De risico's van uitbesteden

Wet Keten Aansprakelijkheid Opdrachtgevers in zowel de publieke als private sector dienen hun aannemers en onderaannemers zorgvuldig te selecteren teneinde te voorkomen dat zij aansprakelijk worden gesteld voor betaling van loonbelasting en sociale premies die door (onder)aannemers niet zijn afgedragen. Dit is vastgelegd in de Wet Ketenaansprakelijkheid. Doel van de Wet Ketenaansprakelijkheid is bestrijding van malafide onderaanneming waarbij sprake is van het bewust niet betalen van premies, loon- en omzetbelasting. Dit heeft immers een verstorend effect op de arbeidsmarkt en op de concurrentieverhouding met bonafide aannemers. De Wet Ketenaansprakelijkheid biedt de Belastingdienst en het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen de mogelijkheid om een aannemer hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de premies en loonbelasting die zijn onderaannemer is verschuldigd terzake van aan hem uitbestede werken, en voor de premies en loonbelasting verschuldigd door eventuele subonderaannemers. De aansprakelijkheid geldt daarom voor de gehele keten naar boven toe. De aannemer is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van sociale premies en de loonbelasting voor alle onderaannemers aan wie hij en zijn onderaannemers het werk uitbesteden, wanneer één van hen ten aanzien van deze betaling in gebreke is gebleven.

In de tijd dat de bomen nog tot in de hemel leken te groeien, was diversificatie het toverwoord. 'Alles onder eigen dak' was het devies en bedrijven zetten divisies en afdelingen op rond activiteiten die ver buiten de oorspronkelijke competentie van het bedrijf vielen. De economische terugval heeft ertoe geleid dat organisaties en masse terugkeren naar die kerncompetentie en alle activiteiten en personeelsleden die zich daar niet mee bezig houden bij derden onder brengen. Hierdoor worden de operationele kosten variabel en overzichtelijk.
Ook autofabrikant Daimler Chrysler ontvouwde vorige maand een plan rond dit model. 'De wereld verandert en we begrijpen inmiddels dat snelheid belangrijker is dan volledigheid,' zegt Bram Schot, president en ceo van Daimler Chrysler Nederland. 'Er bestaat geen ideale of perfecte organisatiestructuur en bemanning want de behoefte daaraan verandert continu. We moeten daarom naar een nieuw soort organisatie met een kleinere vaste kern en daaromheen veel meer flexibiliteit. Dat betekent kennis out- of insourcen op tijdelijke basis zodat we naar flexibilisering van kostensoorten toe gaan.' Bij Daimler Chrysler zal de organisatiestructuur bestaan uit 'een kern die zich via stippellijntjes verbindt met derden', schetst Schot. 'De organisatie kan niet iedere week veranderen, dus zoeken we een model waarbij we flexibel kunnen zijn. Binnen het oude bedrijfsmodel was de structuur en de bemanning in balans, maar we denken dat we met minder functies en minder activiteiten onder ons dak beter uitgerust zijn voor de toekomst. Alles wat buiten de kerncompetentie valt, besteden we uit of huren we naar behoefte in.'

Adder onder het gras

De grootste kostenpost is personeel, en een contract voor onbepaalde tijd staat de flexibilisering in de weg, weet ook Schot. Daimler Chrysler zal daarom het personeelsbestand 'gecontroleerd afbouwen'. 'Bepaalde kennis is over drie weken nodig, maar nu niet,' zegt Schot, die daarmee de kracht van outsourcers en detacheringsbureaus nauwkeuring aangeeft.
'Alleen zodoende kun je meedeinen op de economie,' zegt Ton de Vink, directeur van ABC Automatiseringsteam, dat een groot aantal ict-consultants detacheert en de tijdelijke contracten voor opdrachtgevers afhandelt. 'Als het dan tegenzit, kun je snel van de flexibele contracten af.'
Een adder onder het gras bij het inhuren van personeel, is echter dat de opdrachtgever aansprakelijk gesteld kan worden voor de afdracht van loonheffing, BTW en premies werknemersverzekeringen van de ingehuurde krachten. ABC Automatiseringsteam heeft volgens De Vink een unieke formule ontwikkeld waarmee opdrachtgevers dit risico gegarandeerd vermijden.
ABC Automatiseringsteam heeft de afgelopen twee jaar grote projecten binnengehaald, waaronder de Wholesale-divisie van ABN AMRO via EDS. 'Daar doen we de volledige contractafhandeling voor,' zegt Vink. 'ABN AMRO is één van de grootste uitbestedingsprojecten in Nederland en vele honderden mensen zijn van de bank overgegaan naar EDS, waaronder ongeveer 700 externe ict-consultants die door de bank waren ingehuurd van 111 verschillende leveranciers. Wij hebben dat volledig geïnventariseerd en daar een risicoanalyse op uitgevoerd. Daarna hebben we alle contracten overgenomen. Wij zijn daar als intermediair tussen gezet om dat ook juridisch goed af te handelen.'
De risicoanalyse is van belang in het kader van de Wet Keten Aansprakelijkheid, vertelt De Vink. 'Dat houdt in dat de belastingdienst en bedrijfsverenigingen een bedrijf kunnen aanspreken als er geen loonheffing, BTW of sociale premies zijn betaald als men consultants inhuurt via derden. Indien de leverancier deze niet afdraagt of failliet gaat, krijgen de opdrachtgevers een claim.'

Accountantsverklaringen

Dat maakt bedrijven huiverig om consultants in te huren, weet De Vink. 'Om dat veilig te stellen voor de klant, werken veel outsourcers en detacheerders met accountantsverklaringen. Na afloop van een kwartaal wordt een verklaring verstrekt waaruit blijkt dat de loonheffing, de BTW en de bijdragen aan bedrijfsverenigingen allemaal betaald zijn.' Dat geeft de opdrachtgever volgens De Vink echter weinig zekerheid, want die verklaring wordt achteraf verstrekt, als het risico al gelopen is. 'Als er een paar honderd man aan het werk is, gaat dat om een groot risico en bovendien moeten die verklaringen ook nog vergeleken worden met de eigen accountants om te kijken of het allemaal wel klopt.'
ABC Team werkt daarom niet met accountantsverklaringen. 'De wet rept er ook niet over dat die verklaringen je vrijwaren of ontslaan van aansprakelijkheid,' aldus De Vink. 'Dankzij onze risicoanalyse, waarin we het financiële risico aantonen dat zij theoretisch lopen, kunnen wij vooraf een garantie geven aan de klanten dat ze gevrijwaard zijn van aansprakelijkheid.' ABC Team neemt de verantwoordelijkheid voor de afdracht van alle belastingen en sociale premies namelijk volledig op zich. 'We hebben afspraken met de belastingdienst en de bedrijfsverenigingen dat de combinatie van een VAR en onze specifieke contracten voor hen voldoende zijn om de positie van de consultant als onafhankelijk van de opdrachtgever te maken en dat er geen vermoeden van dienstverband ontstaat.'
Het is voor opdrachtgevers van belang dat zij deze risico's goed afgedekt hebben, zegt De Vink. 'De belastingdienst heeft een traject opgestart om te gaan jagen op bedrijven die deze wet niet naleven. Dat is een logisch gevolg van de toename in uitbesteding.'< BR>