Slimmer, sneller, sterker: ai-revolutie in de zorg

Onze gezondheidszorg staat voor flinke uitdagingen. Ondanks verbeteringen door de digitale transformatie, lijkt kunstmatige intelligentie (ai) nu de sleutel tot nog grotere vooruitgang. Werd ai ooit als een futuristische technologie beschouwd, vandaag de dag is het duidelijk hoe essentieel het kan zijn.

Zo is ai in staat om borstkanker vaker op te sporen dan radiologen. Bovendien wordt onderzocht door organisaties zoals de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) of ai kan helpen bij het verkorten en personaliseren van patiënttrajecten.

Aanloopfase

We bevinden ons nog in de aanloopfase van deze ai-revolutie. In deze periode beginnen we de eerste voordelen te ontdekken, zoals snellere diagnoses, verbeterde behandelingsnauwkeurigheid en beter geïnformeerde patiënten. Hoewel er onzekerheid bestaat over het gebruik van ai, bestaan er ook succesvolle implementaties, zoals de volgende drie:

• UMCG-ziekenhuis

Het Groningse ziekenhuis UMCG is het eerste ziekenhuis dat met succes vragen van patiënten beantwoordt met het ai-model achter ChatGPT, na een geslaagde proefperiode van een aantal maanden. De ai-toepassing maakt automatisch antwoordsuggesties op basis van de vraag van de patiënt in het epd. De zorgverlener controleert en bewerkt – als het nodig is – het door de ai gegenereerde antwoord. Er wordt verwacht dat dit de administratieve last voor artsen, verpleegkundig specialisten en andere zorgverleners aanzienlijk kan verlichten.

• Erasmus MC en TU Delft

In het Erasmus MC wordt ’s werelds eerste ethieklaboratorium voor ai in de gezondheidszorg gelanceerd. In dit laboratorium werken verpleegkundigen, artsen, data-scientists, data-engineers en ethici samen om ervoor te zorgen dat ai op een veilige manier wordt geïntegreerd in de zorg voor patiënten. Het ethieklab moet daarnaast rust brengen rondom onzekerheden over verantwoordelijkheid van potentiële ai-technologieën die ingezet worden binnen het ziekenhuis.

• NWO

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) doet ook onderzoek naar het inzetten van ai-modellen om oncologietrajecten in te korten. Ai wordt gebruikt om patiëntgegevens te analyseren, en kan zo per patiënt een individueel behandeltraject voorstellen. Arts en patiënt kunnen vervolgens samen kiezen of het voorgestelde traject de best resultaten – en kwaliteit van leven – gaat opleveren.

Ethische bezwaren

De inzet van ai in de gezondheidszorg roept tegelijkertijd ethische zorgen op, zoals privacykwesties en beveiligingsrisico’s. Het balanceren van technologische vooruitgang met ethische overwegingen is cruciaal om een verantwoorde en eerlijke implementatie van ai in de gezondheidszorg te waarborgen. Daarom moeten de verschillende partijen in de gezondheidzorg met elkaar blijven communiceren.

Toch zijn deze ethische bezwaren te weerleggen: zorginstellingen kunnen zelf ook grote en belangrijke stappen zetten om privacykwesties of beveiligingsrisico’s te voorkomen bij het gebruik van ai-tools. Zo kunnen ziekenhuizenpatiëntgegevens beter beveiligen tegen kwaadwillende partijen, bijvoorbeeld door de volgende stappen te zetten:

• Gebruik maken van sterke encryptie;
• Strikte toegangscontrole handhaven;
• Anonimisering toepassen, dit zal een vereiste zijn bij het analyseren van grotere datasets ten behoeve van ai;
• Regelmatige beveiligingstraining bieden;
• Privacybescherming in het ontwerp integreren;
• Samenwerken met beveiligingsexperts;
• Transparantie bieden over datagebruik;
• Voldoen aan wettelijke normen zoals de AVG.

In de snel evoluerende gezondheidszorg vormt de opkomst van ai een keerpunt. Terwijl succesvolle initiatieven zoals die van het UMCG, Erasmus MC, en het NWO de potentie van ai aantonen, brengen ethische bezwaren echter uitdagingen met zich mee. Het cruciale evenwicht tussen technologische vooruitgang en ethische overwegingen vereist voortdurende dialogen tussen medische professionals, technici en ethici. De toekomst bestaat niet alleen uit het omarmen van innovaties, maar ook uit het implementeren van strikte veiligheidsmaatregelen om de privacy te waarborgen en ai op verantwoorde wijze te laten floreren in de gezondheidszorg.