Niet het verlies van werkgelegenheid is het grootste gevaar bij offshoring, maar het gebrek aan kennis om dit soort contracten aan te sturen. In het informaticaonderwijs dient dan ook aandacht te komen voor de aansturing van offshore-leveranciers. Dit beweert Guus Delen, lector it-sourcing aan de Hogeschool van Amsterdam.
Sourcing-specialist Guus Delen is dit jaar benoemd tot lector ‘Sourcing of it’ bij het Instituut voor Informatica van de Hogeschool van Amsterdam. Ter inwijding hiervan gaf hij op 14 december de openbare les ‘A global perspective on sourcing. Over de maatschappelijke impact van it-sourcing’. Delen stipte hierin de langgevoerde discussie aan over de bedreiging die offshoring (het verplaatsen van it-werk naar lagelonenlanden) vormt voor de werkgelegenheid in Nederland. Volgens hem schuilt hierin niet het echte gevaar. Het betreft in zijn ogen doorgaans ongeschoold productiewerk waarbij in Nederland de oudere generatie autodidactische it-specialisten betrokken is. Hoewel vervelend voor hen zit de echte dreiging in het verliezen van de regie over de it-dienstverlening, stelt de kersverse lector.
Delen legde dit gevaar in zijn les uit: net als in de begintijd van it-uitbesteding worden veel offshore-trajecten schromelijk onderschat. Opdrachtgevers vergeten regelmatig dat het afkopen van bestaande arbeidscontracten van medewerkers van wie het werk naar het buitenland gaat, tot kostenverhoging leidt. Ook ontbreekt vaak een goede kennisoverdracht, vooral als het gaat om software die slecht gedocumenteerd is. Daarbovenop moet er een cultuurbarrière worden doorbroken: de Nederlandse cultuur is erg direct, waar mensen in het buitenland meer moeite hebben met ‘nee zeggen’ en het toegeven van fouten.
CMM-levels
Typerend is het capability maturement model. Indiase it-bedrijven gaan er prat op dat zij op cmm-level 5 staan, het hoogst haalbare niveau. Zij maken programma’s die precies doen wat in de specificaties staat. De meeste westerse organisaties komen in dit ontwikkelmodel echter niet verder dan niveau 1 of 2 en hebben daarbij moeite om in een keer specificaties eenduidig en volledig aan te leveren.
Om niet in deze valkuilen te trappen is een veel strakkere aansturing nodig dan Nederlandse opdrachtgevers gewend zijn. Dit vereist frequent contact met de offshore-partij, kraakheldere afspraken en expliciete verificatie van de gemaakte afspraken. Om de regie niet te verliezen moet hierover dus voldoende kennis voorhanden zijn. Anders worden Nederlandse bedrijven ordinaire afnemers van it-diensten en -systemen, verdwijnt de hooggekwalificeerde it-kennis en overkomt de Nederlandse it-industrie hetzelfde als de scheepsbouw en textielindustrie, die een glorieus verleden hebben, maar helaas lang niet meer zo succesvol zijn als vroeger. De kwaliteit van de informatievoorziening gaat daardoor achteruit, waardoor de kosten hoog zullen blijven, aldus Delen.
Hij pleit er dan ook voor dat binnen het informaticaonderwijs speciale aandacht uitgaat naar het vak sourcing en de bijbehorende aansturingsproblematiek. Parallel hieraan vindt Delen dat er tevens meer geïnvesteerd moet worden in duurzame it-oplossingen, zoals het automatisch genereren van code. Er bestaat namelijk geen garantie dat er over vijf jaar nog voldoende goedkope en goed gekwalificeerde Indiërs over zijn om westerse bedrijven met hun it te helpen.
In zijn les verweet Delen politici en media het fenomeen offshoring eenzijdig te benaderen door alleen af te gaan op de ontslagen. Dit zou een negatief effect hebben op aankomende studenten die dan niet voor informatica kiezen uit angst werkloos te worden. Hij vindt protectionisme uit den boze en roep beleidsmakers op juist de kansen van offshoring en het belang van it-studies te benadrukken. Zeker met het oog op het tekort aan it-specialisten in Nederland.
Opleiding en onderzoek
In maart 2007 start aan de Hogeschool van Amsterdam de opleiding it-sourcing. Een half jaar later wordt die in samenwerking met de Hogere Economische School (HES) eveneens in deeltijd aangeboden. Delen is voorts in gesprek met diverse partijen om een ‘master it-sourcing’ te ontwikkelen. Verder is er net een door NWO gesubsidieerd universitair onderzoeksproject naar de werking van it-sourcing gestart onder de naam Symbiosis.
