Intel heeft woensdag de tweede generatie van zijn energiezuinige chippakket Centrino gelanceerd. De nieuwe combinatie van chips, codenaam Sonoma, biedt niet alleen hogere snelheden, maar ook een verder verfijnde energiebesparing.
|
“De gebruiksmogelijkheden zijn ook veranderd. Enerzijds door de aanwezigheid van wifi, inclusief het groeiende aantal Hotspots, anderzijds doordat een breder publiek mobiele computers gebruikt.” Het grotere publiek komt door dalende prijzen, toenemende aantallen consumentengebruikers en de groeiende rol van laptops als desktopvervangers. “Eén lichte – en lange tijd op één batterijlading werkende – laptop vervangt dan een desktop én een laptop.” Volgens Bakkeren is Sonoma qua prestatieniveau ongeveer gelijk aan een hedendaagse desktopcomputer.
Combinatie van chips
Het deze week gelanceerde Sonoma is een chippakket dat bestaat uit een verbeterde Pentium-M-processor, een nieuwe systeemchipset en een nieuwe chipset voor draadloze netwerken (wifi). De processor is in wezen de 90 nanometer Dothan-kern, maar dan voorzien van een 533 MHz-geheugenbus (FSB). Dothan, de tweede generatie Pentium-M, is in mei vorig jaar gelanceerd met een 400 MHz FSB en was nog niet opgenomen in de Centrino-chipcombinatie.
De vernieuwde processor verschijnt in varianten met vijf verschillende kloksnelheden, lopend van 1,6 tot 2,13 GHz. Daarnaast zijn er twee uitvoeringen voor laag en extreem laag energieverbruik, die respectievelijk op 1,5 en 1,2 GHz draaien. Intel gebruikt sinds de introductie van Dothan prestatienummers om zijn processoren van elkaar te onderscheiden.
De Sonoma-processor heeft als optie ondersteuning voor Execute Disable Bit. Dat is Intels chiptechnologie om aanvallen middels ‘buffer overflows’ te voorkomen, naar aanleiding van AMD’s No Execute (NX). Daarvoor is wel Windows XP met Service Pack 2 of een recente Linux-versie, zoals Suse Linux 9.2 en Red Hat Enterprise Linux 3 Update 3, vereist.
PCI Express en SATA
De systeemchipset (codenaam Alviso) is de Mobile 915 en is afgeleid van de 915-desktopchipset (codenaam Grantsdale). “De basistechnologie is dezelfde, maar dan geïmplementeerd voor mobiel gebruik, dus geoptimaliseerd.” Alviso ondersteunt dan ook PCI Express, het daarvan afgeleide ExpressCard en SATA (Serial-ATA), waarbij die componenten net als de processor en chipsets zelf flexibel van stroom zijn te voorzien, wat het totale energieverbruik verder verlaagt.
Verder ondersteunt de Mobile 915 DDR- en DDR II-geheugen. Gebruik van de tweede generatie DDR-chips heeft als voordeel niet alleen een sneller geheugen, maar ook een lager energieverbruik. DDR II opereert namelijk op een lager voltage dan voorganger DDR. Dit belooft een gemiddelde besparing van 120 milliwatt. Het is overigens aan de laptopproducenten welk geheugen ze daadwerkelijk leveren in hun nieuwe Centrino-modellen, zegt Bakkeren.
A, b en g
De wifi-chipset (codenaam Calexico 2) is de PRO/Wireless 2915ABG en ondersteunt drie protocollen op twee radiobanden. Dit zijn 802.11-varianten a, b en g, waarbij de laatste twee op de 2,4 GHz-radiofrequentie zitten. “G is in Europa de standaard, maar de 2,4 GHz-band begint vol te raken”, zegt Bakkeren. “Bewakingssystemen, intercoms en draadloze videoapparatuur zitten ook allemaal op die band. A zit in het schone 5 GHz, dat is een voordeel.” Voor gebruikers die 802.11a niet zien zitten, biedt Intel ook de PRO/Wireless 2200BG-chipset.
