Het Museum voor Communicatie in Den Haag opent morgen de tentoonstelling 'We bellen!' over 125 jaar telefonie. KPN-directeur Ad Scheepbouwer geeft het startschot voor de expositie.
‘We bellen!’ laat zien welke maatschappelijke en sociale rol de telefoon in Nederland in de afgelopen 125 jaar heeft gespeeld. De tentoonstelling laat zowel de ‘koelkasten’ en ‘bakstenen’ als de modernste technische snufjes zien. Daarnaast zijn typerende reclamecampagnes en fotomateriaal te bezichtigen.
Tot circa 1920 is de telefoon voornamelijk een puur zakelijk instrument voor de elite, zoals huisartsen en advocaten. Langzamerhand wordt het toestel een apparaat voor de massa. In de jaren tachtig breekt het digitale en mobiele tijdperk aan. Bellen is een ‘lifestyle’ object voor het individu geworden.
De oorsprong van het nu alomtegenwoordige apparaat ligt bij Alexander Graham Bell, of eigenlijk Antonio Muecci. Bell diende het patent voor ‘improvement of telegraphy’ op 14 februari 1876 in, maar eigenlijk is Meucci de uitvinder van de telefoon. Die had namelijk al jaren een inschrijving staan bij het bureau over een ‘sprekende telegraaf’, maar had tot dan toe het geld voor een patent niet bij elkaar kunnen krijgen.
Toen Meucci protest indiende bij het Amerikaanse patentenbureau, bleken de gegevens zoekgeraakt. Het was een van de eerste keren dat iemand protest indiende tegen een patent, iets wat tegenwoordig ook gemeengoed lijkt. Waarschijnlijk heeft een van de medewerkers van het patentenbureau het ontwerp verkocht heeft aan de firma Bell om zo een deel van de winst op te kunnen strijken. De tentoonstelling 'We bellen!', die de telefoon en haar oorsprong belicht, is nog het hele jaar te bezichtigen.
Wat velen niet weten is dat een zekere Maurice Leblanc al in 1869 theoretisch bedacht had hoe hij signalen over kabels kon overbrengen. Signalen met stemvorken gegenereerd (net als de later vaak gebruikte draagolftechniek), dan wel met pulsen op bepaalde tijdstippen (iets dat tot op heden in telefonie en op glasvezels wordt toegepast). Maurice Leblanc was met recht een telecommunicatieman “avant la lettre”.
Wat Graham Bell deed was een signaal uit de menselijke stem afleiden, waarmee er een echte telefoniedienst tussen mensen ontstond. Zo gaat het nu ook: we hebben het Internet en zijn IP-techniek, maar vinden nog elke dag nieuwe diensten uit. En herontdekken een telefoniedienst via de nieuwste VoIP-technieken.