De malaise binnen de ict-sector houdt inmiddels zo lang aan, dat zelfs het toonbeeld van stabiliteit IBM klappen krijgt. Toch heeft Big Blue goede papieren voor de toekomst met een sterke positie in veel lucratieve sectoren. Het bindt voorlopig in met een voorzichtige saneringsronde, maar eigenlijk wacht het op de volgende groeispurt.
 | |
|
| Computable publiceert om de week een overzicht van een ict-segment. Wie zijn de sterke spelers, waar zitten de zwakke broeders, en welke kansen heeft de branche ondanks de economische malaise? |
Paniek
De onheilstijding van Big Blue zorgde voor kortstondige paniek op de beurzen: van EDS tot Asml kelderden de koersen. Toen IBM ruim een week later de tegenvallende cijfers nog eens bevestigde, ging de koers echter alweer omhoog. De beleggers waren inmiddels van de schrik bekomen en beseften dat zelfs ’s werelds grootste it-concern niet ongeschonden uit de malaise tevoorschijn kon komen. Het belangrijkste was dat de analisten zich realiseerden dat IBM nog steeds een stabiele factor is binnen de kwakkelend ict-sector, en dat ze wisten dat het zijn organisatie op de nieuwe realiteit instelt door – voorzichtig – banen te schrappen en niet renderende activiteiten de deur uit te doen.
De kersverse topman Sam Palmisano, die eind vorig jaar Lou Gerstner opvolgde, moet de sanering in goede banen leiden. Zijn aanpak is duidelijk. Eerst zijn de werknemers op het slechte nieuws voorbreid; begin mei stuurde Palmisano zijn 318 duizend medewerkers een intern memo met de boodschap ‘dat de industrie zich dit jaar niet zal herstellen’ en dat Big Blue vanwege de sombere verwachtingen moet ‘snoeien’ in zijn activiteiten. Daarna is voorzichtig het snijmes gehanteerd. Inmiddels weten we dat IBM 6800 ontslagen heeft aangekondigd in de VS, waaronder 1500 bij de verlieslijdende halfgeleiderdivisies.
Daarnaast gaan de verlieslijdende harde schijf activiteiten naar een nieuwe joint venture met het Japanse Hitachi. Over 2001 en het eerste kwartaal van dit jaar bedraagt het verlies 515 miljoen dollar; meer dan analisten voorspelden. Dit verklaart de haast om deze activiteiten over te hevelen naar Hitachi. Die versnelde verkoop levert 2,05 miljard dollar op. Daartegenover staat een last van twee- tot 2,5 miljard dollar voor de afsplitsing in de joint venture, waarover Hitachi na drie jaar de controle krijgt. De harde schijf activiteiten bieden wereldwijd werk aan zeventienduizend mensen.
Als klap op de vuurpijl werden nog eens tweeduizend banen geschrapt bij IBM Global Services, het paradepaardje, dat goed is voor 40 procent van de totale omzet en 150 duizend van de in totaal 318 duizend banen. De hiervoor benodigde herstructureringslast kan er zelfs toe leiden dat IBM over het lopende tweede kwartaal voor het eerst sinds acht jaar een nettoverlies moet rapporteren.
Handhaven
Dat het op dit moment zelfs bij IBM slecht gaat is dus een feit. Toch doet het het relatief nog steeds naar behoren. Dat blijkt onder meer uit het ontslagpercentage: hooguit een paar procent van de werknemers wordt de laan uitgestuurd. De belangrijkste reden daarvoor is dat Big Blue in vrijwel alle marktsegmenten waarin het opereert marktleider is en het deze positie ondanks de economische tegenwind weet te handhaven. Activiteiten waar het geen koppositie inneemt, halfgeleiders en harde schijven, snoeit het langzaam maar zeker terug.
Wie ict-dienstverlening zegt, zegt vrijwel automatisch IBM Global Services. Deze divisie blijft de grootste winstgenerator van Big Blue, ondanks het stapje terug over het eerste kwartaal van dit jaar (minus 3 procent naar 8,2 miljard dollar). Met een jaaromzet uit dienstverlening van zo’n 21 miljard dollar laat IBM concurrerende dienstverleners tot dusverre ver achter zich. Daarmee heeft het goede papieren om volop te kunnen profiteren van de groei in de dienstenmarkt die door vrijwel alle analisten voor de komende jaren wordt voorspeld. Gartner/Dataquest gaat zelfs uit van een wereldwijde omvang van 865 miljard dollar in 2005.
Hier geldt dus ‘even doorbijten’ voor IBM. Hetzelfde geldt voor een andere lucratieve sector waarin het opereert: de servermarkt. Ook hier zijn de jongste cijfers niet direct bemoedigend. De omzet uit de wereldwijde verkoop van servers is over het eerste kwartaal van dit jaar met 15,2 procent gedaald naar 10,6 miljard dollar, aldus Gartner/Dataquest. In Europa viel de verkoop over de eerste drie maanden van dit jaar zelfs terug met 22,5 procent naar 3,1 miljard dollar, volgens IDC. Ook hier is IBM marktleider met een aandeel van circa 28 procent.
Big Blue heeft als voordeel dat het ondanks de tegenwind in de ict-sector vrijwel in elk lucratief segment zijn vleugels nadrukkelijk heeft uitgeslagen, of het nu gaat om de mainframe-, opslag-, beveiligings-, diensten- of softwaremarkt. Met die wetenschap moet het de huidige ict-winter kunnen doorstaan.
Marten Dijkstra
