Breedband breekt markt open

Stratix-consultant Hendrik Rood: "Er ontstaat een machtsspel tussen KPN en grote alternatieve internetaanbieders".

De uitrol van breedband is ook op het telefonieplatform in volle gang nu KPN per maand veertigduizend dsl-aansluitingen (digital subscriber line) verzorgt. "Een zelfde snelle ontwikkeling zagen we vier jaar terug met de komst van gratis internet", zegt Hendrik Rood, senior consultant bij adviesbureau Stratix, die eind vorig jaar in opdracht van telecomtoezichthouder Opta een verkenning van de Nederlandse markt van internetaanbieders maakte. Toen sloten Wanadoo, Freeler, Tiscali en KPN miljoenen Nederlanders op internet aan. Nu zijn ze in versneld tempo bezig een zelfde aantal internetters naar breedbandproducten over te halen.
Volgens Rood zorgt deze overstap er per saldo voor dat internetaanbieders meer aan hun klanten verdienen, omdat de inkomsten uit het totale Nederlandse internetgebruik over de hele linie stijgen. Een klein deel van de internetters betaalt met een vaste breedbandaansluiting minder dan bij het oude abonnement met telefoontikken. De meerderheid van de nieuwe breedbandgebruikers leverde in de oude situatie minder inkomsten op en zorgt met de overstap voor meer inkomsten in de hele sector.

Geen consolidatie

Een grootschalige consolidatie onder internetaanbieders zit er dan ook volgens Rood niet in. Wel voorziet hij grote marktverschuivingen doordat de inkomsten uit internettoegang, waar de hele sector nu van profiteert, straks voor het grootste deel in de zakken van een paar platformhouders van breedbandnetwerken verdwijnt. Dat zal een bittere pil zijn voor een sector die op dit moment goed verdient met toegang tot internet. Per kwartaal is de omzet nu ongeveer zes miljard minuten wat in de hele branche goed is voor 120 miljoen euro. Deze omzet stagneert nu de groei van breedbandtoegang doorzet.

KPN weet zijn marktaandeel in een kwartaal uit te bouwen van 28 naar 31 procent. Ook de andere dsl-aanbieders met eigen platformen Bbned, Esi Ned, Tiscali (Babyxl) en Versatel (Zon) groeien sterk, al weigeren de meeste exacte cijfers over aansluitingen prijs te geven. Alleen de kleinere kabelaars (Zeelandnet, Kabelfoon en Multikabel) groeien nog. De grote drie (UPC, Essent, Casema) zien hun marktaandeel slinken vergeleken met de koperpartijen.

De grote op consumenten gerichte internetaanbieders als Tiscali, Freeler en Zonnet zijn voor het merendeel van hun breedbandaansluitingen op KPN aangewezen. Zij kunnen niet om dit bedrijf heen om de massamarkt op breedband via koper aan te sluiten, omdat KPN het grootste en uitgebreidste dsl-platform in Nederland heeft. De marges die het telecombedrijf op adsl-verbindingen geeft zijn niet meer dan een paar euro per aansluiting per maand. Naast de negentien en 27 euro die het telecombedrijf vraagt voor de aansluiting op zijn Bitstream dsl-platform, brengt het internetaanbieders negen tot tien euro in rekening voor transportkosten. "Een klant hoeft maar een paar keer dat jaar naar de helpdesk te bellen en weg is deze marge", zegt Rood. Bedrijven die met breedbandprijzen stunten leggen op dsl-aansluitingen toe om hun marktaandeel te behouden.

Alternatieven

De alternatieve dsl-platformen van Tiscali-dochter Babyxl en Versatel-dochter Zonnet zijn te klein om grote groepen consumenten van dsl te kunnen voorzien. Andere dsl-aanbieders, zoals Bbned en Esi Ned, zijn meer gericht op het aansluiten van kleinere doelgroepen als bedrijven. Ze laten de consumentenmarkt voor een groot deel liggen vanwege de lage marges. Ook een alternatief voor transport voor internetverkeer ontbreekt. Internetaanbieders kloppen nu bij andere telecombedrijven dan KPN aan om netwerkcapaciteit tegen een lagere prijs te kunnen inkopen. Met breedband verdwijnt dit. Hetzelfde geldt voor de vergoedingen voor internetverkeer die nu de kassa ook bij de aanbieders van internettoegang laten rinkelen. Dit gaat allemaal in de zakken van KPN verdwijnen, zij het dan bij een ander bedrijfsonderdeel.

Marktexpansie "Het beste bewijs dat de markt voor internettoegang opleeft door de komst van breedbandverbindingen via de telefoon en kabel is de opkomst van allerlei nieuwe bedrijven die zich specialiseren in breedbandtoegang", zegt consultant Hendrik Rood van Stratix. Als voorbeeld noemt hij internetaanbieders die bedrijven via draadloze lan-technieken breedbandige toegang tot internet verschaffen. Zo'n partij heeft de investeringen op zendapparatuur en dsl-aansluiting van vijftienduizend euro er in een jaar uit als hij 25 klanten heeft. Bij meer klanten gaat de kassa gelijk rinkelen.

Rood ziet in de markt voor breedbandaansluitingen op dit moment een machtsspel ontstaan tussen KPN en grote alternatieve internetaanbieders als Wanadoo, Freeler en Tiscali, die hun klanten met een hogere marge breedbandig op internet willen krijgen. Overeenkomsten met kabelbedrijven voor toegang via hun platform zou een hard argument kunnen zijn om de marges op KPN's dsl-platform naar beneden te krijgen. Alleen Casema heeft hardop aangegeven, dat het zijn kabelnetwerk openstelt voor alternatieve internetaanbieders, maar ook de twee andere grote kabelbedrijven UPC en Essent zouden deze tactiek kunnen volgen om hun voorsprong op KPN te behouden.
KPN is er veel aan gelegen om een goed antwoord te hebben op het succes van de kabel. Regionale kabelaars als Zeelandnet hebben op dit moment de helft van alle kabelconsumenten in hun gebied op internet aangesloten. De grote kabelbedrijven zijn lange tijd door interne beslommeringen en geldgebrek niet toegekomen aan het vernieuwen van hun kabelnetwerk om internetaansluitingen mogelijk te maken. Als zij zich meer gaan richten op het ontginnen van deze markt, zal KPN misschien grote consumenten-internetaanbieders meer tegemoet moeten komen op hun dsl-marge. Dat zou de uitholling van hun omzet die breedband nu veroorzaakt een halt toeroepen.

Toezicht

Telecomtoezichthouder Opta speelt volgens Rood een beperkte rol bij de verschuivingen van inkomsten uit internettoegang die breedband het komende jaar zal veroorzaken. Dit komt volgens hem door de bescheiden mogelijkheden van de toezichthouder, waardoor deze pas laat in actie kan komen. Daarnaast speelt de sterke positie van de kabel een belangrijke rol. "Als je kijkt naar KPN's aandeel in de markt voor breedbandaansluitingen, komt dit nog niet boven de 25 procent uit. Dat is de drempel die de toezichthouder aanhoudt als graadmeter voor aanmerkelijke marktmacht." Zolang de kabelbedrijven vooroplopen met breedbandaansluitingen kan de toezichthouder weinig doen.< BR>