Oudere automatiseerders bevinden zich in een netelige situatie. De werkdruk neemt toe en IT-bedrijven menen dat de senioren dit niet aankunnen. Dat is althans de indruk van vakbondsbestuurder Wim Burggraaf van CNV. ‘Bedrijven nemen bij reorganisaties graag afscheid van oudere werknemers. Onbegrijpelijk, in de huidige krappe arbeidsmarkt.’
Het is een bekend fenomeen: bij reorganisaties vliegen de ouderen er als eersten uit en niet de werknemers die als laatsten zijn aangenomen. Bedrijven uit diverse sectoren maken gebruik van een sociaal plan om senioren de WW in te loodsen. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt gebeurt dit ook in de IT-sector.
Burggraaf noemt EDS als voorbeeld. Deze IT-dienstverlener heeft werknemers ouder dan 58 een vertrekregeling heeft aangeboden. Deze regeling maakt deel uit van het sociaal plan dat de dienstverlener vorig jaar afsloot tijdens de reorganisatie. Burggraaf geeft aan dat deze overeenkomst niet was bedoeld om ook na deze herstructurering te gebruiken om afscheid te nemen van ouderen. ‘Ik heb het gevoel dat er nog weinig vijftigplussers bij EDS rondlopen. Er is sprake van een stille sanering.’
Een woordvoerder van EDS zegt dat zijn bedrijf inderdaad na de reorganisatie nog steeds vertrekregelingen heeft aangeboden aan ouderen. ‘Dat ging altijd op basis van vrijwilligheid.’ Hij geeft aan dat zijn onderneming redelijk veel vijftigplussers in dienst heeft; ongeveer 200 van de 1600 werknemers.
Taakgroep
Hoe dan ook, de senioren onder de automatiseerders krijgen lang niet altijd de waardering waar zij recht op hebben. En niet alleen binnen de bedrijven zelf. Zo adviseerde de taakgroep ‘Werken aan ICT’ onder leiding van Ton Risseeuw, om vrouwen, vluchtelingen en aanwezige allochtonen naar de automatiseringssector te lokken om de krapte op de arbeidsmarkt weg te nemen. In de tien aanbevelingen van de commissie is geen plaats voor de ouderen.
Een vergeten doelgroep derhalve. Ouderen zijn immers zeer bruikbaar in de sector. Margot Schoenmaker van het Rathenau Instituut geeft aan dat senioren bezig zijn met een inhaalslag op het gebied van ICT. Organisaties als Seniorenweb maken deze mensen wegwijs op de computer. ‘Er is zeker een poel aan geschikte ouderen aanwezig voor de branche.’
Verjongingsdecreet
De politiek van Microsoft vormt een goede illustratie van de lastige positie waarin ouderen zich in de automatiseringsbranche bevinden. John Mangelaars, directeur van Microsoft Benelux, vaardigde onlangs een ‘verjongingsdecreet’ uit. Hij eist voortaan op de hoogte gesteld te worden als Microsoft iemand aanneemt die ouder is dan 27. ‘De Internetgeneratie is jong en creatief. Als wij alleen maar dertigers aan zouden nemen met een aantal jaren ervaring, loop je wat mis. Die leeftijdsgrens is geen heilig moeten, maar als je als directeur dit soort maatregelen neemt, gaan mensen er wel over nadenken’, motiveert Mangelaars zijn beleid.
De directeur spreekt over een dilemma in de bedrijfsvoering. ‘We hebben natuurlijk ervaren mensen nodig om een stabiele organisatie te creëren. Aan de andere kant hebben we jongeren uit de Internetgeneratie nodig die met een frisse aanpak het innovatieniveau in het bedrijf op peil houden.’
Knipoog
Het aannemen van jonge mensen van de Internetgeneratie is niet de enige weg om de innovatiekracht hoog te houden. Mangelaars voelt echter niet veel voor grootscheepse omscholingsprogramma’s. ‘Het is moeilijk om mensen via cursussen fris te houden’, rechtvaardigt hij het beleid om vooral jongeren aan te nemen. De strategie werpt ook vruchten af. ‘Je ziet dat jonge mensen op verrassend lage leeftijd op managementposities terechtkomen.’
Mangelaars wekt overigens niet de indruk met zijn decreet een allesoverheersende beleidslijn te hebben neergelegd. ‘Er wordt met een knipoog op gereageerd. Zo van: ‘daar heb je Mangelaars weer!’ Het gaat mij vooral om de bewustwording, om het jong talent en de frisse ideeën’ Momenteel schommelt de gemiddelde leeftijd bij Microsoft Benelux (driehonderd medewerkers) rond 33 jaar. Mangelaars heeft niet de illusie dat zijn maatregel tot een substantiële verjonging van het personeelsbestand leidt: ‘Iedereen wordt natuurlijk elk jaar een jaartje ouder.’
Burggraaf noemt het decreet van Microsoft ‘onbegrijpelijk’. De bonden willen het ouderenbeleid dan ook op de agenda zetten. Goede ‘employability‘, waarbij werknemers via scholing werken aan hun kennis van de laatste ontwikkelingen, zorgt ervoor dat ook ouderen continu inzetbaar zijn. ‘Ouderenbeleid in de IT beperkt zich nu nog vaak tot de mogelijkheid voor ouderen om een dag minder te werken’, aldus Burggraaf.
