Vinton Cerf: ‘Gebruiker wordt de baas over internet’

Al vanaf het eerste begin heeft het internet de manier veranderd waarop we met gegevens omgaan; hoe we informatie ontwikkelen, verplaatsen en tot ons nemen. Het lijkt voor de hand liggend, maar de gevolgen van deze verschuiving zijn fundamenteel en duren nog steeds voort. De invloed van de gebruiker wordt volgens Vinton Cerf steeds groter en uiteindelijk krijgt deze de touwtjes in handen.

We zijn eraan gewend geraakt dat onze internetverbindingen steeds sneller worden, en onze laptops steeds kleiner. Nieuwe opslagmedia met hoge capaciteit maken het mogelijk dat allerlei soorten materiaal (boeken, tijdschriften, muziek, video’s, films, software, en nagenoeg alles wat een digitale vorm kan aannemen) worden opgeslagen, verzonden en fysiek of elektronisch worden uitgewisseld. Programmeerbare digitale apparaten kunnen bijna alle taken voor ons uitvoeren: van diepvriesmaaltijden ontdooien en deuren openen tot de telefoon opnemen en onze agenda’s organiseren.

Gigantische verschuiving

Het internet laat ook zien dat de gebruiker graag zelf beslist wat zijn of haar aandacht trekt, inclusief reclame-uitingen. Voor de informatie-industrie is het een gigantische verschuiving om de gebruiker de touwtjes in handen te geven. Nu internetgebruikers steeds kritischer omgaan met de consumptie van digitale goederen en diensten, zijn er twee opkomende trends die overal ter wereld de bedrijfsmodellen in een nieuwe vorm gieten: software als een dienst (SaaS, ook wel cloud computing genoemd) en het programmeerbare web (een overkoepelende term voor onder andere de opkomst van gadgets, API’s, mashups en sociale netwerken).

Ik noem ze opkomend, maar niet omdat ze nieuw zijn: de onderliggende technologieën bestaan al jaren en de hype rond beide trends is behoorlijk groot. Een voorbeeld: Gedurende de afgelopen drie jaar heeft het gebruik van AJAX (Asynchronous Javascript And XML) de ontwikkeling en het gebruik van rijke internettoepassingen in een hogere versnelling gebracht. Naarmate het gebruik toeneemt – en de ontwikkeling van dergelijke technologieën ononderbroken doorgaat – wordt het volledige potentieel van deze technologische verschuivingen steeds duidelijker.

Levensvatbaar

Bij zowel software als een dienst als het programmeerbare web wordt de kracht ingezien van het internet om uitwisseling tussen gemeenschappen te vergemakkelijken. Als innovaties die hun oorsprong vinden in het web, geven deze beide trends ook duidelijk blijk van de levensvatbaarheid van het web als platform voor het bieden van toepassingen. Het is belangrijk te onthouden dat er altijd nieuwe technologieën in het verschiet liggen, die in staat zullen zijn stabiele en geavanceerde webtoepassingen aan te sturen – en dat het web (en het onderliggende internet) flexibel genoeg is om deze nieuwe technologieën een plaats te bieden.

Het is onontkoombaar dat de functionaliteit van webbrowsers wordt uitgebreid om aan de eisen van zowel de consument als de ontwikkelaars te kunnen voldoen. De op handen zijnde introductie van echte offline functionaliteit, dat nu onder ontwikkelaars en gebruikers aan momentum wint, zal het gebruik van webtoepassingen nog verder uitbreiden.

Het zogenaamde programmeerbare web biedt ontwikkelaars nieuwe manieren om gebruikers te bereiken. Deze gebruikers kunnen hun voordeel doen met de mogelijkheden om de eigen webervaring aan de eigen smaak aan te passen en zelfs te bundelen. Mashups staan volop in de aandacht, maar het is de moeite waard om eens aandacht te besteden aan de conceptuele doorbraak die ze eigenlijk vertegenwoordigen. Maandelijks komen steeds meer gegevens online beschikbaar en ons vermogen om relaties te herkennen tussen schijnbaar ongelijksoortige informatiereeksen biedt ons nieuwe inzichten in de wereld om ons heen.

Verder verdiepen

Ik geef hier een voorbeeld van het potentieel dat ik zie. Onderzoekers in Japan hebben voorgesteld gegevens afkomstig van autoruitenwissers en geïntegreerde gps-ontvangers in auto’s te gebruiken om de verplaatsing van weersystemen door bewoonde gebieden te volgen met een precisie die voorheen ondenkbaar was.

