Vijfentwintigjarig Intel nog lang niet afgeschreven

Precies een jaar geleden kon Intel voor het eerst zijn tanden laten zien aan fabrikanten van risc-werkstations. De chipfabrikant uit Santa Clara introduceerde toen Pentium Pro-processoren met kloksnelheden van 150, 180 en 200 MHz. Met de 200 MHz-versie deelde het bedrijf een psychologische klap uit, want de introductie van deze chip lag ver voor op schema. De processor maakte duidelijk dat Intel met behulp van hoogstaande produktietechnologie kon goedmaken wat het aan processor-architectuur te kort kwam in vergelijking met de risc-chips van concurrenten Sun, Silicon Graphics, HP en IBM.
Intel heeft twee troeven in handen. De financiële positie is riant. Over het laatste kwartaal bedroeg de omzet voor het eerst meer dan 5 miljard dollar. Daarvan bleef 1,3 miljard aan nettowinst over. Het is zowat de enige chipfabrikant ter wereld die zich de bouw van meerdere chipfabrieken tegelijkertijd kan veroorloven. Tweede kracht is de superieure produktietechnologie. Daarmee lijkt Intels positie sterker dan ooit. Enkele maanden geleden maakte topman Andy Grove zelfs bekend dat Intel eind 1997 eenvierde van zijn chips in 0,25 micron-technologie (0,25 micron is 0,25 duizendste millimeter) zou produceren. Terwijl vorig jaar de 0,35 micron-chipgeneratie pas in produktie ging. Structuurtjes van een kwart micron op chips in 1997; dat is een jaar eerder dan de wetmatigheid die Intels voorzitter van de raad van bestuur, Gordon Moore, in 1965 al voorspelde. Kwart micron-technologie betekent snellere chips en meer concurrentiekracht in de professionele markt voor servers en werkstations.

Onzekerheid troef

Dat zal Intel hard nodig hebben, want nog niets is zeker in de toekomstige markt voor computerchips. Waarnemers wijzen erop dat de balans over enkele jaren drastisch kan wijzigen. Een afstammeling van Windows NT zal Windows 95 vervangen, waardoor in principe meerdere processoren kunnen worden ondersteund (Microsoft heeft onlangs overigens de Mips-processoren van Silicon Graphics van zijn NT-lijstje geschrapt). Maar zelfs Intel moedigt met zijn volgende generatie microprocessoren, onder de codenaam Merced, de uitwisselbaarheid van besturingssystemen aan. Merced, de chip die Intel samen met HP ontwikkelt, zal niet alleen x86-software kunnen draaien. HP en SCO werken aan een nieuw 64-bit Unix besturingssysteem (Summit 3D) voor de toekomstige chip.
Het staat wel vast dat Merced x86-instructies volledig zal ondersteunen. Hoe, daarover houdt John Crawford, directeur Microprocessor-architectuur, de kaken stijf op elkaar. De Pentium en Pentium Pro borduren voornamelijk voort op de X86-architectuur. Volgens insiders wordt de 64-bit Merced echter vanaf de grond opgebouwd. Crawford gelooft niet dat risc-processoren over enkele jaren x86-instructies - via een softwarematige vertaalslag - even snel kunnen uitvoeren als x86-processoren. "In 1985 beweerden de risc-jongens al dat dit wel snel zou gebeuren. Ze maakten prachtige grafieken waarin ze de jaarlijkse groei in prestatie uitzetten. Cisc zou nog slechts een beetje verbeteren. Daarna zou het afvlakken. Maar het pakte anders uit. Wij bleven steeds meer prestaties uit onze x86-processoren halen."

Professioneel

Merced komt er voor de professionele markt. Crawford denkt in de eerste plaats aan servers. "Grote multiprocessor-servers hebben vele gigabytes aan geheugen nodig. Daar zijn 32-bit processoren gelimiteerd met een adresseerbaarheid van 4 gigabyte. Dat schept mogelijkheden voor een 64-bit produkt. Het is een essentieel ingrediënt. Maar in onze 32 bit processoren is nog jaren groei mogelijk in desktop- en mobiele markten."
Crawford noemt de Power PC als grootste concurrent voor Intel-processoren. Daarnaast blijven Cyrix en AMD traditionele concurrenten met x86-chips. Een nieuwe dreiging komt van multimediaprocessoren zoals de Trimedia van Philips en de Mpact2 van Chromatic. Microsoft heeft al te kennen gegeven dat het de media-chips van Philips en Samsung ondersteunt in het brengen van hoge kwaliteit-video op PC's. Ook Intel haast zich om video op de bureaucomputer te brengen. "Er zullen zeker mensen zijn die geld willen besteden aan speciale media-chips", aldus Crawford. "Maar 70 tot 90 procent van de gebruikers zal tevreden zijn met de prestaties die we via de nieuwe MMX media-instructies leveren." Intel komt volgend jaar met de eerste Pentium en Pentium Pro met MMX op de markt.
Crawford claimt dat een 200 MHz Pentium met MMX al mpeg2 video-kwaliteit kan leveren. Maar in PC's moeten meerdere functies worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld: alleen al het ontcijferen van de versleutelde informatie op toekomstige DVD-schijfjes vraagt flink wat rekenkracht. Niet voor niets wierp Intel zich onlangs op om de versleutelingstechnieken voor digitale video-discs zo eenvoudig mogelijk te houden. Ontcijferen van gecodeerde digitale video is immers rekenkracht verspillen zonder dat de gebruiker daar iets van terugziet.