De casussen van mislukte ict-projecten domineren met regelmaat de berichtbeving, alle glorieus geslaagde projecten ten spijt. Analyses over de toedracht richten zich veelal op complexiteit, veranderende behoeften of verstoorde relaties tussen stakeholders. En zeg nu zelf: iedereen kent wel een voorbeeld van een hopeloos uit de hand gelopen ict-project. In de kern draait ict echter om mensen; verwachtingen, veranderingen en bereidheid. Kansen liggen niet in betere projectbeheersing, maar juist in optimale mobilisatie van gebruikers.
In 2010 verschafte de ict-barometer van Ernst&Young al inzicht in succesfactoren van ict-projecten. De top drie bestond uit het beter betrekken van eindgebruikers, betere overleg binnen de organisatie en betere afstemming op de rest van de organisatie. Betere planning, bewaking en bijvoorbeeld risicoanalyses komen pas later in dit geprioriteerde rijtje aan bod. Hoe komt het toch dat juist de drang naar beheersing en controle – en de mechanismen die we hiervoor instellen – de boventoon voeren in alledaagse projecten. Wellicht weten we niet beter. Misschien zijn de softcontrols te ontastbaar voor ons als ict’ers. We hebben immers geleerd om in nullen en enen te denken en bewust niet voor een hr-studie gekozen? Ik denk dat het hoofdzakelijk koudwatervrees is.
Standaarden bestaan niet
Methodieken voor projectmanagement sorteren zeker hun effect en bieden houvast. Ze schetsen een duidelijke aanpak en bieden mechanismen om met ‘changes’ om te gaan. Er wordt echter geen antwoord gegeven op het betrekken en mobiliseren van gebruikers als sleutel tot succes. En omdat mensen veranderlijk zijn is dit ook moeilijk te standaardiseren.
Elke organisatie kent zijn eigen cultuur, omgangsvormen en trekt een type medewerker aan (of vormt deze). Een doordachte projectaanpak anticipeert hierop. Gelukkig zijn er, voor hen die kansen zien op dit terrein, legio hulpmiddelen zoals het ‘interventiewiel van Cozijnsen’ om het project beter (bij) te sturen.
Meer autonomie en minder grip
Het zakelijk domein waarbinnen ict-projecten plaatsvinden is aan verandering onderhevig. Ontwikkelingen in andere domeinen, zoals de toenemende behoefte aan individuele autonomie hebben direct effect op het speelveld. Mensen zijn mondiger, zelfredzamer en willen zich authentiek profileren. Ontwikkelingen als de toename van het aantal zzp’ers en het nieuwe werken onderschrijven de toenemende zelfstandigsheidsbehoefte.
Naarmate mensen meer ‘in control’ willen zijn zal verandering door ict een andere inspanning vragen, zoals een andere wijze waarop we projecten uitvoeren. Het opleggen van nieuwe werkwijzen na de invoering van een erp-systeem leidt anders alleen maar tot weerstand.
Participatiesamenleving
Grip houden op een mechanische wijze dient te verschuiven naar sturing door het effectief toepassen van softcontrols en interventies op organisatie- en individueel niveau. Het organiseren van participatie als voortvloeisel uit individualisering heeft sinds de troonrede van vorig jaar een naam gekregen. Wellicht kan op dezelfde wijze naar de uitvoering van ict-projecten gekeken worden. Het stimuleren van betrokkenheid vergroot immers acceptatiesucces. De kracht van succesvolle ict-projecten ligt in een betrokken en gedreven team van ambassadeurs. In ons vak ook wel ‘key-users’ genoemd. De verandercapaciteit van een organisatie is immers niet groter dan de omvang van het aantal dragers ervan.
Een realistisch en oprecht perspectief schetsen helpt hierbij. Starten met het einddoel voor ogen. Of zoals een bekent citaat van Antoine de Saint-Exupéry verbeeld: ‘Als je een schip wil bouwen, roep dan geen mannen bij elkaar om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven. In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de enorme eindeloze zee.’
Vergelijk het met het coachen op een WK-voetbal. Het samensmeden en vormen van het team, met maar één einddoel voor ogen. Dat heeft niets met nullen en enen te maken, maar is mensenwerk pur sang.
Reindert Doorn, adviseur it en verandermanagement bij Docco, advies- en consultancybureau voor (strategische) ICT-trajecten in de financiële dienstverlening
Goed artikel, de harde werkelijkheid. Geen nieuwe wetenschap maar er wel eentje waar we in ons vakgebied helaas te weinig aan doen. Het imago van ons vakgebied wordt er niet beter op.
Hoewel het aandacht geven voor inzet van het juiste talent op de juiste plaats, betere betrokkenheid, onderling begrip en betere samenwerking leuk kan zijn. Wie vindt een prettige werksfeer, tevredenheid en goede resultaten nu niet leuk. Te gemakkelijk wordt voorbij gegaan aan het feit dat ICT-professionals hun professie niet enkel hebben door hun kennis en ervaring maar juist indien zij ook zijn uitgerust met sociale en communicatieve vaardigheden en inzicht in elkaars doen en laten (waardering, acceptatie, begrip).