Naast een snellere draadloze verbinding (middels ondersteuning voor g) heeft Intel ook nieuwe mogelijkheden voor wifi-beheer en -beveiliging toegevoegd. Dat gebeurt met de nieuwe versie van de bijbehorende PROset-software en via ondersteuning voor WPA2 en Cisco’s Compatible Extensions. Laatstgenoemde is een set bedrijfseigen beveiligingsuitbreidingen op de wifi-standaard. Aansluiting op beheersoftware van onder meer CA (Computer Associates) en LANdesk is een gegeven, vertelt Bakkeren.
Hij benadrukt dat het geheel van de Sonoma-chips valt onder Intels ‘stable image’-programma voor laptopproducenten en het bedrijfsleven. Daarbij biedt de leverancier de garantie dat de componenten minstens twaalf maanden stabiel blijven in hun samenstelling en daarmee dus gelijk blijven voor de certificering van hardware en software, met name drivers.
Omgevingslicht
Naast de processor zijn de harde schijf en het beeldscherm de voornaamste energieslurpers van een laptop. Intel voorziet Sonoma van verbeterde schermtechnologie die is vergezeld van een sensor voor het omgevingslicht (ambient light). “Die vermindert bijvoorbeeld de backlight van het scherm en verhoogt het contrast. Dan blijft het beeld goed leesbaar, maar wordt er wel weer wat energie bespaard.”
Hoeveel besparing de intelligente schermaansturing oplevert, is sterk afhankelijk van het gebruik van de laptop. Intel verstrekt dan ook geen absolute cijfers over de energiebesparing, maar geeft ter indicatie 400 milliwatt als maximaal mogelijke besparing van de backlight met minimale impact op de eindgebruiker.
Opvolger pc-card
De Sonoma-chipset ondersteunt, zoals genoemd, ook ExpressCard, de opvolger van pcmcia. Intel toonde in 2003 al prototypes van dat nieuwe type uitbreidingskaart op zijn ontwikkelaarsbijeenkomst IDF. ExpressCard, voorheen bekend onder de naam NewCard, sluit aan op de snelle, seriële aansluitingen PCI Express en USB 2.0. Welke daarvan gebruikt wordt, hangt af van de kaart en de vereiste bandbreedte. Huidige pc-cards zijn niet compatibel met de ExpressCard-aansluiting.
De nieuwe kaarten zijn door het gebruik van PCI Express en USB 2.0 ook te gebruiken in desktopsystemen met die technologieën. Kaarten van het huidige parallelle pcmcia, beter bekend als pc-card of CardBus (32-bit), hebben namelijk een eigen pcmcia-controller nodig die de meeste desktops ontberen. Zo’n controller maakt de pc weer wat duurder. Bovendien heeft een desktopcomputer voor uitbreidingen al andere aansluitmogelijkheden, zoals PCI en USB.
De derde generatie pc-card komt in twee varianten: 34 en 54 millimeter breed. Beide zijn 5 millimeter dik en 75 millimeter lang. De standaard staat langere ExpressCards toe. Huidige pcmcia-kaarten zijn normaliter 54 millimeter breed, 5 dik en 86 lang. Modellen type I en III zijn respectievelijk dunner (3,3 millimeter) en dikker (maximaal 10,5 millimeter) dan het meestgebruikte Type II. De bredere ExpressCard gebruikt overigens dezelfde 26-pins aansluiting als de smallere uitvoering.
De Pcmcia Special Interest Group heeft de bredere ExpressCard iets later ontwikkeld. De groep wilde oorspronkelijk slechts één maat, maar computer- en elektronicaproducenten lieten weten een grotere maat te willen voor bepaalde toepassingen. Dit betreft geheugenkaartlezers, micro-harde schijven (1,8 inch), aansluitingen voor optische drives en GPS-ontvangers. De Special Interest Group verwacht dat de meeste toepassingen op termijn in de smallere kaart zullen passen.< BR>
