Het waterschap Noorderzijlvest vraagt in een Europese aanbesteding expliciet om twintig Microsoftprogramma's. Dat is in strijd met het actieplan-Nederland Open in Verbinding (NOiV). Dat plan heeft tot doel de interoperabiliteit tussen overheden onderling en de burger te vergroten en leveranciersafhankelijkheid te verminderen. Daarop wijst het programmabureau Nederland Open in Verbinding het waterschap in een brief. De organisatie heeft geen handhavingsbevoegdheid, maar maakt op deze manier gebruik van de vragenronde die wettelijk deel uitmaakt van elk aanbestedingstraject.
'U vraagt rechtstreeks om licentie-overeenkomsten voor twintig specifieke producten afkomstig van een specifieke leverancier, namelijk Microsoft', schrijft het NOiV in de brief. Het waterschap heeft aan het lijstje Microsoftproducten wel de frase ‘of gelijkwaardig' toegevoegd, maar het NOiV neemt met die nuancering geen genoegen. Het programmabureau verzoekt het waterschap om ‘functioneel te specificeren wat uw ict-behoeften zijn', omdat ‘wij niet de volledige productportfolio kennen (en hoeven te kennen) van deze specifieke leverancier.' Daarnaast vraagt het NOiV zich in de brief af waarom het waterschap om licentie-overeenkomsten vraagt. ‘Zo zou een opensourceoplossing bijvoorbeeld gratis gedownload kunnen worden.'
In maart 2009 werd een ander waterschap op de neus getikt door het NOiV. Het waterschap Zuiderzeeland vroeg toen in een Europese aanbesteding expliciet naar het besturingssysteem Windows Vista. Zuiderzeeland bedankte het NOiV voor hun terechtwijzing. De fout was volgens het waterschap gemaakt door het adviesbureau dat de aanbesteding begeleidde.
ACTIEPLAN NEDERLAND OPEN IN VERBINDING (NOIV)
In december 2007 werd het actieplan ‘Nederland in open verbinding' door de Tweede Kamer aangenomen. Het plan van PvdA-staatssecretaris Frank Heemskerk heeft tot doel het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)publieke overheid te versnellen. Heemskerk wil de interoperabiliteit binnen de overheid vergroten door het gebruik van open standaarden en de afhankelijkheid van leveranciers te verminderen door het gebruik van open source software. Zo wil hij bovendien een ‘gelijk speelveld op de softwaremarkt bevorderen'.
OPEN SOURCE SOFTWARE
Er zijn vele soorten open source software. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat iedereen de oorspronkelijke code mag inzien en wijzigen, en iedereen de oorspronkelijke software onbeperkt mag gebruiken en kopiëren. Het bijzondere aan een programma met GNU General Public License (GPL)-licentie is dat, als een programmeur er iets aan verandert, hij dat gewijzigde programma bij verspreiding ook weer onder een GPL-licentie moet uitbrengen. Hij mag wel geld vragen voor die software, maar als iemand daarom vraagt, moet hij in dat geval de broncode opnieuw vrijgeven.
Maar er zijn ook opensourcelicenties waarbij dat laatste niet hoeft. Soms staat een licentie bijvoorbeeld toe dat een ander de broncode wijzigt, maar vervolgens om die nieuwe broncode een hek zet. Dan is het dus geen open source software meer en hoeft die software ook niet gratis te zijn. Zo zijn er allerlei soorten licenties, die allerlei verschillende acties toestaan en/of verbieden.
Naast de bekende open source operating systemen (Linux,FreeBSD) is ook OpenSolaris waardevol om te overwegen. Virtualisatie met Xen, Virtualbox en containers zijn een standaard onder deel van dit system. Verder heeft men ook de beschikking over een zeer geadvanceerd filesystem (ZFS) en is interoperability met de MS wereld geen probleem. (iSCSI,CIFS). Verder kan men tegen betaling support verkrijgen van SUN op dit system. De laatste versie 2009/6 is voor zowel Intel/AMD based systemen en ook op het SPARC-platform vrijelijk te downloaden.
Het waterschap Noorderzijlvest zit fout door de combinatie van gestelde eisen. Het is alsof deze tender door Microsoft zelf uitgeschreven is. Zo maak je niet waar dat je een Professionele organisatie, en een Transparante organisatie bent, die Kostenbewust en Integer wilt handelen (dat zijn hun eigen woorden).
Een overheid als een waterschap dient zich aan de regelgeving te houden. Dus moeten ze de tender repareren. Dat kan nog door de antwoorden op de gestelde vragen van het NOiV en anderen.
Als W&W opdrachtgever hebben ze vast heel veel ervaring met tenders, maar als ICT-opdrachtgever staan ze blijkbaar nog op het niveau van de groenteboer van om de hoek en die gaat naar de Microsoft-boer.
Niet alleen het Waterschap, ook de gemeente Uden vraagt MS-Windows Vista Home + MS Office 2007 voor ‘Pc’s in het kader van het armoedebestrijdingsbeleid’. Heel jammer.
Tja… Microsoft-software werkt nu eenmaal vaak net wat beter dan open source. Daarnaast kost open source-software veel meer qua onderhoud. Ik snap het dus wel dat partijen naar Windows en Office blijven vragen! Best jammer hoor, Microsoft ‘bannen’ bij de overheid onder de noemer van ‘openheid’.
Het punt met veel managers is dat die totaal niet op de hoogte zijn van veel “recente” ICT ontwikkelingen, zoals het ontstaan van een goed en relatief goedkoop opensource pakket als alternatief voor iets dat jarenlang alleen voor Windows verkrijgbaar was.
Bovendien zijn er nog steeds geen goede alternatieven voor bepaalde programma’s van Microsoft zoals Visio en Office Outlook. Het meest stabiele alternatief voor Office Outlook is momenteel Mozilla Thunderbird + Lightning (Evolution is een ander alternatief, maar erg instabiel). Voor Visio heb ik nog helemaal geen goed alternatief kunnen vinden dat net zo prettig werkt.
Openoffice.org 3x gooit bij mij ook niet echt hoge ogen met continue meldingen bij opstarten dat een document beschadigd is. Die (lang niet altijd juiste) melding kom ik tegen op zowel Mac OSX, Windows als Linux (ja, ik gebruik ze alledrie).
Desalniettemin werk ik meestal wel met opensource (Ubuntu nog het meest). Maar ik ben een doorgewinterde ICT’er die met trucjes een heel eind kan komen en zelfstandig blijven zoeken naar betere oplossingen niet erg vindt.
Een leek of een professional gaat heel anders om met software en vindt om die reden bugs en nog ontbrekende eigenschappen veel irritanter.
Beste Bert,
Volgens mij gaat het erom dat je niet om producten van een specifiek merk vraagt. Als aanbestedende partij ben je op zoek naar bepaalde functionaliteit, bv kantoorautomatisering of een webbrowser. Als partij stel je daarbij bepaalde functionele eisen. ALS Microsoft functioneel beter scoort en op alle andere punten gelijk aan bijvoorbeeld een open source alternatief dan kies je als partij voor Microsoft.
Waar het NOiV en vele anderen zich echter tegen verzetten is dat partijen geen enkele alternatief overwegen. We doen al jaren Microsoft (of welke andere leverancier dan ook) en het werkt, dus waarom zou ik veranderen? Toch zijn er vaak goedkopere alternatieven die vervolgens niet worden meegenomen. Dat is een kwalijke zaak. Het gaat hier immers om besteding van publiek geld. Een dergelijke werkwijze is misschien transparant, maar niet open in de zin dat andere ‘merken’ geen kans maken.