Plan Heemskerk heeft nu al effect

Uit een inventarisatieronde door Computable onder een aantal grote dienstverleners blijkt dat het plan Heemskerk nu al vruchten afwerpt: in projectaanvragen krijgen open standaarden en open source duidelijk een grotere nadruk. Dat dwingt ook de dienstverleners zelf om hun productaanbod te heroverwegen: “want als je met een gesloten oplossing aan komt en de concurrent stelt een open oplossing voor, dan loop je per definitie een stap achter.”

Grote dienstverleners krijgen nu al signalen uit de overheid dat het plan Heemskerk effect gaat hebben op het bestedingsgedrag van overheden. John Breedijk, directeur public sector bij Atos Origin: "In projectaanvragen vanuit de diverse overheden (centraal en decentraal) wordt in vrijwel alle gevallen het actieplan Heemskerk aangehaald door van de aanbieders te vragen ook of vooral oplossingen aan te dragen die (deels) gebaseerd zijn open source componenten of recht doen aan open standaarden."

Haye Mensonides, managing director van LogicaCMG public sector: "Tot de presentatie van het plan een aantal maanden geleden was er binnen diverse overheidsorganisaties nog veel onbekendheid met de materie. Wij merken dat overheden, door het actieplan en de aandacht eromheen, zich nu bewust zijn van het feit dat open standaarden moeten en dat open source software moet worden meegenomen in productselecties."

Kwestie van tijd

Volgens Jeroen van Disseldorp, open source alliance manager bij Capgemini is het nog slechts een kwestie van tijd voordat het plan Heemskerk concrete opdrachten tot gevolg heeft: "Dat heeft eerder met lengtes van aanbestedingsprocedures te maken dan met wil of onwil."

"Zo loopt er nu tenminste één aanbesteding waarbij het actieplan al als bijlage werd bijgevoegd. Dat is voor ons een teken dat de overheid wel degelijk leveranciers met klem verzoekt rekening te houden met open standaarden en open source software. Het dwingt leveranciers hun aanbieding goed te overwegen, want als je met een gesloten oplossing aan komt en de concurrent stelt een open oplossing voor, dan loop je per definitie een stap achter."

Dienstverleners verwachten dan ook verschuivingen op de markt. Van Disseldorp van Capgemini: "Op gebied van open standaarden verwachten wij een groei in pakketten die die standaarden onverkort implementeren. Pakketten wiens reputatie op compliance van standaarden discutabel is zijn daarmee zelf even zo discutabel. Er kan immers door de aangekondigde Open Standaarden Brigade van Heemskerk op naleving gecontroleerd worden. Ten aanzien van open source-software verwachten we dat aan de serverkant de groei die we nu al waarnemen zal doorzetten."

"Linux en alle open source-infrastructuur is immers vrijwel altijd "net zo geschikt" als andere platforms, en met dit actieplan zal het daarmee automatisch de voorkeur krijgen. Daarnaast is er een opkomst aan nieuwe open source-applicaties die zich kunnen meten met gesloten pakketten. Denk aan open source CMS’en, DMS’en en business intelligence-oplossingen. Ook op de desktop zal er op zijn minst open source overwogen moeten worden, wat de vraag naar OpenDoc-tools en -trainingen zal doen toenemen. En ook de veelbesproken Linux-desktop komt daarmee nu echt op de ICT-agenda van 2008."

Belangstelling neemt toe

Ook Mensonides van LogicaCMG verwacht een toenemende belangstelling voor software die onder een open source-licentie wordt uitgebracht, maar vindt wel dat de ondersteuning van deze producten moet verbeteren: "Open source is een goede strategie om meer openheid in ICT-oplossingen te krijgen. LogicaCMG verwacht hier veel meer vraag naar. Maar wij zien ook de eerste teleurstellingen rond onderhoudbaarheid en lange termijn ondersteuning van open source producten."

"Open source is onderdeel van het gebruiken van een gemeenschap aan ontwikkelaars. Deze gemeenschap is integraal onderdeel van een open source strategie. Vaak wordt het open source product aangeschaft maar te weinig aandacht aan deze gemeenschap gegeven die voor de verdere ontwikkeling van het open source product essentieel is. Deze gemeenschap van ontwikkelaars, die gedeeld kunnen gaan worden door meerdere overheden, zal in de toekomst meer en meer aandacht gaan krijgen. Ook zullen we een toenemende vraag zien naar ondersteuning en onderhoud van open source producten. Open source producten, ontwikkeld door overheden zelf, zullen bij commerciële partijen in onderhoud worden gebracht.

Pieter Buijs, chief technology officer bij Atos Origin verwacht een geleidelijke verschuiving: "Wij verwachten dat de traditioneel gesloten technologieën zich ook steeds meer zullen gaan conformeren aan open standaarden. Op korte termijn verwachten we verschuivingen middels de invulling van de relatief kleine en zichtbare oplossingen (projecten binnen e-overheid) en een tendens om ook in infrastructuur-projecten invulling te geven aan dit plan (door bijvoorbeeld hybride oplossingen voor te stellen / samen te stellen) We verwachten iets minder pakketimplementaties en grote maatwerkontwikkelingen."

Onduidelijkheden

Ben van Lier, Account Directeur Overheid Centric is sceptisch: "Verschuivingen voorzien wij niet, wel onduidelijkheden, omdat door de nadruk die wordt gelegd op open source het erop lijkt dat alle vormen van software open source zouden moeten worden."

Microsoft uitte al eerder kritiek op het plan Heemskerk. Volgens directeur Nederland Theo Rinsema krijgt het bedrijf veel vragen van rijksambtenaren die "in verwarring" zijn over de exacte betekenis van het actieplan. Rinsema zei verder onder andere dat "het actieplan de dynamiek uit de markt haalt en het een groot deel van de Nederlandse softwaremarkt uitsluit." Verder is het actieplan volgens Rinsema "strijdig met de beginselen van Europese aanbestedingsregels, die stellen dat relevante marktpartijen evenveel kans moeten maken."