Echter zelfs in dit geval kan de beschikbaarheid van meer gegevens ons begrip verder verdiepen. Bijvoorbeeld door kruisverwijzingen te leggen met informatie afkomstig van stationair weermateriaal, of door gegevens over de verkeerssituatie te gebruiken. Het mag speculatief lijken, maar een goed begrip van hoe zwaar weer – zoals een tyfoon – door een stad trekt, zou in de toekomst levens en infrastructuur kunnen redden.

De toenemende kracht en de afnemende kosten van computervermogen maken dit soort inzichten mogelijk, en verder onderzoek zou nieuw licht kunnen werpen op bijvoorbeeld demografische, intellectuele en epidemiologische fenomenen. Natuurlijk worden er ook toepassingen voor de consument geboden: met mashups is het gemakkelijker een route te plannen, een stomerij te vinden of een huis te kopen. Voor ontwikkelaars belooft het programmeerbare web snellere innovaties en nieuwe mogelijkheden voor het verspreiden van toepassingen – zaken die nog maar twee jaar geleden ondenkbaar waren.

Gedragsverandering

Ook de voordelen voor de consument van software als dienst worden aangestuurd door veranderingen in het gedrag van de consumenten. Ze sturen deze op hun beurt ook weer aan. Net als e-mail tien jaar geleden, maakt het samenwerkingsmodel van software als dienst het mogelijk het gedrag van consumenten op belangrijke punten te veranderen, zowel thuis als op kantoor.

De verwachtingen van de consument, voor wat betreft de kantooromgeving, hebben het aanzien van bedrijfsapplicaties voorgoed veranderd. Werknemers verwachten – en eisen vaak zelfs – dat ze op het werk hetzelfde gebruiksgemak en dezelfde flexibele toegang hebben als thuis. Dit betekent dat informatie op dezelfde manier moet worden gedeeld, en er bij projecten op dezelfde manier moet worden samengewerkt als waarop foto’s worden gedeeld, er wordt gechat in sociale netwerken en mensen wordt gevraagd op blogs te reageren. Binnen organisaties is het delen van informatie net zo belangrijk als voor particulieren (of misschien wel belangrijker) maar veel bedrijven hebben niet de tijd, het geld of de infrastructuur om de werknemer deze ervaring te bieden.

Het gehoste model maakt deze manier van werken evenwel mogelijk. Als het internet wordt gebruikt als platform betekent dit dat er geen software, hardware, installatie of onderhoud nodig is. Als gevolg daarvan kunnen it-hulpmiddelen worden geconcentreerd op strategisch belangrijkere technologieprojecten. Ook kunnen producten veel frequenter worden geactualiseerd en verbeterd dan ooit mogelijk was bij traditionele software, omdat er geen upgrades, installaties of patches nodig zijn: de verbeteringen zijn er gewoon, in the cloud (het internet).

Nieuwe kansen

Software als een dienst biedt natuurlijk ook nieuwe mogelijkheden en problemen op het gebied van gegevensbeveiliging. Naarmate particulieren en bedrijven steeds meer informatie aan gedistribueerde computernetwerken toevertrouwen, worden de systemen die we ontwikkelen om die informatie te beveiligen – en om gebruikers op een coherente en gebruiksvriendelijke manier te verifiëren – steeds belangrijker.

Voor ontwikkelaars biedt software als een dienst kansen die in eerdere softwaredistributiemodellen niet beschikbaar waren. Het internet biedt kleine ontwikkelaars de mogelijkheid een publiek te vinden voor hun toepassingen, en de frequente aard van software als dienst biedt mogelijkheden voor een continue verbetering van de functionaliteit (en voor het corrigeren van fouten). Het belang van deze veranderingen moet niet onderschat worden.

Nu het gebruik van software als een dienst en het programmeerbare web zich uitbreidt van early adopters naar een steeds groter deel van de consumentenmarkt, komen we bij het punt waar deze gebruikersmodellen allemaal aanwezig zijn. Naarmate de omliggende markt steeds volwassener wordt, zullen er steeds meer complexe producten verkrijgbaar zijn, en zal het gebruik van deze producten op het web steeds geavanceerder worden. De potentiële voordelen voor de gebruiker zijn geweldig. De verschuiving biedt bovendien ontwikkelaars en ondernemers overal ter wereld nieuwe zakelijke mogelijkheden.

Vinton G. Cerf, vice president en chief internet evangelist Google