Een gebruikersorganisatie die klaagt over de ict-afdeling omdat zij zich niet begrepen voelt en weinig oplossingen aangeboden krijgt. Een ict-afdeling die zich niet gewaardeerd voelt door de gebruikersorganisatie en klaagt over gebruikers die maar ‘van alles vragen’. Gebruikers en de ict-afdeling functioneren over het algemeen goed maar onderling is er veel onbegrip. Hebben we te maken met ‘matige’ gebruikers en/of ict'ers of is er iets anders aan de hand?
De oorzaak moet niet gezocht worden in de kwaliteit van de medewerkers. Meestal acteren ze optimaal vanuit hun rol en verantwoordelijkheid. De oorzaak van de klaagzang en het onbegrip ontstaat grotendeels door het kennisgat dat tussen de gebruiker en de ict'er zit. De eindgebruikers, vaak vertegenwoordigd door een key-user, zijn vaak de betere op de afdeling en hebben diepgaande proceskennis en een duidelijke visie met betrekking tot gewenste ondersteuning van het informatiesysteem. De ict'er (applicatiebeheerder) is meestal een modulespecialist die alle technische aspecten van een applicatie kent en weet op welke wijze een systeem ingericht dient te worden en/of ontwikkeld. Samen moeten ze ervoor zorgen dat het informatiesysteem het bedrijfsproces ondersteunt. De applicatiebeheerder heeft echter meestal onvoldoende kennis van de bedrijfsprocessen en de key-user te weinig kennis van de mogelijkheden van een informatiesysteem. Wat te doen?
Natuurlijk kan een organisatie een poging ondernemen om van de applicatiebeheerder een procesdeskundige te maken of om de key-users meer applicatiekennis te bieden. Maar waarschijnlijk ligt daar voor beiden niet de ambitie en waarschijnlijk ook niet hun talent. Een structurelere en vaak kwalitatief betere oplossing is het inzetten van een functioneel beheerder. De functioneel beheerder kan als verbindende schakel dienen tussen de key-user en applicatiebeheerder. Los van de operationele beheeractiviteiten waar ik niet verder op in wil gaan, is met name de tactische rol van deze fb'er van groot belang.
De rol fb kan er namelijk voor zorgen dat de applicatie daadwerkelijk toegevoegde waarde gaat leveren voor de gebruikers en dat de gebruikers ook de ondersteuning krijgen die ze verwachten. Daarnaast kan de fb'er voor zorgen dat de onbekende mogelijkheden van de applicatie, die door applicatiebeheerders wordt geadviseerd, vertaald kan worden naar het bedrijfsproces en dus de benodigde investering kan onderbouwen.
Als dit het ei van Columbus is, waarom blijkt dan in de praktijk dat deze schakel ontbreekt? Ik onderken in ieder geval drie belangrijke oorzaken: kosten, workload en doorstroming. Een fb'er betekent een extra schakel en per definitie extra kosten. Zeker voor middelgrote tot kleinere organisaties speelt dit vaak een beslissende rol. Daarnaast moet er voldoende dynamiek zijn binnen de organisatie om het voor een fb'er interessant te houden. Anders krijgt hij/zij al snel de neiging werkzaamheden van de key-user of van de applicatiebeheerder ‘af te snoepen’. Tot slot is het moeilijk een goede en enthousiaste fb'er te vinden, laat staan te houden.
De rol van fb'er betekent toch ongeveer een 50/50-verhouding tussen proces en automatising. Vaak betekent een vervolgstap (carrièrestap) een keuze richting proces (lijnorganisatie), of richting ict. Op één of andere manier ontstaat er toch een bepaalde voorkeur en bij een echt talent kan dat erg snel gaan. Salaris moet daarbij niet onderschat worden zeker als de markt voor ict'ers krap is. Organisaties moeten dan telkens opnieuw een lastige rol in zien te vullen.
Toch zou ik ervoor willen pleiten om binnen iedere organisatie een oplossing te vinden om functioneel beheer te faciliteren en in te bedden in de organisatie. Voor grote organisaties zal het zich eenvoudig moeten terugverdienen en zij moeten in staat worden geacht voldoende workload en uitdaging te bieden. Voor de middelgrote en kleinere ondernemingen ligt er wel een uitdaging. Een alternatief voor deze organisaties is om een externe beheerleverancier te betrekken. Deze organisaties hebben meestal naast applicatiebeheerders ook consultants in dienst die over proceskennis beschikken en zich met name richten op het ‘inzetten’ van informatiesystemen. Doordat het voor kleinere organisaties vaak niet noodzakelijk is om een fulltime fb'er beschikbaar te hebben, wordt inhuur een betaalbaar alternatief.
