Het ‘Actieplan Heemskerk’ van het kabinet is in strijd met de Europese aanbestedingsregels, zegt directeur Theo Rinsema van Microsoft Nederland. Het zorgt bovendien voor zware administratieve lasten bij gemeenten en verzwakt de concurrentiepositie van de Nederlandse ict-sector.
Microsoft doet een aanval op het ‘Actieplan Heemskerk‘, waarmee het kabinet het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)overheid wil versnellen. Morgen wordt het plan behandeld door de Tweede Kamer.
Het plan is volgens Microsoft in strijd met de beginselen van de Europese aanbestedingsregels, verzwaart de administratieve lasten van gemeenten en ondergraaft de concurrentiepositie van de Nederlandse ict-sector. Rinsema: "Het actieplan leidt er toe dat hier straks alleen softwareproducten worden onderhouden die elders zijn ontwikkeld."
"Open source software wordt in het actieplan positief gediscrimineerd, omdat het de voorkeur moet krijgen bij ‘gelijke geschiktheid’. Dat verslechtert niet alleen de concurrentiepositie van Microsoft, maar ook van het ecosysteem rondom Microsoft. Meedingen in een aanbestedingsprocedure vraagt een enorme kapitaalinvestering", zegt Rinsema.
Tweede rij
"Waarom zou je meedoen aan een aanbestedingsprocedure als je van tevoren al weet dat je op de tweede rij komt te zitten? Het actieplan haalt de dynamiek uit de markt en sluit een groot deel van de Nederlandse softwaremarkt uit. Het is strijdig met de beginselen van Europese aanbestedingsregels, die stellen dat relevante marktpartijen evenveel kans moeten maken. Dat leidt er uiteindelijk toe dat hier straks alleen softwareproducten worden onderhouden die elders zijn ontwikkeld", aldus Rinsema.
In reactie op de vraag waarom Microsoft ODF niet ondersteunt, wijst chief security advisor Hans Bos van Microsoft op het bestaan van een ODF-converter voor Office, waarvan de ontwikkeling door Microsoft wordt gefinancierd. Maar oudere versies dan Office 2007 worden door deze converter niet ondersteund. Bos noemt dit "een mooie reden om te migreren naar Office 2007". Is het misschien een idee om een speciale ‘Office voor Overheden’ uit te brengen, dat standaard zo’n ODF-converter bevat? Rinsema: "Dat zou oneerlijke concurrentie zijn."
Drie aanbevelingen
Microsoft komt met drie aanbevelingen. Rinsema: "Kijk naar open standaarden als middel om interoperabiliteit te bereiken in plaats van als doel op zich. Sluit geen business modellen uit die niet zijn gebaseerd op open source. En wees bewust van de uitwerking van dit actieplan in de praktijk." Volgens Rinsema vertalen gemeenten het actieplan simpelweg als "wij moeten open source software aanschaffen".
Volgens de directeur van Microsoft Nederland krijgt het bedrijf veel vragen van rijksambtenaren die "in verwarring" zijn over de exacte betekenis van het actieplan. Rinsema: "De overheid heeft interoperabiliteit als belangrijkste doel. Dat betekent dat als iemand een document verstuurt, de ontvanger het kan lezen. Maar als je kijkt naar de definitie van open standaarden in het actieplan van Heemskerk, dan is die definitie behoorlijk smal."
Hoop uit te leggen
"Het actieplan staat alleen standaarden toe die beheerd worden door non profit-organisaties en standaarden die vrij zijn van royalties op basis van intellectuele eigendom. Daarmee worden allerlei breed geaccepteerde standaarden uitgesloten, zoals PDF, mp3 en gsm. Overheden worden gedwongen een toelichting te geven wanneer ze afwijken van het actieplan. Maar volgens dit ‘comply-or-explain and commit’-principe zullen ze dus heel wat uit te leggen hebben. Dat geeft een enorme administratieve overload."
Rinsema wees erop dat verdienmodellen van software steeds diverser worden en ook steeds meer in elkaar overlopen. Rinsema: "Kijk bijvoorbeeld naar Orange Hill. Dat ontwikkelt software op basis van ontwikkeltools van Microsoft en brengt die uit onder een open source-licentie."
Staatssecretaris
De directeur van Microsoft Nederland heeft maandagochtend contact gehad over de kwestie met staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk. Rinsema: "Wij zijn het op sommige punten wel met elkaar eens." Over welke punten dat ging wilde Rinsema niet zeggen.
| Actieplan Heemskerk Woensdag wordt het actieplan "Nederland in open verbinding" door de Tweede Kamer behandeld, dat tot doel heeft het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)publieke overheid te versnellen. Heemskerk wil de interoperabiliteit binnen de overheid te vergroten door het gebruik van open standaarden en de afhankelijkheid van leveranciers verminderen door het gebruik van open source software. Zo wil hij bovendien een ‘gelijk speelveld op de softwaremarkt bevorderen’. Onderdeel van het actieplan is de invoering van een ‘comply-or-explain and commit’-principe, die voorschrijft dat overheden (rijksdiensten vanaf april 2008 en overige overheden en instellingen vanaf december 2008) zich moeten verantwoorden wanneer ze open standaarden niet ondersteunen en moeten beloven dat in de toekomst wel te doen. Op januari 2009 moeten er daarnaast implementatiestrategieën zijn geformuleerd voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source softare door alle ministeries. Een jaar later moeten die er ook zijn voor semi-overheden in het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid. Tot slot schrijft het actieplan voor dat ODF uiterlijk in januari 2009 wordt ondersteund door alle ministeries en ‘mede-overheden’. De OpenDocument-indeling (ODF) of het OASIS Open Document Format for Office Applications, is een open standaard voor het opslaan en uitwisselen van tekstbestanden, rekenbladen, grafieken en presentaties. |
Ik ben zeker geen tegenstander van het plan. Het aanmoedigen van nieuwe spelers op een monopoliemarkt heeft natuurlijk grote voordelen. Het expliciet uitsluiten van speler(s) gaat wellicht iets te ver.
Ik kan mij ook niet voorstellen dat het uitwisselen van Office-documenten echt een groot probleem is voor de overheid. Dit lijkt mij dus een matig argument en een beter pleidooi zou welkom zijn.
Ook vind ik het jammer dat er geen uitspraak c.q. aanbevelingen worden gemaakt ten aanzien van de dienstverleners. Zolang dit de ‘usual suspects’ zijn (die nu in plaats van Microsoft, open-source producten gaan leveren en beheren) is de impact voor de Nederlandse IT economie gering. De aanbestedings procedures werken, onbedoeld, in het voordeel van de grote en gevestigde spelers.
De terloopse clausule dat de rechten van maatwerk software bij de opdrachtgever komen te liggen kan verstrekkende gevolgen hebben. Past dit eigenlijk bij de open source initiatief?
Microsoft heeft nu een monopoliepositie,
anderen hebben geen enkelen kans.
Een grotere dictatuur kan niemand zich voorstellen i.vm. met vrije meningsuiting.