Burger kan Jaar 2000-schade claimen

De landsadvocaat constateert dat contracten met leveranciers zeer van elkaar kunnen verschillen. Deze variëren van koopcontracten voor de aanschaf van computers, standaard- en maatwerksoftware tot aan onderhoudscontracten en huur- en lease-overeenkomsten. Voor elk type contract gelden weer andere juridische regels. "Daardoor", stelt de landsadvocaat, "kan in het algemeen niet gezegd worden of een gebruiker een leverancier aansprakelijk kan stellen voor fouten die in de apparatuur en/of programmatuur optreden, dan wel of zij kan eisen dat een leverancier bestaande apparatuur en programmatuur 'millennium-bestendig' maakt."

Tijdig aan bel trekken

Volgens de raadsheer voor de rijksoverheid ontbreekt de tijd om een uitvoerige juridische discussie te voeren met leveranciers over de vraag of en waarvoor zij aansprakelijk zijn. Dit geldt des te meer voor het voeren van een of meer proefprocedures, waarbij de Hoge Raad waarschijnlijk pas na 2000 tot een uitspraak zou komen. Ook in een noodwetgeving, een populaire gedachte in de Verenigde Staten, ziet de landsadvocaat weinig heil. Niet alleen duurt de procedure in zijn ogen te lang, ook valt de omvang van de door niet-millennium-bestendige systemen ontstane schade nu nog niet te overzien. Daardoor zou er op bepaalde personen een onwenselijk grote aansprakelijkheid worden gelegd.
Eventuele claims na 2000 moeten op contractniveau bekeken worden. De landsadvocaat benadrukt echter dat "een puur tekstuele uitleg van een contract niet beslissend is." Ook andere aspecten spelen een rol. Hieronder vallen de economische levensduur, de redelijkheid van een claim, de verhouding tussen de oorspronkelijke contractprijs en de schade, en het land waarin de leverancier gevestigd is. Verder moet een gebruiker tijdig aan de bel trekken bij de leverancier. Wie dat nalaat, na het moment waarop hij het gebrek had kunnen ontdekken, komt niet meer in aanmerking voor een eventuele vergoeding.
De overheid en het bedrijfsleven moeten rekening houden met het feit dat ook zij als gebruikers van systemen aansprakelijk kunnen worden gesteld. Mocht de burger in 2000 letselschade of financiële schade ondervinden van programmatuur die niet werkt, dan kan deze de aanbieder en de producent ervan aansprakelijk stellen. Als voorbeelden noemt de landsadvocaat onde r andere de gevolgen van te late salarisbetalingen, kapotte medische apparatuur en niet-werkende luchtverkeersgeleidingssystemen. Het is in ieder geval raadzaam om aandacht te schenken aan het probleem, om later niet voor verwijtbaar gedrag voor het gerecht gesleept te worden.

Nog geen afspraken

Het rapport van de landsadvocaat is voor het kabinet aanleiding om leveranciers van software aan de overheid uit te nodigen voor overleg over de aanpak van het millennium-probleem en de aansprakelijkheid. Navraag bij de in het leven geroepen Projectgroep Millennium Overheid leert dat er nog geen afspraken zijn gemaakt. Waarschijnlijk zullen alleen de grote huisleveranciers gesprekspartner zijn. Een woordvoerster van Roccade Informatica Groep vindt overleg zinvol om de verantwoordelijkheden af te bakenen. Een zegsman van Consist, een kleinere leverancier, voelt zich minder aangesproken. "Al onze systemen zijn al uit den treure getest en door accountants als Jaar 2000-bestendig bestempeld."
De overheid houdt er al rekening mee dat door het krappe tijdsbestek planningen niet worden gehaald. In al die gevallen zullen de meest vitale systemen voorrang krijgen. Maar dan nog blijft het risico bestaan dat er fouten blijven zitten. Afges proken is dat elk departement in 1998 een noodplan heeft opgesteld, waarin beschreven staat hoe de continuïteit van de meest vitale processen kan worden gewaarborgd. Desnoods denkt men aan het overschakelen op handmatige verwerking in geval van nood.