Op het rijksdashboard voor ict-projecten staat informatie over de voortgang van grote ict-projecten binnen het rijk. Zo kunnen burgers zien waar een deel van hun Belastinggeld naartoe gaat. Drie Computable-experts in business intelligence bekeken de klantvriendelijkheid van het dashboard. Hun conclusie: de barometer van grote ict-projecten mist achtergrondinformatie. Volgens Andries Bottema, directeur van 4 Keys, is het zelfs een achteruitkijkspiegel in plaats van een duidelijk dashboard.
Minister Donner van Binnenlandse Zaken heeft aangegeven dat het dashboard eerlijke informatiebiedt over de voortgang van grote ict-projecten, maar dat tussentijdse aanpassingen van projecten ook moeten worden meegenomen in de beoordeling per project. Volgens Andries Bottema had deze site geen dashboard mogen heten. 'Dashboards hebben grondige analyse van samenhang van succes nodig en de faalfactoren, die mis je op deze website. Ook als rapportage ben ik bang dat de batch-gewijze update van de achterliggende data de burger niet snel zal doen terugkomen. Tenzij er triggers worden ingebouwd om statusveranderingen vlug te kunnen zien.
Frank Buytendijk werkt bij BeInformed. Hij vindt het dashboard wat minimaal, maar een dashboard is het volgens hem zeker. Bovendien vindt hij dat meerdere overheidsinstanties zo'n dashboard zouden moeten gebruiken. 'Hergebruik is een hot topic binnen de overheid, maar er is nog wel wat koudwatervrees, dus of dat echt gaat gebeuren betwijfel ik.'
New York City
Over of een dashboardconstructie voor gewone bedrijven ook een geschikte manier is om klanten op de hoogte te houden, zijn de meningen van de experts verdeeld. Frank Buytendijk denkt dat het voor ict-projecten te kleinschalig is, maar als er veel meer informatie wordt gedeeld, dan kan dit een bedrijf goed onderscheiden van de concurrentie. Andries Bottema verwijst naar jaarverslagen. 'Hoewel die meestal door rapportage-schrijvers worden gemaakt, is dat zeker een voorbeeld van een goed dashboard om mensen op de hoogte te houden van je projecten. Alleen zijn die nog niet online.'
In Amerika is het gebruik van dashboards een stuk meer ingeburgerd. Daar zijn er steden en overheidsdiensten die hun hele scorecards open publiceren. 'Bijvoorbeeld New York City, dat onder de naam CPR (city-wide performance reporting) voor veel diensten een uniforme, open wijze van dashboardpublicaties heeft. In Nederland hebben we het dashboard van de onderwijsinspectie, al zijn ze daar niet transparant over hun eigen onderneming, maar over de scholen die ze bezoeken,' zegt Frank.
Evaluatiehulpmiddel
Frank mist de context in het rijksictdashboard. 'Kosten en doorlooptijd zeggen niet veel. Het zou pas mooi zijn als er een framework achter zat waardoor je context en stuurinformatie kunt delen. Bijvoorbeeld een balances scorecard of een success map. Dit zijn strategieën en evaluatiehulpmiddelen om managers makkelijk overzicht te geven. Als er maar een bredere visie en gedachte achter dat ictdashboard komt te zitten, want nu is het plat met makkelijk te manipuleren rapportages.'
Het lastigste punt van dashboards blijkt volgens de Computable-experts de doelgroep. 'Welk niveau wil je aanspreken? Dashboards zijn operationeel, tactisch of strategisch. Dit dashboard is slechts informerend,' zegt Andries.
Wie is de doelgroep?
Emiel van Bockel is bi-expert en ook hij worstelt met de vraag voor wie dit dashboard nu precies bestemd is. 'Welk proces ondersteunt deze informatie en waar kan op gestuurd worden? Dashboards zien er vaak ontzettend leuk uit, maar het doel ontbreekt. Het gaat er in bi niet om dat je informatie verzamelt en vervolgens hoopt er een beslissing mee te kunnen nemen, maar je moet te nemen beslissingen verzamelen en informatie creeëren die deze beslissingen het beste ondersteunt.'
Frank denkt niet dat de overheid het dashboard te vaak moet bijwerken. 'Zodra het doek wat meer omhoog gaat en andere prestatie-indicatoren getoond worden, zou per kwartaal ook wel mooi zijn. Veel meer is weinig zinvol. Het is immers niet aan de burger om mee te sturen, alleen maar om geïnformeerd te worden. Je moet de overheid de kans geven fouten te kunnen herstellen, een zekere tijdsvertraging is dus gewenst.'
Andries Bottema is directeur van 4 Keys heeft het dashboard juist het liefst near real-time. Hij vindt het dashboard vooral een rapportage. 'Het is een prachtig initiatief waarbij de burger inzicht krijgt in wat er aan projecten loopt. Het verschil tussen een dashboard en een rapportage is dat er op een dashboard direct zichtbaar is wat de actie is en dat zie je nu niet, dit is een achteruitkijkspiegel.'
Beste Laura,
Tijdens ons gesprek heb ik je iets voorgesteld: Laat een gewone burger deze site zien en vraag hem/haar wat hij/zij er van vind. Deze is toch een informatiepagina voor de burgers en niet voor Computable-experts!
Ik ben nog steeds benieuwd naar deze bevindingen.
Ik zie groot contrast tussen het wel èrg zonnige beeld dat dit dashboard ten toon spreidt enerzijds, de statistische onwaarschijnlijkheid dat dit klopt en de geluiden die ik van diverse projecten opvang anderzijds. Daardoor heb ik er bijzonder weinig vertrouwen in, dat de getoonde informatie ook klopt en zo geruststellend kan zijn als ze voor de dag komt. Gelooft iedereen zomaar dat vrijwel alle grote overheids ICT projecten als een zonnetje gaan?
Kom nou toch!
“Het is nu plat met makkelijk te manipuleren rapportages”. Frank, dat is de spijker op zijn kop!
De wet van Murphy doet de rest.