adviseur
Daarnaast plaatsten drie leden van ICT~Office's Software VOC, op initiatief van media-adviseur Bas Linders, in juli een opiniestuk in het Financieele Dagblad. Daarin betoogden de drie directeuren dat het programmabureau zou weigeren om met hen samen te werken, onder andere voor de ontwikkeling van open standaarden. Daarop nodigde Heemskerk de drie ceo's uit om te overleggen over de manier waarop Nederlandse leveranciers van 'gesloten' bedrijfssoftware het regeringsbeleid op het gebied van open source software en open standaarden het best kunnen ondersteunen.
ICT~Office was bij dit overleg aanwezig, en boekte een klinkende overwinning: na de bijeenkomst vroeg Heemskerk het programmabureau NOiV om de samenwerking tussen overheden en softwareleveranciers van gesloten software te ‘faciliteren'. Dat laatste gebeurde op een NOiV-bijeenkomst van 23 november. Tijdens deze bijeenkomst werd besloten open standaarden prioriteit te geven binnen een nieuw samenwerkingsverband met ict-leveranciers.
Manifest over open standaarden
Het besluit leverde NOiV kritiek op van voorzitter Marc Vloemans van de Open Source Software Leveranciers Organisatie (OSSLO). Volgens Vloemans deugde het uitnodigingsbeleid van NOiV niet, en zouden er vooral leveranciers van 'gesloten' software uitgenodigd zijn voor de bijeenkomst. Dit uitnodigingsbeleid zou er volgens Vloemans toe hebben geleid dat NOiV haar taakopvatting 'nu uit wil kleden tot alleen het stimuleren van het gebruik van open standaarden.'
Het verzoek van de dit voorjaar opgerichte OSSLO aan NOiV om een 'expliciet signaal te geven dat open source nog steeds belangrijk is binnen het actieplan' zou wel eens te laat kunnen komen. De op 23 november aanwezige ict-leveranciers zetten vaart achter hun plan om de NOiV-strategiedoelen op het gebied van open standaarden en open source software uit elkaar trekken. Het 'Manifest over open standaarden en interoperabiliteit' wordt op 20 januari bekrachtigd tijdens een 'bestuurstafel' met staatssecretaris en NOiV-baas Frank Heemskerk.
Echte problemen
Of het eveneens aangekondigde 'Manifest over open source software' er daarna nog komt, is nog maar zeer de vraag. Uit de notulen van de bijeenkomst van 23 november rijst in ieder geval desinteresse op voor het belang van open source software in het verminderen van de leveranciersonafhankelijkheid van de overheid. Zo valt onder het kopje 'Leveranciersonafhankelijkheid' te lezen: 'Gemeenten hebben voor alle toepassingen keuze uit ten minste drie of meer leveranciers. De vraag is dan ook of de eisen ten aanzien van leveranciersonafhankelijkheid gebaseerd zijn op echte problemen.'
ICT~Office vertegenwoordigt volgens operationeel directeur Bernd Taselaar zowel leveranciers van open source software als van gesloten oplossingen. Die laatste kunnen tevreden zijn over hun branchevereniging.
>> ‘Gemeenten hebben voor alle toepassingen keuze uit ten minste drie of meer leveranciers. De vraag is dan ook of de eisen ten aanzien van leveranciersonafhankelijkheid gebaseerd zijn op echte problemen.’<< Tja, dat was met de bouwfraude ook het geval, genoeg keuze! Alleen jammer dat je als opdrachtgever altijd teveel betaalde... Wel apart dat ICT~Office deze "lobby" mag organiseren, dit soort constructies lijkt te zijn gemaakt voor prijsafspraken. Hopelijk zijn er voldoende slimme ambtenaren die de juiste keuzes maken.
Het aandeel Open Source en open standaarden wordt steeds groter, ICT~Office wil dat niet inzien en zal proberen dit proces te frustreren. De open source trein is in gang gezet en is niet meer te stoppen.
ICT~Office zit in een moeilijke situatie. Naar buiten toe kan ze niet zeggen nog steeds voor Closed Source en defacto standaarden te zijn. Dat doen ze wel in daden.
De termen Open Source en open standaarden krijgen ze moeilijk door de strot en ze kunnen of willen weinig betekenen voor de open source leveranciers. De grote Nederlandse leveranciers hebben ICT~Office niet nodig. Als het zo door gaat is ICT~Office vooral een clubje van MS en Exact dealers.
Dat werd besloten om open standaarden prioriteit te geven is geen probleem. Open Source moet zich via een betere TCO bewijzen. Open Source wordt steeds groter, juist omdat ze vooroplopen bij open standaarden.
Wel grappig dat Nederland als ultra-klein land weer eens intern gericht bezig is. Allemaal leuke discussies natuurlijk echter op internationaal niveau staat Nederland al bekend als een land waar achterblijft op open source gebied. Volgens mij is het juist verstandig om mee te gaan met moderne ontwikkelingen en niet door te gaan met het verdedigen van de belangen van de gevestigde orde. Kansloos!
Het is niet eens onverstandig om de discussie tussen open source en open standaarden te scheiden. Het zijn namelijk verschillende zaken. Het toepassen van open standaarden is altijd belangrijk, los van het feit of gebruik wordt gemaakt van open source software.
Ik ben het met John eens dat open source zich moet bewijzen en dat heeft het op bepaalde vlakken zeker al gedaan. Ik vind het vanuit die optiek wel vreemd dat de overheid zich meent te moeten mengen in de softwaremarkt door open source de voorkeur te geven. Je kan bedrijven niet verplichten om hun source voor iedereen inzichtelijk te maken. Soms zitten daar slimme oplossingen in waarbij de exacte implementatie een vinding van een bepaald bedrijf is en best beschermd mag worden als industrieel eigendom.
Heemskerk zou moeten aangeven welke ongewenste situatie hij wil voorkomen. Dit kan hij doen door duidelijke randvoorwaarden te beschrijven. Open source is niet in alle gevallen het beste antwoord. Ook niet het ultieme einddoel. Het lijkt me niet denkbaar dat over 10 jaar alle software open source en/of gratis is.
Dat het beste niet altijd tot standaard gekozen wordt, hebben we in het verleden eerder gezien.
Kijk maar naar de tijd van de videorecorder: Video 2000 was beter dan VHS, maar de laatste is wel de standaard geworden.
En inderdaad, open standaarden is iets anders dan open source. Jammer genoeg worden ze nogal eens te pas en te onpas door elkaar gehaald.
Maar, als open source nu echt zoveel goedkoper zou zijn bij gelijke functionaliteit, waarom treed het marktmechanisme dan niet in werking?
Blijkbaar zijn er nog steeds goede reden dat men geld uit wil geven aan (gevestigde) closed source producten, en niet voor de goedkopere open source varianten gaat.
Waarom kiezen grote multinationals voor producten als outlook of lotus in plaats van thunderbird
Waarom kiezen de grote multinationals voor MSOffice en Windows ipv Linux met Open Office.
Waarom tanken mensen bij de Shell of Texaco in plaats van de Makro of Tinq. De auto rijd op allebei hoor.
Waarom kopen we merkondergoed van €25, terwijl een hema-boxershort van €7 ook voldoet. In beide gevallen zie jer nix van.
Waarom kopen mensen liever een volvo v50 in plaats van een dacia logan. Beiden zijn een auto, en brengen je van A naar B toch?
Blijkbaar zijn mensen bereid te betalen voor (vermeende) kwaliteit in combinatie met een merknaam. Daar kan en zal een NOIV of een ICT~office weinig aan veranderen.