Network datamining: vergroot inzicht in netwerk

Met het toenemende belang van netwerken voor de moderne bedrijfsvoering groeit ook het belang van netwerkinformatie: wie gebruikt welk deel van het netwerk, en waar zitten de (toekomstige) knelpunten? 'Network datamining' maakt het mogelijk om netwerkbeheergegevens te analyseren en om te zetten in relevante informatie. Daarmee valt de kwaliteit van de netwerkdienstverlening te verhogen en zijn de kosten inzichtelijk te maken, meent Rob van Kesteren.

De IT-infrastructuur is de ruggengraat van de onderneming. Alle informatie wordt over de infrastructuur binnen en buiten de organisatie verspreid. De netwerkinfrastructuur is een onderdeel van de IT-infrastructuur en verzorgt het transport van gegevens binnen en buiten de onderneming. De kwaliteit van de dienstverlening is direct afhankelijk van de kwaliteit van de netwerkinfrastructuur.
De netwerkbeheerder is belast met de taak om de kwaliteit van de dienstverlening (quality of service) te waarborgen, de servicegraad te verhogen en de kosten te verlagen. Hij kan hiertoe service level agreements (sla's) afsluiten met de andere afdelingen binnen de onderneming. Om tot goede sla's te komen, is goede, gedetailleerde informatie essentieel.
De taak van de netwerkbeheerder is veeleisend en breed, mede door de integratie die plaatsvindt met de functie van systeembeheer. Het financieel management, de contacten met leveranciers en klanten (gebruikers) en overleg met het management vragen veel tijd.
Onderzoek wijst uit dat één op de vier netwerkbeheerders geen zicht heeft op de kosten van het beheer van lokale en wide area netwerken. Bij de netwerkbeheerders die dat wel weten, variëren de kosten van minder dan 50 gulden tot meer dan 500 gulden per maand per gebruiker.
Netwerkbeheerders hebben vooral moeite met het omslaan van de kosten van netwerkbeheer en -infrastructuur naar de geboden dienstverlening. Het ontbreekt hen hierbij aan definities en referentiegetallen. Ze moeten die kosten echter wel steeds vaker aan het management en de gebruikersafdelingen verantwoorden, terwijl er ook nog eens continu druk wordt uitgeoefend om de kosten te verlagen.
Binnen netwerken spelen niet alleen organisatorische veranderingen een rol. Ook de invoering van nieuwe technologie stelt nieuwe eisen aan de netwerkbeheerder. Door gebrek aan inzicht over het gebruik van de bandbreedte van het netwerk zijn investeringen moeilijk te rechtvaardigen. Investeringen in nieuwe toepassingen als ATM, Isdn en Fast-ethernet worden daardoor onnodig vertraagd en dat kan de prestaties van netwerken negatief beïnvloeden.
De opkomst van client/server-systemen en grafische toepassingen zorgt ervoor dat de netwerkbeheerder steeds vaker advies zal moeten geven met betrekking tot het systeemontwerp. De invoering van de netwerkcomputer (NC) zal met name een verbetering tot gevolg hebben voor het beheer van de applicaties. Het beheer van het netwerk zal echter door de slanke client/dikke server-systemen juist in complexiteit toenemen.

Netwerkbeheergegevens

'Network datamining' is het distilleren van kennis uit managementgegevens. In de context van netwerken wordt de relatie gelegd tussen het gebruik van verschillende elementen, zoals bandbreedte, huurlijnen en apparatuur. 'Network datamining' als technologie brengt automatisch de relaties tussen de genoemde elementen tot stand en detecteert zelfs verborgen relaties. Het netwerk is het 'pakhuis' dat alle activiteiten registreert. Met behulp van softwaretools kan vervolgens datamining plaatsvinden.
Door gebruik te maken van 'network datamining' kan de netwerkbeheerder het inzicht in het netwerk vergroten en de elementen in kaart brengen, om de kwaliteit van de dienstverlening te waarborgen.
Netwerkbeheergegevens zijn die gegevens, die in de netwerkcomponenten wordt opgeslagen en real-time beschikbaar zijn. Deze real-time gegevens zullen eerst moeten worden getransformeerd naar gegevens die te gebruiken zijn als bron voor datamining. De operationele gegevens worden eerst opgeslagen in een gegevenspakhuis en vervolgens gestructureerd. Het belangrijkste voordeel is dat alle taken die nodig zijn om de gegevens te structureren, automatisch worden uitgevoerd. Dienstverleners als Netbuilding leveren de complete softwaretools, inclusief een relationele database, gegegevensbeheer en uitgebreide rapportagegereedschappen voor het bouwen van een gegevenspakhuis.
De architectuur van het gegevenspakhuis stelt netwerkbeheerders in staat om gegevens uit het netwerk te verzamelen, en vormt het intelligente hart voor de datamining. De polling- en translatie-applicatie verzamelt automatisch de gegevens uit het netwerk op basis van Snmp-agents (simple network management protocol), Rmon-probes (remote network monitoring) en mib's (management information bases). Deze gegevens worden in de database gelezen en gestructureerd.
De database is voorzien van de nodige intelligentie, configureert zichzelf binnen het netwerk en herkent daarbij automatisch de netwerkelementen, door de ondersteuning van de vele soorten Snmp-agents, mib-II en Rmon-probes.

