Als huidige en toekomstige technologische mogelijkheden beter worden benut, kunnen meer mensen met een beperking aan de slag op de arbeidsmarkt. Het gaat bijvoorbeeld om toepassingen van serious gaming en augmented reality die mensen met een licht verstandelijke beperking ondersteunen en spraakgestuurde apparaten en gemotoriseerde exoskeletten voor mensen met een fysieke beperking.
Dat concluderen verschillende onderzoekers in een rapport van UWV. In dat onderzoek dat is uitgevoerd door het Athena Instituut van de VU zijn vier scenario’s uitgewerkt om kansrijke technologische toepassingen in te zetten voor mensen met een licht verstandelijke beperking. De scenario’s laten zien hoe de toepassing van serious gaming, augmented reality, een activiteitentracker en omgevingssensoren deze werknemers bij hun werk kan ondersteunen (zie kader).
Er is ook kritiek: er zijn veel oplossingen, maar techontwikkelaars richten zich nog te weinig op de inzet daarvan op de werkvloer.
Uit een ander onderzoek, uitgevoerd door Technopolis en SEOR, zijn acht veelbelovende technologische voorzieningen naar voren gekomen die kansen bieden voor het vergroten van de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking. Het gaat om (sociale) robotassistenten, digitale assistenten, telepresence robots, (gemotoriseerde) exoskeletten, autopersonalisatie van computers, tools voor live ondertiteling en vertaling, spraakgestuurde apparaten en gepersonaliseerde producten.
De samenstellers van het rapport: Ilse Hento en Cora van Horssen vatten samen dat de maatschappelijke discussie over technologische ontwikkelingen vooral gaat over het verlies van arbeidsplaatsen, terwijl er in potentie ook veel technologische ontwikkelingen zijn die de kansen op een baan juist vergroten. ‘Ook komen de kansen die technologie biedt aan mensen met een beperking slechts zijdelings aan bod in de huidige maatschappelijke en beleidsdiscussies.’
De belangrijkste conclusies:
-Technologische voorzieningen bieden mogelijkheden voor de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking.
-De eindgebruiker in de arbeidscontext is vaak niet of nauwelijks in beeld bij de technologieontwikkelaars.
-Nieuwe technologische voorzieningen als een sociale robotassistent, spraakgestuurde apparatuur en gepersonaliseerde producten hebben potentie om het bereik van doelgroepen te vergroten tegen vergelijkbare of hogere kosten dan bij gebruik van bestaande voorzieningen.
-Samen met mensen met een verstandelijke beperking en hun begeleiders zijn vier scenario’s ontwikkeld. De scenario’s laten zien hoe de toepassing van serious gaming, augmented reality, een activiteitentracker en omgevingssensoren deze werknemers bij hun werk kan ondersteunen.
-Met deze technologische voorzieningen kunnen de mogelijkheden om inclusief te werken vergroot worden. Daarvoor is het nodig dat ontwikkelaars de behoeften van de gebruikers kennen (werknemers, hun begeleiders én werkgevers) en dat beleidsmakers de barrières voor inzet van technologie erkennen en waar mogelijk slechten.
Bron: UWV-rapport ‘Kansen van technologie voor arbeidsparticipatie, januari 2018.
Toekomstscenario’s
Onderzoekers van het VU Athena Instituut hebben vier kansrijke technologische toepassingen uitgewerkt die mensen met een licht verstandelijke beperking kunnen ondersteunen bij het krijgen, uitvoeren en behouden van werk.
- Serious gaming: Dit zijn spellen met een ander doel dan (alleen) vermaak. Zulke spellen zouden bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt te trainen in arbeidsvaardigheden of om kennis over een specifieke werkplek aan te leren.
- Augmented reality: Met deze techniek worden lagen van informatie toegevoegd aan de wereld zoals we die normaal ervaren. Dit kan bijvoorbeeld met gebruik van smartphones of speciaal daarvoor gemaakte (3D-)brillen. Mogelijk kan augmented reality mensen met een licht verstandelijke beperking ondersteunen bij het zelfstandig uitvoeren van werk dat ze zonder die technologie alleen onder begeleiding zouden kunnen uitvoeren.
- Activiteitentracker: Op basis van bijvoorbeeld de meting van iemands hartslag kunnen activiteitentrackers inzicht bieden in het functioneren van medewerkers tijdens het werk. Ze kunnen helpen bij het herkennen van stress of spanning op de werkvloer en aangeven wanneer het goed is even rust te nemen.
- Omgevingssensoren: Het gebruik van omgevingssensoren kan mensen helpen preciezer te werken, taken in de juiste volgorde uit te voeren en stress te verminderen. Op verschillende werkplekken worden al sensoren gebruikt. Zo worden deze sensoren ingezet bij lopendebandproductie voor de positionering van objecten. De toepassing ervan, speciaal om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt te ondersteunen, is nog niet onderzocht.
Symposium
De resultaten van de twee onderzoeken worden op donderdagmiddag 25 januari 2018 gepresenteerd tijdens een symposium in Amersfoort. Tijdens dat symposium wordt een speciale coalitie voor technologie en inclusie gelanceerd. De coalitie, waarin onder meer hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen zitting neemt, gaat het onderwerp aanjagen, monitoren en barrières wegnemen.
Andere deelnemers zijn ontwikkelaars, werkgevers, gebruikers en beleidsmakers. Samen zullen zij de komende jaren actief initiatieven stimuleren die de inclusieve arbeidsmarkt dichterbij brengen door middel van technologie.
