Windows CE en Java OS

Een belangrijk voordeel van de thin-clientarchitectuur is dat deze het mogelijk maakt client-producten aan te bieden voor veel meer platformen dan alleen maar de PC, waardoor deze in grote hoeveelheden kunnen worden verkocht. Het aanbod aan nieuwe client-producten is zeer divers en daarom is het onwaarschijnlijk dat er uiteindelijk één dominant product zal overheersen, zoals dat in de PC-industrie het geval is.

Binnen de IT-industrie zal de nadruk grotendeels komen te liggen op grafische gebruikersinterfaces, maar voor systemen die onderdeel uitmaken van andere systemen (zogenaamde ‘embedded controllers’), zoals bijvoorbeeld het remsysteem van een auto, zijn de eisen heel anders. Sommige producten zullen helemaal geen echte clients zijn, maar op zichzelf staan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een computerspelletje. De meeste zullen echter met iets anders verbonden zijn (het remsysteem zal bijvoorbeeld een statusbericht doorgeven aan een display op het dashboard), zodat het OS-product in de meeste gevallen een vorm van communicatie moet ondersteunen.
De markt voor ‘embedded controllers’ is al volwassen. De markt voor gui-clients daarentegen is nog onderhevig aan een heftige concurrentiestrijd. Er zijn in feite twee besturingssystemen die allebei proberen de wereldmacht in handen te krijgen: Microsoft Windows CE en Java OS van Sun. Er bestaan al andere systemen voor palmtopcomputers en intelligente telefoons en er worden er nog meer ontwikkeld op basis van de bestaande besturingssystemen van gui-terminals. Het gaat hier voornamelijk om producten voor X-terminals, maar het systeem van Acorn, dat is gebaseerd op de ARM Risc-processor, vormt hierop een interessante uitzondering. Het lijkt erop dat het OS van Sun op Java berust, terwijl de andere systemen onder licentie gebruik maken van Java- en browserfunctionaliteit, waardoor de reikwijdte ervan wordt vergroot. Zo is het bijvoorbeeld gemakkelijk om Java- of browserfunctionaliteit aan Windows CE toe te voegen, maar zal het geen eenvoudige zaak zijn om Windows-functionaliteit toe te voegen aan Java OS.
Windows CE is Microsofts belangrijkste nieuwe product en is gericht op het genereren van inkomsten om de steeds kleiner wordende opbrengst van PC-producten te compenseren. Het ziet er zelfs naar uit dat clients op CE-basis een veel grotere marktpotentie hebben dan PC’s ooit hebben gehad. Windows CE is een aangepaste versie van de kernel van NT, met graphics en de TCP/IP-protocolstack. Net zoals alle producten van Microsoft is het heel groot en dat vormt in de nieuwe markt voor clients een grote belemmering. Aan de andere kant gaat men ervan uit dat de bekende Windows-interface een groot voordeel zal zijn. Dat is best mogelijk, maar er is een duidelijke indicatie dat de interface van Windows niet zo geliefd is als Microsoft zou willen: gebruikers waren veel sneller bereid om zich aan te passen aan de interface van de browser van Netscape dan aan die van Windows. En kleine terminals voor in de hand zullen niet uitgerust zijn met een muis en een toetsenbord.
De huidige release van CE is geschikt voor PC-achtige producten, maar beschikt nog niet over een real-time kernel, zodat hij ongeschikt is voor gebruik in embedded controllers. Microsoft heeft beloofd volgend jaar een versie uit te brengen die hier wel van is voorzien. Het systeem is geschikt om in te bouwen in producten op ROM-basis. Het OS zelf is ongeveer 1 MB groot, maar de opzet ervan stimuleert de ontwikkeling van Windows-achtige, zeer grote applicaties, waardoor er in veel draagbare terminals, zoals palmtops en intelligente telefoons, die toch geen Windows-interface nodig hebben, de voorkeur wordt gegeven aan een ander systeem.
De meest prominente concurrent voor Windows CE is een browser met virtuele Java-machine (JVM). Sunsoft brengt een product uit, Java OS, dat kleiner is en in vele opzichten beter geschikt is voor draagbare apparaten, maar zoals bij alle JVM’s is er behoefte aan gecompileerde, ‘moedercode’ of een efficiënte ‘just-in-time’ compiler. In vergelijking met de Windows-tools is dit erg onvolwassen. Daarnaast ondersteunt Windows CE zowel browsers met JVM als Windows CE-code, waardoor het aanzienlijk veelzijdiger is. Andere fabrikanten, zoals Acorn, hebben alternatieve bestruingssystemen met browser/JVM ontwikkeld, waarvan er één ook de client van Citrix ondersteunt. Ontwikkelaars van X-terminals, zoals Tektronix en NCD, hebben hun eigen gui-systemen, die misschien ook een rol zouden kunnen spelen op de open softwaremarkt.
Als een Windows-interface echter niet belangrijk is (en vergeet niet dat veel ‘embedded controllers’ geen menselijke interface hebben!), is de industrie al ruimschoots voorzien van gespecialiseerde real-timesystemen. Deze zijn kleiner en veel efficiënter (dankzij veel kleinere applicatiecode) dan Windows CE. Ze zijn ook betrouwbaarder en stabieler: het besturingssysteem van een controller in een machine opnieuw starten is vaak geen goed idee! Het zal voor Windows CE moeilijk zijn om te concurreren met de systemen van QNX, Wind River Systems, Integrated Systems, Microware Systems en vele andere. De nieuwe nadruk op dunne-clientarchitectuur betekent goed nieuws voor deze softwarefabrikanten, die inmiddels contracten hebben binnengehaald voor een nieuwe generatie persoonlijke communicatiemiddelen. Een combinatie van bijvoorbeeld Windows CE voor grafische weergave en kleinere real-timesystemen voor ‘embedded controllers’ is ook een mogelijkheid. Misschien zullen de huidige fabrikanten van palmtopcomputers uiteindelijk in softwareleveranciers veranderen.