Er komt een raadgevend referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), ook wel de aftapwet genoemd. Dat heeft de Kiesraad 1 november bekendgemaakt. Met 384.126 geldige verzoeken is de drempel voor het houden van een raadgevend referendum ruimschoots gehaald. Het referendum valt waarschijnlijk samen met de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018.
Het referendum wordt binnen zes maanden gehouden. De Referendumcommissie maakt binnenkort bekend wanneer het referendum precies plaatsvindt. Het is waarschijnlijk dat het referendum wordt gecombineerd met de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018. De Kiesraad zal het centraal stembureau zijn voor het referendum en de definitieve uitslag vaststellen.
Bij een opkomst van minimaal 30 procent van de kiesgerechtigden, moet de regering zich opnieuw beraden over de Wiv. De uitslag van het referendum is een advies en is niet bindend. Intrekking of instemming van de wet kan niet worden afgedwongen.
Vertraagd
Woensdag 1 november 2017 werd al bekend dat de invoering van de wet die voor 1 januari gepland stond, sowieso is vertraagd. Er kunnen op die termijn onvoldoende geschikte rechters gevonden worden voor de commissie die de inlichtingendiensten toestemming geeft voor data-analyse van bepaalde verdachten.
Ook stelde CDA-fractieleider Buma in een interview dat de regering de uitkomst van het referendum niet zal volgen. Deze uitlating werd hem door de oppositie in de Tweede Kamer niet in dank afgenomen.
‘Referendabel’
Sinds de Wet raadgevend referendum in 2015 van kracht werd, zijn bijna alle door het parlement aangenomen wetten en goedgekeurde verdragen ‘referendabel’. Dit houdt in dat kiesgerechtigden verzoeken tot het houden van een referendum over die wetten/verdragen kunnen indienen. Na de Associatieovereenkomst over Oekraïne is dit de tweede keer dat zowel de inleidende fase (met minimaal tienduizend geldige verzoeken) als de definitieve fase (met minimaal driehonderdduizend geldige verzoeken) is gehaald.
Naar alle waarschijnlijkheid komt er nog een referendum over de wet die het (nog niet zo lang in gebruik zijnde) referendum af zou moeten schaffen. Dat laatste zou extreem jammer zijn want de laatste jaren wordt steeds meer pijnlijk duidelijk in hoeverre de eerste kamer tekort aan het schieten is bij de controle van de tweede kamer. Dan is een signaal van de kiesgerechtigden wel op zijn plaats.