Door middel van inzicht in talent en bespreekbaar maken van (elkaars) gedrag en communicatiestijl kan eenvoudig veel resultaat worden geboekt in betere samenwerking. Een kans die je als professional en als werkgever niet mag laten liggen. Is het niet voor je eigen tevredenheid danwel voor die van je klant. Het onderscheidend vermogen zal zich op die fronten gaan afspelen niet op dat wat er aan kennis over technologie gevraagd wordt, dat kan door nagenoeg iedereen worden geleverd.
Veel mooi woorden. Maar als iemand die vaak wordt ingeroepen om “critical situations” op te lossen kan het heel korte samengvat worden in twee woorden.
“Beter Luisteren”
En denk niet dat een kant luistert wel, en de ander(en) niet. Als alle partijen luisteren naar elkaar komt iedereen vooruit.
my two cents!
Met alle respect voor de heer Doorn en vele anderen voor hem, deze analyse en conclusies zijn niet nieuw. Vrijwel iedereen in de IT kent ze inmiddels en de meest boeiende vraag is dus:” hoe komt het dat zoveel (IT-) projecten fout gaan ondanks dat we de oorzaken ervan al jaren kennen?”.
Vrijwel alle IT-ers en opdrachtgevers zijn intelligente mensen die prima leren van eerder gemaakte fouten. Maar zet twee IT-ers of opdrachtgevers bij elkaar en noem ze een organisatie en het lerend vermogen lijkt opeens gereduceerd tot nul!
Zodra we er dus in slagen om het leren van fouten niet slechts individueel maar collectief en duurzaam te maken, zullen de fouten die nu al vele tientalken jaren steeds opnieuw worden gemaakt, wellicht tot het verleden kunnen gaan behoren.
“niet op dat wat er aan kennis over technologie gevraagd wordt, dat kan door nagenoeg iedereen worden geleverd”
Toch blij dat men er in bijv. de chirurgie en de vliegtuigindustrie anders over denkt.
Straks als de robots it projecten gaan overnemen dan krijgen we pas succesvolle projecten omdat robots geen ego’s hebben , zich niet profileren met andermans werk, met andere woorden er spelen geen persoonlijke belangen want dat is waarom projecten niet slagen.
participatie, leren verlangen, samensmeden en vormen van teams…
Daar zou de oplossing liggen.
Ik loop al een tijdje mee met diverse ICT-projecten en leer mij de Business kennen.. Dus deze teamplayer participeert lekker mee als het hoop geld oplevert en ik verlang net zoals de meesten naar een enorme eindeloze vakantie 🙂
Ligt de essentie niet in de woorden van Antoine de Saint-Exupéry: “Als je een schip wil bouwen, roep dan geen mannen bij elkaar om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven. In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de enorme eindeloze zee.”
Vrij vertaald betekent het namelijk dat de ICT aangestuurd wordt zonder enige kennis van zaken, dat er wonderen verwacht worden van de ‘Op Hoop van zegen’ en deze al snel vergaat bij de eerste de beste storm. Kortom een hoop marketing geblaat en maar weinig wol als ik overweeg dat het verlangen er telkens voor zorgt dat de vis duur betaald wordt, de rotte vis projecten beginnen namelijk inderdaad de mand uit te stinken maar het is de belastingbetaler die op het rad van Cozijnsen ligt.
Oftewel buigen want we moeten aan de participatiemaatschappij nu blijkt dat de dienstenmaatschappij eigenlijk ook niet meer dan een mislukt project is. Softcontrols, ambassadeurs (lees kleine prinsjes) en nog meer blabla gaat niet helpen als het vakmanschap verdwenen is.
” Mensen zijn mondiger, zelfredzamer en willen zich authentiek profileren”
Laat dat nu juist de hoofdoorzaak zijn van het falen van ICT projecten.
@ewout
Een mooie vrije vertaling van het citaat. Persoonlijk zou ik op deze quote van Antoine de Saint-Exupéry ook geen ICT project willen sturen. ‘Op hoop van zegen’ klinkt als gedoemd te mislukken. Wat je er wel uit kunt halen is dat commitment essentiëler kan zijn dan enkel ‘orders’ verdelen. Mensen zijn doorgaans bereid harder te lopen voor (mede) zelf gestelde doelen vanuit intrinsieke motivatie dan door opgelegde doelen. Die wetenschap kun je gebruiken bij het creëren van betrokkenheid. Uiteraard zal deze insteek op zichzelf geen hout snijden, maar kan een welkome aanvulling zijn op bestaand en noodzakelijk vakmanschap!
Ik zeg: DSDM had in 1995 als een van de eerste Agile methoden al gelijk: gebruikers zijn key!
http://nl.wikipedia.org/wiki/Dynamic_systems_development_method