Cloud-BI: wat is het precies?

2011 wordt door velen gezien als het jaar waarin cloud computing pas echt is doorgebroken. Daarentegen hebben veel bedrijven business intelligence (bi) al veel langer op hun radar staan. In de laatste paar maanden zijn er steeds meer artikelen en bijdragen verschenen over het samengaan van deze twee technologieën. Hierbij rijst de vraag of de combinatie van deze twee, in de wereld van de it zeer actuele, trends een winnende combinatie is. Mijn antwoord hierop is: 'ja, vooral nu'.

Een van de belangrijkste pijlen op de bi-boog is dat bi inspeelt op de behoeften van zowel businessgebruikers als ontwikkelaars. Het kan dus ofwel beschouwd worden als een tool of als een applicatie. Hierdoor neemt bi een unieke positie in de softwarestack van organisaties in: bovenop de database- en middlewarelagen, maar onder de applicatielaag. Het is precies deze positie die leidt tot verwarring waar het gaat om het onderscheid tussen SaaS (software as a service)- en PaaS (platform as a service)-BI. Helaas heeft in dit verband het begrip 'cloud-bi' zijn intrede gedaan in het taalgebruik, hoewel dit niet helemaal juist is. Om het noodzakelijke onderscheid tussen beide begrippen te maken, kijken we eerst naar SaaS-BI en de businessgebruiker.

Voordelen SaaS

Wanneer men kijkt naar Salesforce, NetSuite en Success Factors lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat SaaS een groot succes is bij businessgebruikers. In vergelijking met applicaties op locatie zijn de voordelen van SaaS vrij duidelijk: de time-to-value is sneller, het gebruiksgemak voor eindgebruikers is superieur en er is weinig of geen training vereist. 

Juist deze eenvoud levert echter problemen op voor SaaS-BI.  Business intelligence is geen 'out of the box'-applicatie, maar eerder een toolset die op maat gemaakt moet worden om uiteenlopende businessvraagstukken te kunnen oplossen. Op dit moment wordt SaaS-bi toegepast door 'early adopters'. Deze beschikken over de vereiste technische vaardigheden en passende businessvraagstukken, waardoor een cloud-gebaseerde oplossing voor hen het betere alternatief vormt. Belangrijk hierbij zijn ook de zeer lage opstartkosten van cloud-gebaseerde oplossingen (dat wil zeggen geen software-installatie of infrastructuur nodig).  Al met al heeft SaaS-bi een zeer beperkte doelgroep.

Slimme aanbieders

Deze beperkingen worden steeds meer zichtbaar. Zo heeft Gartner met betrekking tot SaaS-bi opgemerkt dat 'het cloudaanbod in 2013 slechts goed zal zijn voor 3 procent van de business intelligence-markt, aangezien de gebruikersadoptie ver achterblijft bij de verwachtingen van de leveranciers'. Dit laatste geldt inderdaad mogelijk voor veel leveranciers. Ik denk echter niet dat dit het geval zal zijn voor de slimme aanbieders.

Ik ben ervan overtuigd dat er een redelijke markt voor SaaS-bi zal ontstaan, zij het dat deze ontwikkeling niet per se snel of overtuigend zal verlopen. Ik denk echter wel dat SaaS-bi nog volwassener zal worden. Het zal steeds meer geleverd gaan worden in de vorm van analytische applicaties, oftewel bi ingebouwd in een SaaS-applicatie die een aantal specifieke businessvraagstukken oplost voor eindgebruikers die de voordelen van SaaS reeds onderkennen. In feite zou dit moeten worden aangeduid als 'bi voor SaaS' (in plaats van SaaS-bi) en er bestaan talloze succesvolle voorbeelden van dergelijke analytische applicaties, waaronder webanalytics.

Samenvatting

Er wordt vaak nog geen onderscheid gemaakt tussen SaaS-bi, bi voor SaaS en bi voor PaaS. Doorgaans gebruikt men hiervoor de verzamelterm 'cloud-bi' terwijl het in feite vrijwel altijd gaat om SaaS-bi. Deze vereenvoudiging draagt bij aan de verwarring. Om de afzonderlijke definities extra te verduidelijken, volgt hier een samenvatting:

– SaaS-bi = het hosten van een bi-platform of bi-applicatie in de cloud en het leveren van functionaliteit voor businessgebruikers 'on demand'.
– Bi voor SaaS = het bouwen van bi-functionaliteit in een SaaS-gebaseerde applicatie met als doel specifieke, datagestuurde functionaliteit te leveren binnen die applicatie.
– Bi voor PaaS = het leveren van services voor rapportage en analyse die eenvoudig kunnen worden ingebouwd in PaaS-gebaseerde applicaties en beheerd kunnen worden binnen de PaaS.

Ondanks de gestage ontwikkeling van bi voor SaaS, liggen de werkelijke kansen voor cloud-bi in platform as a service. Dit zijn tevens de kansen die het meest over het hoofd worden gezien. Waarom? PaaS doet voor softwareontwikkelaars wat SaaS gedaan heeft voor businessgebruikers: grotere wendbaarheid creëren, infrastructuur- en opstartkosten verminderen en een snellere 'time to value' leveren, (onder meer) door middel van een verbeterde gebruikerservaring.

OpenShift en CloudFoundry

Bi voor PaaS is een verzameling moderne bi-componenten die uitsluitend gebaseerd zijn op webgebaseerde en open standaarden. Bi voor PaaS biedt ontwikkelaars rapportage- en analysetechnologieën waarmee zij snel een moderne 'datagestuurde' applicatie kunnen samenstellen, die zij vervolgens kunnen installeren en beheren in de cloud. Deze bouwstenen ontwikkelen zich razendsnel tot de basis van cloud-gebaseerde ontwikkelplatformen. Ook de belangrijkste PaaS-spelers realiseren zich dit inmiddels. Zo hebben Red Hat en VMware recent stappen gezet om ervoor te zorgen dat hun rapportage- en analyseservices beschikbaar zijn in (respectievelijk) hun OpenShift- en CloudFoundry-omgeving. Ook hebben zowel Heroku (Salesforce) als Google App Engine ten minste elementaire rapportage- en grafiekservices opgenomen in hun PaaS-platformen.

Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat bi-functionaliteit steeds meer en vaker geïntegreerd zal worden in deze nieuwste generatie ecosystemen voor softwareontwikkeling. De vooruitgang op het gebied van cloud-bi zal zich het snelst voordoen in de vorm van (analytische) bi voor SaaS-applicaties en bi voor PaaS. Dit zal eraan bijdragen dat de valkuilen van hun generieke tegenhanger Saas-bi kunnen worden vermeden. 

Brian Gentile
Ceo
Jaspersoft