Wereldwijd staan steden aan de vooravond van een nieuwe fase in hun digitale transformatie. Ai ontwikkelt zich daarbij van technologie naar basisvoorziening: naar een infrastructuurlaag die net zo essentieel wordt als elektriciteit of water. Dat blijkt uit onderzoek van ThoughtLab onder 250 steden wereldwijd. Ai zal de manier waarop steden functioneren fundamenteel veranderen en is daarmee de onzichtbare motor van de slimme stad van morgen.
Slimme steden benutten ai voor uiteenlopende toepassingen: van voorspellend onderhoud aan infrastructuur en slim verkeersmanagement tot gepersonaliseerde zorg via chatbots en milieumonitoring met behulp van IoT-sensoren. Bovendien zetten koplopers zoals Singapore, Île-de-France, Dubai en ook Amsterdam ai ook al in om economische groei te stimuleren, maatschappelijke diensten te verbeteren en de weerbaarheid tegen crises te vergroten. Amsterdam valt daarbinnen weer op door initiatieven zoals een open algoritmeregister en ai-gestuurde oplossingen voor energiebeheer en mobiliteit.
De inzet van generatieve ai (gen-ai) en de opkomst van agentic ai beloven de impact van slimme technologie verder te vergroten. Waar traditionele ai data analyseert, kan gen-ai zelfstandig content genereren en scenario’s simuleren, bijvoorbeeld rond verkeersafwikkeling bij extreme weersomstandigheden. Agentic ai voegt daar een nieuwe dimensie aan toe door zelfstandig acties te ondernemen op basis van nieuwe informatie, waardoor steden sneller en effectiever kunnen reageren op veranderende omstandigheden.
Agenda
De versnelling van ai brengt ook uitdagingen met zich mee. Cybersecurity, privacybescherming en ethisch verantwoord gebruik staan hoog op de stedelijke agenda. Succesvolle steden investeren daarom niet alleen in technologie, maar ook in governance, transparantie en samenwerking met kennisinstellingen en bedrijven. Een moderne cloud-infrastructuur en geïntegreerd databeheer blijken cruciaal om de vruchten van ai volledig te plukken.
Opvallend is dat grotere steden vooroplopen, mede dankzij grotere budgetten en innovatie-ecosystemen. Maar kleinere steden tonen dat ai-succes niet enkel afhankelijk is van schaalgrootte: steden zoals Quebec City en Bratislava bewijzen dat visie, samenwerkingen en wendbaarheid minstens zo belangrijk zijn.
Voor Nederlandse steden biedt dit onderzoek waardevolle inzichten. Het is zaak nu te investeren in een robuuste ai-strategie, vaardigheden en ethische kaders, zodat ook hier de slimme, veerkrachtige en duurzame stad van de toekomst werkelijkheid wordt. Wie ai vandaag slim en verantwoordelijk inzet, bepaalt de leefbaarheid en concurrentiekracht van de stad van morgen.
Jessica Constantinidis, innovation officer EMEA ServiceNow
