Nog niet zo lang geleden waren alle PC’s gebaseerd op Intel-processoren en gebruikten alle servers en hosts iets anders. De eerste Unix-servers, zoals de NCR-mainframes, hadden Motorola-processoren, maar de meeste andere systemen waren gebaseerd op eigen processoren. Aanvankelijk gebruikten zij conventionele architecturen, zoals de DEC VAX en IBM System 390; later werden zulke architecturen Complex Instruction Set Computers (Cisc) genoemd. In deze categorie valt ook de Intel Pentium.
Tien jaar geleden bereikte de LSI-technologie het punt waarop de snelheden hoog genoeg waren om massaal pijplijn-architecturen te produceren. Daarvoor moest wel de instructieset vereenvoudigd worden; zo kwamen onder meer de instructies te vervallen waarmee gegevens direct van de ene geheugenlocatie naar de andere gekopieerd konden worden. Deze nieuwe generatie processoren werden Reduced Instruction Set Computers (Risc) genoemd. Risc-processoren vormden enige tijd een bedreiging voor Intel en de andere Cisc-processoren, maar Intel slaagde erin de prijs/prestatie-verhouding van zijn producten elk jaar verder te verbeteren en behield zo zijn voorsprong. De sleutel tot de voortdurende aanwezigheid van Risc-systemen is de beschikbaarheid van 64-bits processoren in combinatie met 64-bit versies van Unix; van alle besturingssystemen was OS/400 het eenvoudigst om te bouwen tot een 64-bit systeem.
Nu Intel even achterblijft in de machtsstrijd, komt het bedrijf toch ook met een 64-bit processor. Het ontwerp komt van Intel zelf, maar HP heeft Risc-expertise ingebracht. De IA-64 of Merced-processor zal heel wat belangstelling genereren, met name onder leveranciers van grote servers op basis van Intel multiprocessor-architecturen. IBM’s recente aankoop, Sequent, maakt gebruik van Intel en is klaar voor de IA-64.
IBM, Sun, HP, Compaq en de anderen kunnen ruime ervaring met 64-bit systemen inbrengen, maar hebben desondanks afgesproken de ontwikkeling van 64-bits Unix voor de IA-64 uit te besteden aan SCO. Op Intel-processoren heet dit systeem Monterey. Het zal ook de basis zijn voor nieuwe versies van AIX voor Risc-processoren. De Sequent NUMA-architectuur is echter de belangrijkste kandidaat voor Monterey.
Terwijl alle gespecialiseerde high-end servers goede waar voor hun geld bieden, zijn ze stukken duurder dan een PC. De huidige PC’s zijn leverbaar met vier processoren, gigabytes aan geheugen en nog veel meer gigabytes aan schijfruimte – niet voor de desktop, maar als server. In deze markt is Unix in de vorm van SCO UnixWare maar een kleine speler, al brengt Linux daar verandering in. Microsoft domineert in deze markt. NT en Windows 2000 zijn echter 32-bit besturingssystemen. Net als SCO met een 64-bit versie van Unix op de markt komt, is ook Microsoft bezig met 64-bit NT. 64-bit Linux bestaat al!
Het netto resultaat van dit alles is dat wij ons terdege moeten afvragen wat een PC eigenlijk is. We kennen nu al desktop- en server-modellen, en dat zal zo blijven.
Afgezien van een paar speciale werkstation-toepassingen zal de traditionele PC gebaseerd blijven op de goedkopere 32-bit architectuur: één processor, draaiend onder Windows Millennium, de broodnodige opvolger van Windows 98. In de zakelijke markt zullen flink wat desktop PC’s onder NT draaien. De kosten zijn daarbij doorslaggevend (met de nadruk op laag!), maar op het gebied van uiterlijk, bundeling en software zijn verbeteringen mogelijk (zie Apple’s iMac).
Een server is iets anders. Een server wordt door veel gebruikers tegelijk gebruikt. Betrouwbaarheid is veel belangrijker dan bij een PC. De huidige servers zijn gebaseerd op PC-achtige architecturen; desktops en servers kunnen daardoor dezelfde software draaien. Toch wordt bij het ontwerp van servers veel meer aandacht besteed aan de details, en dat vind je terug in de prijs. Veel van de technieken die worden gebruikt in een server op PC-basis vinden hun oorsprong in het hogere marktsegment. Oudere PC-technologieën als de ISA- en de Eisa-bus worden niet meer gebruikt; PCI- en Scsi-interfaces worden tot een minimum beperkt. Sommige servers hebben een dubbele voeding en Raid-schijven. Multiprocessoren zijn heel normaal; op dit moment zijn dat nog 32-bit Pentiums, maar binnenkort zijn het IA-64’s. Veel servers ondersteunen snelle netwerken, zoals Fast Ethernet, maar ook andere typen, zoals ‘fiber channel’ voor clustering en opslagnetwerken. De laatste variant is de ‘rackmount’, waarbij elke Intel-server in een rek is gekoppeld aan een Storage Area Network (SAN) dat in verbinding staat met Raid-schijven.
De trend: goedkope servers zullen krachtiger en robuuster worden. Ze zullen de bestaande specialistische midrange-producten bedreigen, net zoals desktop-PC’s de technische werkstations bedreigen.
Martin Healey, pionier ontwikkeling van op Intel gebaseerde computers en c/s-architectuur. Directeur van een aantal IT-bedrijven en professor aan de Universiteit van Wales.
