De Nederlandse krijgsmacht maakt gebruik van de omstreden Palantir-software voor het maken van analyses. Staatssecretaris Gijs Tuinman (Defensie) bevestigt dat in antwoord op vragen van het kamerlid Van Houwelingen (FvD).
Eerder moest minister David van Weel (Justitie en Veiligheid) in een kamerbrief toegeven dat de politie deze controversiële software voor databeheer en -analyse inzet. Het gebruik dient de bestrijding van zware en georganiseerde criminaliteit en het voorkomen van aanslagen.
De Palantir-software maakt een massale data-analyse van burgers mogelijk. Gigantische hoeveelheden persoonlijke data gaan er door de ‘molens’ van deze software, ook gegevens van mensen die niet direct ergens van worden verdacht.
Mensenrechten
De inzet van deze software is vijftien jaar met geheimzinnigheid omgeven. Politie en Defensie zijn op dit punt uiterst terughoudend. Documenten over de samenwerking met Palantir zijn jarenlang geheim gehouden en pas na rechtszaken deels vrijgegeven.
Volgens de Volkskrant was daarbij 99% zwartgelakt en nauwelijks leesbaar. Behalve zorg over de privacy en frustratie over de geheime inzet door overheden zijn er ook risico’s voor de mensenrechten. Onder meer Amnesty International waarschuwt dat Palantir’s technologie kan leiden tot massasurveillance, discriminatie en profilering. In Duitsland werd het gebruik van Palantir door de politie zelfs ongrondwettelijk verklaard, omdat burgers onvoldoende zeggenschap hadden over hun data.
Trump-supporter
Ook geopolitiek gezien zijn er vraagtekens. Palantir werkt nauw samen met het Amerikaanse leger en geheime diensten. Mede-oprichter Peter Thiel is een uitgesproken Trump-supporter. Hij staat bekend als financier van conservatieve politieke bewegingen. De Palantir-software kan nuttig zijn voor opsporing en veiligheid, maar roept ook fundamentele vragen op over ethiek, toezicht en burgerrechten.
Staatssecretaris Tuinman voelt zich niet geroepen om te zeggen welke specifieke organisatieonderdelen binnen Defensie gebruikmaken van de Palantir-software. Hij beroept zich op de vertrouwelijkheid die voortkomt uit het moeten afschermen van capaciteiten van Defensie. Wel kan hij bevestigen dat de Palantir-software de interoperabiliteit dient tussen NAVO-partners tijdens militaire inzet.
Er zijn geen krijgsmacht-onderdelen die data delen met het programma Raffinaderij, een analyseomgeving voor de bestrijding van zware criminaliteit en terrorisme waar Palantir onderdeel van uitmaakt. Alleen de politie maakt daar gebruik van, aldus Tuinman.
