Digitale brancheorganisaties doen dringende oproep aan Den Haag
Vier grote digitale brancheorganisaties manen de politiek om snel werk te maken van investeringen in digitale infrastructuur. Dat is hard nodig wil Nederland ook in de nabije toekomst economisch relevant blijven.
Dat blijkt uit een brief die het kwartet, dat bestaat uit stichting Digitale Infrastructuur Nederland (DINL), Dutch Data Center Association (DDA), BTG en Fiber Carrier Association (FCA), aan de vooravond van het Tweede Kamerdebat over het Draghi-rapport heeft geschreven. Uit deze studie uit 2024 naar het Europese concurrentievermogen en de toekomst van de Europese Unie komt naar voren dat een jaarlijkse investeringsbehoefte van 750 á achthonderd miljard euro nodig is om de Europese concurrentiepositie toekomstbestendig te maken.
‘De noodzaak van een investeringsagenda is groot,’ zegt Marijn van Vliet, directeur van DINL. ‘Nederland moet nu investeren in haar digitale infrastructuur om economisch te profiteren van ontwikkelingen zoals kunstmatige intelligentie, quantum computing en edge-computing. Zonder een duidelijke investeringsagenda mist Nederland economische kansen en de mogelijkheid om eigen publieke waarden te borgen in de digitale toekomst.’
Een aanbeveling is een ‘digitaal infrastructuurfonds’ op te richten om investeringen in digitale infrastructuur te financieren en cofinanciering beschikbaar te hebben voor het aantrekken van Europese middelen. Dit fonds zou zich moeten richten op de aanlanding van nieuwe intercontinentale zeekabels en de ontwikkeling van multifunctionele datacenter-campussen op geschikte locaties.
De ondertekenaars van de brief wijzen erop dat de laatste intercontinentale zeekabels tussen Nederland en de VS aan het einde van hun levensduur zijn en er geen plannen zijn voor vervanging.
Daarnaast is er vooralsnog geen zicht op financiering voor een van de vier ai-gigafabrieken in Nederland. Ook leiden problemen op het energienet tot forse knelpunten. De urgentie is groot en uitstel kostbaar.
Verdieping
Een derde thema is de verdieping van het ondernemers- en investeringsklimaat voor digitale innovatie. Gepleit wordt voor meer aandacht voor regelgeving rondom aandelen als loon, meer investeringsmogelijkheden voor pensioenfondsen in r&r-activiteiten, en de invoering van de New Competition Tool om concurrentieproblemen in digitale markten aan te pakken.
Groot is de behoefte aan een plan voor samenwerking tussen de overheid en bedrijven om te investeren in een Europese ai-fabriek. Verder moet zo’n publiek-private investeringsstrategie zich richten op belangrijke technologische projecten binnen Europa, zoals veilige computerinfrastructuur (MISD) en een Europees cloudnetwerk (ECOFED). Hierbij horen ook investeringen in Europese opensource-alternatieven voor veelgebruikte clouddiensten.
Agenda
De digitale brancheorganisaties komen met de volgende investeringsagenda:
Infrastructuur & technologie
• Zeekabels vóór 2028
Lanceer en realiseer minimaal twee nieuwe intercontinentale zeekabels (€ 400 mln) om Nederland als digitaal knooppunt van Europa te versterken.
• Duurzame datacenter-campussen
Ontwikkel vóór 2027 ten minste drie multifunctionele datacenterlocaties met gegarandeerde smart-grid integratie, hernieuwbare energiecontracten en modulair ontwerp.
• Ai & quantumfaciliteiten
Dien in 2025 een winnend bid in voor één Europese ai-gigafabriek (toewijzing in 2026) en verwelkom quantum-labfaciliteiten met publiek-private r&d.
• Telecom & chips
Versnel uitrol van 5G/6G door Nederlandse deelname aan de EU-Chips Act en Horizon Europe-programma’s, inclusief cofinanciering voor semiconductor-innovaties.
• Glasvezel
Als fysieke ruggengraat voor alle toepassingen die worden genoemd: ai, cloud, quantum, datacenters, edge computing.
Financiering & Governance
• Digitaal Infrastructuur Fonds
Richt in Q1 2026 een Digitaal Infrastructuur Fonds op (seedkapitaal € 500 mln via de Nederlandse Investeringsbank) voor nationale en EU-cofinanciering van datakabels, datacenters en ai-infrastructuur.
• Launcher-customer cloud
Herzie aanbestedingsbeleid zodat de rijksoverheid vóór 2026 fungeert als launcher-customer voor Europese cloud-ecosystemen (ECOFED, MISD), ter vermindering van afhankelijkheid van niet-Europese aanbieders.
• R&d-investeringen door pensioenfondsen
Stimuleer pensioenfondsen met fiscale prikkels om ten minste vijf procent van hun beleggingsportefeuille in strategische r&d-vehikels onder te brengen.
• Transparante governance
Stel een onafhankelijke toezichthouder in en richt een raad van experts op, met heldere mandaten voor monitoring van voortgang en allocatie van middelen.
Menselijk kapitaal & veiligheid
• National Digital Skills Initiative
Lanceer per schooljaar 2025/26 curricula voor digitale basisvaardigheden in po, vo en mbo, gecombineerd met advanced tracks in ai, quantum computing en cybersecurity op hbo’s en wo’s.
• Lifelong learning & bijscholing
Ontwikkel een nationaal platform voor om- en bijscholing, met modules over cloud computing, dataprivacy en ethiek in technologie, gefinancierd via publieke-private partnerschappen.
• NIS2-implementatie & cyberrange
Implementeer vóór 2026 de NIS2-richtlijn in publieke en private sector en bouw in 2027 een nationaal oefencentrum (‘cyberrange’) voor realistische trainingsscenario’s tegen cyberdreigingen.
• Europese cybercoördinatie
Versterk samenwerking met het NCSC en Europese cert-teams voor gezamenlijke r&d in post-quantum cryptografie en gezamenlijke respons op grootschalige aanvallen.
De agenda is heel concreet. Maar de vraag rijst is welke boot we nu missen als we maar een kwart doen, of misschien maar twee items. De geo-politieke situatie is natuurlijk een aanleiding, maar dat moeten we op europees nivo aanpakken. Helaas hebben we nog ook andere problemen niet IT-gerelateerde zaken op te lossen. Denk aan het stroomnet en de stikstof problematiek.