Samenhang vastgesteld

Het verschil tussen 'network datamining' en netwerkbeheer is dat met datamining relaties worden gelegd tussen de data van de verschillende netwerkomgevingen. Met een netwerkbeheersysteem wordt de status van het netwerk beheerd en worden fouten gesignaleerd. De netwerkbeheerder kan inzoomen op een netwerkcomponent, daarvan de status opvragen, gegevens over het gebruik uitlezen en eventueel een aantal parameters configureren. Hij kan deze gegevens vervolgens verzamelen en met behulp van spreadsheets grafisch of als rapport presenteren. Dit kost echter veel tijd, die hij nuttiger kan besteden.
Bij 'network datamining' worden de gegevens uit de netwerkcomponenten in een database gelezen. De database zal alleen de relevante en juiste gegevens selecteren voor het uitvoeren van analyses. De samenhang tussen de verschillende gegevens wordt automatisch vastgesteld. Zo kan informatie over het netwerk boven water komen die tot dan toe volstrekt onverwacht was.
Met 'network datamining' is een zogenaamde baseline te bepalen. Dit is het referentiepunt waarmee alle na deze datum verzamelde gegevens worden vergeleken. Zo is automatisch de groei van bepaald dataverkeer of het aanbod op bepaalde huurlijnen of diensten te berekenen en te presenteren (automatische trend-analyse).
Network datamining geeft het management inzicht in het netwerk en beantwoordt ondermeer de volgende vragen:

• Wat is de status van het netwerk op dit moment, of vorige week?
  
• Wie gebruikt het netwerk en wie heeft het gebruikt?
  
• Welke systemen worden op dit moment gebruikt?
  
• Welke veranderingen hebben de afgelopen vier uur plaatsgevonden?
  
• Zijn er potentiële problemen op komst in het netwerk?

Deze vragen kunnen met behulp van datamining-technieken losgelaten worden op de database. De antwoorden zijn dan direct grafisch te presenteren.

Inzichtelijk

Door kosten toe te kennen aan netwerkdiensten, is ook de groei in de kosten van bepaalde soorten dataverkeer of het gebruik van een netwerkdienst te analyseren. De netwerkbeheerder kan hierdoor tijdig beslissingen nemen om andere netwerkdiensten te installeren, zoals overschakelen van Isdn-lijnen naar huurlijnen. Door kosten op de juiste wijze toe te kennen aan gebruikersgroepen, zijn kosten op basis van het gebruik door te belasten. 'Network datamining' maakt alle kosten inzichtelijk.
Hetzelfde is mogelijk met problemen in het netwerk. De netwerkbeheerder kan analyseren wat de beschikbaarheid is van één of meerdere netwerksegmenten over een bepaalde tijdsperiode. De netwerksegmenten of netwerkcomponenten met relatief veel problemen zijn te analyseren, te detecteren en te repareren. Hierdoor krijgt de beheerder inzicht in het gedrag van zijn netwerk.
Het belangrijkste is echter dat nu werkelijk de kwaliteit van de netwerkdienstverlening in kaart gebracht wordt en dat deze kwaliteit real-time te monitoren is. Op basis van deze kwaliteit zijn service level agreements af te sluiten met de verschillende afnemers of gebruikersgroepen. Door een constante bewaking van de kwaliteit kan de netwerkbeheerder op basis van prestaties de kosten doorberekenen en het netwerk effectief en efficiënt houden.
Uiteindelijk valt of staat elk informatiesysteem met de juiste beschikbaarheid en presentatie van de gevonden gegevens. Zonder de juiste presentatiemiddelen worden gegevens nooit echt informatie.
Daarom moeten datamining-oplossingen altijd worden voorzien van goede grafische presentatiemiddelen, zoals gedetailleerde rapporten en grafieken.
Desgewenst moet ook met behulp van Internet of een intranet op ieder moment van de dag informatie of rapportage over het netwerk opvraagbaar zijn via een web-browser. De Internet-koppeling stelt meerdere personen in staat - binnen of buiten de organisatie - om te worden geïnformeerd over het gedrag van het netwerk.
 
Rob van Kesteren, algemeen directeur Netbuilding Nederland