Voor mensen met een verstandelijke beperking vormen sociale robots een waardevolle aanvulling. Ze worden zelfredzamer, ervaren meer regie en krijgen meer plezier in het dagelijks leven. Dat concludeert stichting Philadelphia Zorg na drie jaar proefdraaien met sociale robotica.
De zorginstelling schafte in 2016 robot Pepper aan, het 120 centimeter hoge model van Softbank Robotics dat vaker in zorginstellingen, hotels en luchthavens te zien is. Pepper werd omgedoopt in Phi en heeft sindsdien bij tien cliënten van Philadelphia Zorg twee weken gelogeerd. Dit werd telkens goed voorbereid om zo een interactieprogramma te ontwikkelen dat is toegespitst op de cliënt in kwestie.
Na drie jaar concludeert de zorgstichting dat de sociale robot de communicatieve en sociale vaardigheden van de cliënten stimuleert en hun zelfredzaamheid vergroot, bijvoorbeeld met betere discipline in medicijngebruik. Robot Phi doet dingen die eerst door begeleiders werden gedaan, zoals het herinneren aan huishoudelijke taken en persoonlijke hygiëne. Hij helpt ook bij de daginvulling en kan echt een maatje zijn voor de cliënt.
De onderzoekers zijn er echter nog niet uit of de robot een maatje moet zijn of juist een soort assistent-begeleider. Dit moet blijken uit vervolgonderzoek. Ze zien in elk geval dat cliënten vrolijker worden, zich minder eenzaam voelen en meer emotionele steun ervaren.
Ethische vraagstukken
Ook de begeleiders zijn enthousiast over de inzet van robot Phi. Ze zien vooral kansen om hem te gebruiken voor observatie en signalering. ‘Als de relatie tussen robot en cliënt als positief wordt ervaren, is het aannemelijk dat de cliënt meer open is over zijn gevoelens en gedachten dan bij een begeleider.’ De zorginstelling onderkent dat hieraan ethische vraagstukken zijn verbonden.
Bovendien zien de begeleiders mogelijkheden om een deel van hun zorgtaken te laten uitvoeren door de robot. ‘Op deze manier kan een sociale robot de cliënt het gevoel geven dat hij minder zorg nodig heeft van begeleiders, omdat hij zelfstandig meer taken met zijn maatje de robot kan uitvoeren.’ Het gaat dan bijvoorbeeld om verbale aansturing en herinnering op het gebied van huishouden, agenda-afspraken, beweging en dieet.
Kunstmatige intelligentie
Naar aanleiding van de positieve ervaringen met Phi heeft de zorginstelling er inmiddels voor gekozen om het programma uit te breiden met andere robots. Ook gaat de organisatie doorontwikkelde robotsoftware inzetten, zoals die voor gezichtsherkenning, vergroting van de interactiedatabase en aanpassing van de spraaksnelheid. Binnen twee jaar zijn hieraan waarschijnlijk ook spraakherkenning, emotieherkenning, kunstmatige intelligentie en navigatie toegevoegd.
De aansturing van alle interacties tussen robot en cliënt vindt plaats via het digitale platform Robot Ctrl. Philadelphia Zorg ontwikkelde dit samen met innovatiepartner The Innovation Playground uit Roermond.
Philadelphia Zorg
Stichting Philadelphia Zorg ondersteunt door heel Nederland mensen met een beperking. De organisatie biedt inwoning, intensieve zorg en ambulante begeleiding. Het hoofdkantoor staat in Amersfoort. De stichting bestaat uit honderden kleinschalige locaties waar in totaal meer dan zevenduizend cliënten worden ondersteund. Er werken meer dan zesduizend mensen.
