Microsoft schetst 64-bit route naar Longhorn

Twintig jaar Bill Gates, mede-oprichter van Microsoft, stipte in zijn toespraak op WinHEC in Seattle ook aan dat Windows nu twintig jaar bestaat. "De eerste tien jaar verliepen nogal moeilijk, onder meer vanwege het ontwerp van de grafische gebruikersinterface (gui) en de achterblijvende capaciteit van hardware. De acceptatie en het gebruik van Windows kwam dus langzaam op gang. Na die eerste tien jaar was Windows 'common sense', in de zin dat het hét platform was geworden voor applicatie-ontwikkeling." "Rond 1985 was computergebruik voorbehouden aan de enthousiastelingen. Nu is het voor iedereen." De pc is dan ook uitgegroeid naar meerdere verschillende vormen en toepassingsgebieden. "De pc is echt een revolutionair hulpmiddel", jubelt de pc-softwaremogul. "In 2002 is de miljardste pc ooit verkocht. Tegen 2008 zullen we al op de twee miljard zitten. Er zijn zes miljard mensen wereldwijd, dus we komen nu ergens." "2005 wordt een spannend jaar, op het gebied van pc-ontwerp, ons R&D-werk in Windows en dat in combinatie met nieuwe hardware en mogelijkheden." Hij herhaalt zijn voorspelling dat de overgang van 32- naar 64-bit veel sneller zal verlopen dan eerdere overgangen. "Bij 16- en 32-bit heeft de it-industrie al de geheugengrenzen opgerekt, bijvoorbeeld met een extensie naar 20-bit en schakelen tussen geheugenbanken." Dergelijke workarounds hebben bij 32-bit al de grens opgerekt van 2 naar 4 GB aan maximumgeheugen.

De nieuwe uitvoeringen van Microsofts desktop- en serverbesturingssystemen bieden ondersteuning voor de 64-bit extensies die AMD aan 32-bit x86-processoren heeft toegevoegd. Intel heeft die extensies inmiddels ook opgenomen in zijn productportfolio. De komst van Microsofts x64-edities was al geruime tijd bekend en de lanceerdatum is vorige maand nog breed bekendgemaakt.
Gates roemde in zijn openingstoespraak de voordelen die 64-bit biedt. De voornaamste is de ondersteuning voor meer dan 4 GB geheugen, wat al met een workaround is verhoogd vanaf de 2 GB van 32-bit x86-chips. De geheugenlimiet ligt voor Windows x64 op 128 GB. Dat maximum is voorlopig echter nog niet verkrijgbaar in reguliere x86-servers.

640 KB

"Ik wil voor de zoveelste keer toch nog even iets rechtzetten: ik heb niet gezegd dat 640 KB geheugen genoeg zou zijn voor iedereen. Mensen die dat geloven, denken ook dat ik van die e-mails stuur die geld aanbieden. Ik zeg ook niet dat twee tot de macht vierenzestig genoeg geheugen is, maar ik denk wel dat we voorlopig vooruit kunnen", grapte Gates.
Hij legde uit dat het grotere geheugenbereik niet alleen van belang is voor hongerige applicaties. "64-bit is ook veel sneller dan 32, de prestatiewinst is enorm. Dat komt onder meer doordat er minder disktoegang nodig is; je kunt veel meer in het cachegeheugen houden. Daarnaast heeft gecompileerde applicatiecode toegang tot de veel grotere registers van 64-bit processoren." Tot slot haalde Gates ook de buffer overflow-beperking (NX) aan van semi-64-bit chips, wat Microsoft DEP (Data Execution Prevention) noemt.

Longhorn

De chief software architect van Microsoft deed ook nog wat uit de doeken over Longhorn. Die langverwachte Windows-versie verschijnt in zowel een 32- als een 64-bit uitvoering. De eerste béta-versie verschijnt deze zomer. "De volgende milestone komt op onze ontwikkelaarsconferentie." Dat is de PDC (Professional Developers Conference) in september dit jaar.
Een tweede béta, publiekelijk beschikbaar, verschijnt daarna, maar de datum daarvoor is nog niet vastgesteld, zegt Gates. Uiteindelijk moet Longhorn in december 2006 breed beschikbaar zijn. Dit betreft de client-uitvoering, de oorspronkelijk niet geplande servertegenhanger verschijnt enkele maanden na de desktopuitvoering. "Longhorn-server verschijnt in het kalenderjaar 2007."

Werk aan de winkel

"We hebben nog een hoop werk te doen", zei de topman na geslaagde demonstraties van enkele nieuwe technieken en functionaliteit. "Maar het drivermodel is nu klaar", vertelde hij de verzamelde hardware-ingenieurs op WinHEC. De oproep is dan ook om het nieuwe Windows-fundament van verdere ondersteuning te voorzien.
"Longhorn is onze grootste investering tot nu toe. Het is breed; het biedt veel innovatie." Gates trok de bekende vergelijking met de introductie van Windows 95, dat een piek in de pc-verkoop teweeg bracht. De hoop van Microsoft - en pc-leveranciers - is dat Longhorn eenzelfde effect heeft. Voor het zover is, brengt Microsoft de x64-edities van XP en Server 2003, gevolgd door Release 2 voor het serverbesturingssysteem en de rekencluster-uitvoering.