De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) is vooralsnog niet van plan een onderzoek in te stellen naar de licentiepolitiek van Microsoft. Dit in tegenstelling tot wat eerst het geval leek te zijn.
De terughoudendheid van de NMa bleek tijdens het debat van Computable op de InfoSecurity-beurs in de Jaarbeurs (Utrecht). Daar zei Aad Kleijweg van de concurrentiewaakhond dat de NMa de pc-markt en Microsoft weliswaar goed in de gaten houdt, maar dat er vooralsnog geen aanleiding is voor een concreet onderzoek. “Wij hebben wel eens vragen over Microsoft gesteld aan pc-leveranciers.”
Hij nuanceert dat de NMa er slechts is om toezicht te houden op de concurrentieverhoudingen. “Wij zijn er om concurrentie te bewaken, niet om het te maken. Bijvoorbeeld door standaarden erdoor te drukken. Daartoe hebben we ook de middelen niet. Los van het feit of je dat wilt.” Kleijweg benadrukt dat de NMa de markt bewaakt en niet individuele concurrenten beschermt.
Softwarelicenties
Zijn uitspraken leidden tot hevige tegensputteringen van de andere aanwezigen. Ict-adviseur Arjen Kamphuis vindt het absurd dat een computer meestal niet gekocht kan worden zonder Windows-licentie. “Dat is al tien tot vijftien jaar zo. Het is voor desktops de laatste tijd iets beter, maar laptops zijn niet verkrijgbaar zonder softwarelicentie van Microsoft.”
Dit deel van de discussie ging met name over computers van de grote leveranciers, die middels contracten gebonden zijn aan de Windows-leverancier. Kamphuis: “Die wurgcontracten zijn de afgelopen tien jaar al meermaals aan het licht gekomen in diverse rechtszaken.”
Buitensluiten
Valentijn Sessink van Open Office ergert zich vooral over de buitensluiting van andere applicaties, zoals het door hem geleverde open source kantoorpakket, door de bundeling van applicaties bij Windows en pc’s. Kamphuis en Sessink stellen dan ook dat de door de NMa aangehaalde marktwerking niet werkt. Kleijweg erkent dat het wel een probleem kan zijn wanneer concurrentie in de kiem wordt gesmoord doordat bepaalde applicaties toch al meegeleverd worden met het besturingssysteem.
Het mededingingsorgaan heeft hierover onlangs een nieuwe officiële klachtbrief ontvangen, ondertekend door onder meer Kamphuis. Kleijweg schuift deze niet van tafel, maar doet er nog geen inhoudelijke uitspraken over. “Wellicht dat we naar aanleiding hiervan de partijen uitnodigen om meer informatie te verschaffen.”
De NMa-vertegenwoordiger roept het publiek dan ook op hierover brieven te sturen aan de NMa. Sessink reageert geprikkeld: “Die hebben jullie in augustus al gehad.” Kleijweg legt uit dat de NMa-agenda voor komend jaar in januari wordt opgesteld. “Dan bepalen we de speerpunten voor het nieuwe jaar. Overigens kunnen ook niet-speerpunten een onderzoek vereisen.”
Niet oplossen
Onderzoeker Sjoerd van Geffen van het IVIR (Instituut voor Informatierecht) reageert dat er veel onduidelijkheid is over de mededingingsregels in complexe, snel veranderende markten zoals die van de ict-industrie. “Er is behoefte aan verheldering; om de theorie te toetsen aan de praktijk.” Daarbij is het doel van eventuele onderzoeken dus niet het oplossen van huidige problemen, maar het verschaffen van inzichten en eventueel precedenten.
Van Geffen stelt dat de koppeling van softwarelicenties aan hardware (pc’s) in de praktijk niet echt een probleem hoeft te zijn. “In de meeste markten is er sprake van een dominante partij of zelfs een monopolie, die een lock-in vormt. Het gaat dan ook niet om de primaire, maar om de secundaire markt.” De primaire markt is bijvoorbeeld de fysieke telefoonaansluiting, de secundaire de dienst van het bellen – als je eenmaal abonnee bent, legt hij uit.
