Pentium met MMX lijkt kind met waterhoofd

Deze week introduceerde Intel eindelijk een Pentium met verbeterde mogelijkheden voor multimedia. Op den duur zullen alle Intel-processoren zijn uitgerust met deze zogenaamde MMX-technologie. De Pentium Pro volgt later dit jaar. De chipgigant prijst MMX aan als 'de belangrijkste verbetering van de architectuur van de laatste tien jaar'.

Bij de eerste aankondigingen over MMX, een jaar geleden, sloeg Intel zich al op de borst. Ingenieurs van de chipgigant hadden 57 nieuwe instructies ontwikkeld die de prestaties van rekenintensieve toepassingen zoals video, audio en spelletjes maar liefst tot twee maal toe zouden versnellen. De voordelen voor gebruikers waren evident: zij hoefden in de toekomst geen audio-, video of grafische kaarten meer aan te schaffen om de prestaties van hun PC's bij spelletjes of video te verhogen. De nieuwe MMX-technologie zou hen dat gratis, via software leveren.
Nu de Pentium met MMX werkelijkheid is geworden, stellen zelfs de prestatiemetingen die Intel zelf naar buiten brengt teleur. Bestaande software draait slechts 10 tot 20 procent sneller en de winst met toegesneden MMX-software voor media-toepassingen is geen 100, maar slechts 60 procent.

Geen benchmarks

Het zwakke punt van MMX omzeilt Intel door geen benchmarks te geven voor de verwerkingen van drijvende komma- en gehele getallen-berekeningen. Het was al bekend dat afwisselingen tussen drijvende-kommabewerkingen (grafische toepassingen) en gehele getallen (bijvoorbeeld modemfuncties) forse vertragingen opleverden bij MMX. De vertraging ontstaat doordat de processor enkele tientallen klokcyclussen nodig heeft om over te stappen tussen beide functies. Vooral 3D-grafische toepassingen zoals spelletjes werken hierdoor minder snel. Dat is pijnlijk voor Intel, want PC's hebben juist flinke concurrentie gekregen van nieuwe game-machines zoals de Nintendo 64 (vanaf maart ook in Nederland voor slechts 499 gulden verkrijgbaar).
Er is verder nog weinig programmatuur op de markt die gebruik kan maken van de nieuwe mogelijkheden van MMX. Ook softwarebedrijven lieten het tot voor kort afweten, omdat ze voor de speciale programmatuur in een assembler moeten schrijven. Die situatie kan echter snel veranderen, want inmiddels zijn er C-compilers beschikbaar die MMX ondersteunen.

AMD en Cyrix

Intel spant zich echter tot het uiterste in om met deze nieuwe multimedia-technologie voet aan de grond te krijgen. Dat blijkt uit het feit dat Intel de technologie ook aan rivalen AMD en Cyrix in licentie geeft om de markt voor MMX-software zo groot mogelijk te maken. Het met grote marges verwende Intel blijkt nu zelfs tot een kleine aderlating bereid.
Dat maken de prijzen van Pentium-processoren met MMX duidelijk. De 166 MHz- en 200 MHz-versies zijn met respectievelijk 407 en 550 dollar slechts 5 dollar duurder dan hun broertjes zonder MMX. En dat terwijl er op een Pentium met MMX 4,4 miljoen transistoren zitten, 1,4 miljoen meer dan de eerste generatie Pentiums kennen. Dit betekent hoge produktiekosten. Die nemen namelijk exponentieel toe met het aantal transistoren, omdat er bij grotere chips meer uitval is. Marktonderzoeksbureau In-Stat uit Scottsdale, Arizona, beweert zelfs dat Intel de introductie van zijn MMX-chips afgelopen najaar uitstelde, omdat het problemen met de opbrengst had.

Belasting processor

De processorfabrikant gaat er prat op dat een 200 MHz MMX Pentium hoge kwaliteit digitale (MPEG2) video kan verwerken. "Dat kan hij inderdaad. Maar als je vervolgens de muis beweegt, crasht je systeem", zegt Will Strauss, een analist op het gebied van digitale signaalverwerking, de techniek die centraal staat bij de verwerking van video, audio en grafische toepassingen. Ook andere functies van randapparatuur, waarvan Intel claimt dat ze door de centrale processor zullen worden overgenomen belasten de Pentium zwaar. MMX kan via software bijvoorbeeld rekenfuncties van modems overnemen. Maar volgens Strauss legt een V.34-modem (bijvoorbeeld 28k8) al snel beslag op een kwart van de rekencapaciteit van een 200 MHz Pentium met MMX. "Dan heb ik het nog niet over audio. De kans bestaat ook dat spreadsheet-programma's en Windows vertragingen oplopen."
Strauss wijst erop dat de MMX-technologie in de verwerking van video, audio en grafische toepassingen nog ver achterblijft bij de multimedia-processoren waarmee Philips, Cromatic Research en Samsung rond deze tijd op de markt komen. "Ik denk dat maar 70 procent van de gebruikers de functionaliteit die MMX biedt voldoende vindt." Om de tekortkomingen van MMX te verdoezelen zou Intel volgens Strauss bovendien extra chips op het moederbord plaatsen om de rekentaken voor ondermeer communicatiefuncties te ondersteunen.