Samenvatting
Gebruikers en de ict-afdeling functioneren over het algemeen goed maar onderling is er veel onbegrip. Meestal is er een kennisgat tussen de gebruikers (key-users) en de ict'er (applicatiebeheerder). De oplossing kan gevonden worden met het introduceren van een functioneel beheerder die de sterke schakel kan worden tussen het bedrijfsproces en de applicatie oftewel de gebruikers en de applicatiebeheerders. Als de organisatie de uitdagingen van kosten, workload en doorstroming kan overkomen, biedt het een enorme toegevoegde waarde voor de organisatie en kan het optimale uit de applicatie worden gehaald. Uiteindelijk wordt het rendement van de investering in de applicatie vele malen hoger.
Duidelijk verhaal en ik onderschrijf het van harte.
Functioneel beheer kan ook nog eens leiden tot grote besparingen door het creatief gebruiken en combineren van geautomatiseerde en niet-geautomatiseerde oplossingen.
Ervaring leert mij dat IT-afdelingen en ook gebruikers soms ver gaan in hun digitaliseringsdrift. Teveel geld gaat dan naar IT-oplossingen voor tijdelijke en fluctuerende informatiebehoeften.
Een functioneel beheerder kan goed inschatten welke behoefte structureel ingevuld moet worden en welke behoefte tijdelijk is en waarbij kantoorautomatisering en handwerk volstaat.
Goed artikel, ik zou willen toevoegen dat het niet alleen digitaliseringsdrift is die organisaties kan stuwen maar ook een gadgetdrift. Men ziet een oplossing en wil deze ook hebben, zonder dat er een onderliggende noodzaak (probleem/optimalisatiebehoefte/etc) is. Hierin kan functioneel beheer een grote en belangrijke rol spelen door de organisatie te dwingen juist naar haar eigen processen en benodigdheden te blijven kijken.
Het zoeken en behouden van de juiste Functioneel Beheerder is inderdaad lastig. Wat mij wel opvalt is dat er bij de vacatures en interviews wordt gefocust op de opleidingen (BiSL, ASL, TMAP, ITIL) en de kennis van een specifieke applicatie. Wat minstens zo belangrijk is voor een goede Functioneel Beheerder zijn de match tussen het karakter van de Functioneel Beheerder en de cultuur van de organisatie alsmede het gevoel van de Functioneel Beheerder voor politieke verhoudingen. Deze zaken zijn cruciaal voor het goed functioneren van de Functioneel Beheerder. Hij moet per slot van rekening met iedere manager, eindgebruiker en it-specialist op een open manier kunnen sparren om tot een optimale invulling van de informatievoorziening te komen.
Ik ben het eens met dit artikel, zou daar nog het volgende aan willen toevoegen: een goede functioneel beheerder weet de weg in de organisatie, kent de bedrijfsprocessen, weet hoe de ICT-er werkt en wat er in ICT-land te koop is. Hij kan aan de ICT-er uitleggen wat de behoefte van de business/gebruiker is en kan andersom de terminologie van ICT vertalen naar voor de gebruiker begrijpelijke taal. Zijn toegevoegde waarde is dat hij de afstand tussen gebruiker en ontwikkelaar weet te overbruggen waardoor wens en gerealiseerde oplossing optimaal aansluiten. De functioneel beheerder kan ook aan de gebruiker uitleggen waarom de gekozen oplossing soms niet (helemaal) is wat de gebruiker had gewild. Daarnaast is de functioneel beheerder een waardevol aanspreekpunt voor de business-analist. De functioneel beheerder is deskundige mbt problematiek die business en gebruikers ervaren. Hij beweegt zich op diverse niveau’s in de organisatie en kan zijn zaken goed verwoorden en beschrijven.
Na tien jaar functioneel beheer bij een hogeschool (met focus op intranet) kan ik de stelling van Remko Heethuis helemaal onderschrijven. FB is echt een noodzakelijke schakel tussen business en ict. Het is een rol die niet gemist kan worden in een organisatie, want wie zorgt er anders voor een goede match tussen de belangen van de gebruikers en de belangen van de techneuten? Wat technisch allemaal kan, is niet altijd datgene wat de gebruikers specifiek nodig hebben… En omgekeerd geldt dat ook: wat de gebruikersorganisatie allemaal wil, is niet altijd datgene wat technisch het meest optimaal is. – Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan de eeuwige discussie over de aanschaf van software die buiten de standaarden valt waarmee de ict-afdeling gewend is om te werken. Altijd prijs!
Goed artikel. Zou het mogelijk zijn het kennisgat tussen applicatiebeheer en de processen structureel in te vullen met een kennisdatabase. Immers in de zorg en onderwijs worden veel standaard pakketten gebruikt voor standaard processen. Het functioneel beheer zou hier gestandaardiseerd kunnen worden.