Bij de zoektocht naar intelligente machines die de menselijke intelligentie benaderen en mogelijk zelfs overstijgen, zijn er naast technologische uitdagingen nog drie redenen die de ontwikkeling van ai bemoeilijken. We weten niet precies hoe intelligentie bij mensen werkt, we hebben voor relevante begrippen zoals bewustzijn geen definitie en we verleggen continue wat we intelligent vinden.
Dit stelt Rudy van Belkom, projectleider van de toekomstverkenning Artificiële Intelligentie (AI) bij de Stichting Toekomstbeeld der Techniek. De conclusies komen voort uit een literatuurstudie, expertsessies en een uitgebreid onderzoek over ai. Hij voerde dit onderdeel van de toekomstverkenning, die in totaal anderhalf jaar gaat duren, uit gedurende de periode januari – juni 2019.
Intelligentiecode kraken
Van Belkom meent dat intelligentie lastig te klonen is. ‘Experts zijn het er dan ook niet over eens wanneer we ai gaan bereiken die in de buurt komt van menselijke intelligentie. De stip op de horizon verschuift met de tijd mee en lijkt continu even ver weg staan. Toch is het niet ondenkbaar dat ‘de intelligentiecode’ wordt gekraakt.’
De projectleider meent dat computers ons nu ook op intellectueel vlak lijken voorbij te streven. ‘Ai is nu al in staat om kunstwerken te maken en muziekstukken te componeren. Veel mensen hebben moeite om dit te accepteren als échte creativiteit. Hier speelt tevens de filosofische discussie of wij zelf ook niet gewoon geprogrammeerd zijn en dus niet zo autonoom handelen als we denken. Kunstmatige intelligentie kan daarmee de volgende ‘belediging’ voor de mensheid worden.’ Van Belkom meent dat machines ons al eerder de baas bleken op het gebied van fysieke arbeid en rekenkracht en dat nu ook ons intellectueel vermogen op het spel staat.
Computers zijn geen mensen
Moeten we menselijke intelligentie dan wel nastreven? Van Belkom: ‘Duikboten zwemmen niet zoals vissen en vliegtuigen vliegen niet zoals vogels; waarom zouden computers dan wel moeten denken als mensen? Geef je een spin menselijke intelligentie, dan zal hij zich niet als een mens gaan gedragen, maar als een ‘superspin’ die nog betere webben kan spinnen en prooien kan vangen. We gaan pas echt stappen zetten als we het idee loslaten dat we superieure wezens zijn. De mens is niet superieur aan insecten, we zijn allebei geëvolueerd voor andere doeleinden. Mensen hebben weliswaar meer geavanceerde cognitieve vaardigheden, maar insecten kunnen hoogstwaarschijnlijk een nucleaire ramp overleven.’
Doel ontbreekt
De projectleider benadrukt dat het doel bij de ontwikkeling van ai vaak onduidelijk is. ‘We moeten ons gaan afvragen voor welk doel we intelligente machines willen inzetten, in plaats van het als doel op zichzelf te zien. Laat complexe statistiek over aan computers en sociaal gevoelige vraagstukken aan mensen. Waarom zouden we emoties inbouwen in machines? Ik zou er juist naar streven om computers zo objectief mogelijk te maken. Daar zijn mensen met alle evolutionair geprogrammeerde vooroordelen en emoties namelijk helemaal niet zo goed in’, besluit hij.
Het volledige rapport is te vinden op de toekomstvanai.nl.
STT
Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) is een onafhankelijke non-profit kennisinstelling. Het bestuur bestaat uit ruim zestig leden uit de top van de Nederlandse overheid, het bedrijfsleven, de onderzoekswereld en de maatschappelijke organisaties. Sinds 1968 is de kernactiviteit van STT het organiseren van langetermijn-toekomstverkenningen op het snijvlak van technologie en samenleving.
