De Sociale Dienst Amsterdam heeft van de automatisering een financiële puinhoop gemaakt. Het project, begroot op 24 miljoen gulden, zal uiteindelijk tachtig miljoen kosten. De Groningse hoogleraar bestuurlijke informatiekunde professor dr. A. Bosman velt een vernietigend oordeel over de rol van de politiek en hogere ambtenaren.
De besluitvorming is chaotisch verlopen, zo blijkt uit het onderzoeksrapport naar de financiële geschiedenis van het Nieuwe Uitkeringen Systeem. B&W, gemeenteraad en topambtenaren hebben de zaak uit de hand laten lopen. Vorig jaar mei moest de Amsterdamse gemeenteraad 22 miljoen gulden extra in een ‘doorstart’ stoppen om het project te redden. Bosman ziet parallellen met de chaos rond het GVB en de bouw van de Stopera.
Zonder planning is het project gestart. Niemand heeft zich verdiept in de omvang en strekking ervan. De begroting was een slag in de lucht. Gebrek aan procedures binnen de gemeente is fnuikend geweest voor het project. Ook hierdoor klopte weinig van de kostenramingen. De strijd tussen de gemeentelijke Sociale Dienst en de voormalige gemeentelijke automatiseringsdienst (Gcei) heeft het project eveneens geschaad. Van coördinatie door beide diensten was geen sprake. Daardoor kon een zelfstandig opererende projectorganisatie NUS ontstaan. Dit had weer negatieve gevolgen voor de sturing en controle en het draagvlak binnen de sociale dienst. In deze omstandigheden hadden de betrokken ambtenaren geen greep op de hoofdrolspelers.
Ad hoc beslissingen
Bosman verwijt de wethouders en de hoogste ambtenaren dat ze geen deugdelijk strategisch beleid hebben gevoerd. Alle beslissingen zijn ad hoc genomen. De opeenvolgende politiek verantwoordelijke wethouders zijn ongecoördineerd te werk gegaan. Een hoofdschuldige kan Bosman niet aanwijzen. Door het ontbreken van procedures valt niet vast te stellen wie wat wanneer fout heeft gedaan. De betrokken wethouders namen voortdurend een afwachtende houding aan. Een blunder was ook het koppelen van de automatiseringsoperatie aan een harde sanering bij de sociale dienst. Het vorige college van B&W besloot dit door gebrek aan inzicht in het karakter en de consequenties van het project.
Bosman concludeert dat ook de huidige procedures meer uitwerking behoeven. De strategische beleidsvorming en -uitvoering moet meer gestructureerd worden. Een commissie waarin ook externe deskundigen zitten, moet een ontwerp-‘plan van aanpak’ opstellen.
De gemeenteraad gaat naar aanleiding van de financiële problemen nog een tweede onderzoek doen, gericht op de aansturing van grote gemeentelijke automatiseringsprojecten.
