Chipontwerper Rambus zakt alsmaar dieper in de problemen. Vorige week zag de uitvinder van de gelijknamige geheugenchiptechnologie zijn grootste steun en toeverlaat Intel verder afstand nemen. De processorfabrikant heeft langlopende berichten bevestigd dat het zijn Pentium 4 toch op korte termijn aansluit op sdram-chips.
Sdram is de huidige geheugenstandaard op de PC-markt en bevindt zich momenteel in een overgang naar ddr sdram (double data rate). Deze opvolger biedt een hoger prestatieniveau dan het ‘gewone’ sdram, verkrijgbaar in varianten met verschillende snelheden tot 133 MHz.
Intel heeft reeds lange tijd terug laten weten dat het niets zag in snellere sdram-varianten en de ddr-versie. Het bedrijf heeft in november 1996 een verbond gesloten met chipontwerper Rambus voor diens geheel nieuwe geheugentechnologie. Rambus-chips moesten de toekomstige standaard voor PC’s worden, zo besloten de partners.
In duigen
Dit plan is de afgelopen maanden langzaam in duigen gevallen, door een reeks problemen van zowel technische als bedrijfsmatige aard. De malaise voor Rambus’ technologie culmineert nu in de erkenning van Intel dat het zijn Pentium 4-processor voorziet van brede ondersteuning voor sdram. Dit betreft zowel de huidige 133 MHz-uitvoering als opvolger ddr.
Intel heeft weliswaar enkele maanden terug al een stap terug gedaan met de mededeling dat de Pentium 4, oorspronkelijk alleen voorbestemd voor Rambus-geheugens, op termijn ook sdram zou gebruiken. Nu laat vice-president Paul Otellini van de chip-architectuurgroep echter weten dat ddr op de planning staat als optie voor de algemene PC-markt, waar grote aantallen de boventoon voeren. Dit in tegenstelling tot de eerdere plannen, waarbij sdram-ondersteuning geen prioriteit had.
Otellini zegt dat Intel volgend jaar met een chipset komt die de Pentium 4 verbindt met huidig sdram, om daarna een product voor ddr sdram uit te brengen. Die laatstgenoemde chipset moet eind volgend jaar gereed zijn. De topman onthield zich echter van commentaar of de processorfabrikant deze chipsets zélf ontwikkelt of hiervoor vertrouwt op een externe leverancier.
Via Via
Geruchten doen de ronde dat het Taiwanese Via, fabrikant van chipsets en goedkope processors, deze rol zou kunnen krijgen. Dit naar aanleiding van het feit dat Intel Via eerst voor de rechter sleepte wegens inbreuk op patenten voor chipsets, waarna de strijdbijl plotsklaps werd begraven.
Het juridische geschil is nog niet geheel uit de wereld, maar van felle strijd is geen sprake meer. Via heeft al gezegd hoe dan ook een ddr-chipset voor de Pentium 4 te ontwikkelen, met of zonder Intels expliciete medewerking.
Analisten en marktkenners concludeerden eerder dat Intel zo langzamerhand gedwongen werd zijn handen af te trekken van Rambus. De nog altijd bestaande productieproblemen van diverse geheugenfabrikanten met deze chiptechnologie handhaven het hoge prijsniveau. De prijzen voor Rambus-chips zijn al hoger dan die voor sdram vanwege de duurdere productievorm, maar de schaarste van Rambus-geheugens drijft de prijzen verder op.
De Pentium 4 is echter bedoeld als processor voor de brede PC-markt. Aanvankelijk had Intel zijn nieuwe chip gepositioneerd om éérst de lukratieve bovenkant van de PC-markt te betreden en daarna af te zakken naar de algemene markt. Het oprukken van AMD met diens krachtige Athlon-chips heeft Intel echter onder druk gezet.
Contract
Intel-manager Otellini benadrukt nog altijd dat Rambus de voorkeur geniet voor de bovenkant van de PC-markt. De processorfabrikant is wel verplicht deze geruststelling te herhalen, aangezien zijn contract met Rambus het bedrijf verplicht die geheugentechnologie tot 2003 te voeren èn aan te prijzen voor het grootste deel van de PC-markt.
De marktwoelingen rondom Intel en het uitblijven van momentum voor Rambus-geheugen hebben de positie van die technologie teruggebracht tot ‘bedoeld voor de bovenkant van de markt’. Naar verluidt onderhandelt Intel nu met zijn geheugen-partner om onder de tijdsbeperking tot 2003 uit te komen.
Rambus is weinig genegen hier op in te gaan. Intel vertegenwoordigt immers de doorbraak naar de grote markt. Nintendo en Sony gaven met hun voorgaande spelcomputers al enige vaart aan Rambus, maar de toekomst lijkt alsmaar sterker aan andere geheugentechnologieën. Intel is dus de grootste steun voor het bereiken van een lukratieve marktpositie.
Kostbaar
Het zal dan ook een kostbare zaak worden voor Intel om zich te onttrekken aan de contractuele bindingen met Rambus. Die chipontwerper laat zich zijn kans op succes niet zonder compensatie ontnemen. De keuze voor Intel is dus: flink betalen voor een contractwijziging of flink betalen voor contractbreuk.
Wachten op het faillissement van Rambus is geen optie. Het bedrijf verkrijgt tegenwoordig namelijk ook inkomsten van geheugenproducenten voor zijn patenten op algemene chiptechnologie, waaronder sdram. Wellicht dat het overnemen van Rambus uiteindelijk goedkoper kan uitpakken dan morrelen aan het contract. Beide partijen bevinden zich echter in een moeilijk parket.
Mislukking
Intel-president Craig Barrett heeft al openlijk toegegeven dat de overeenkomst met Rambus op een mislukking is uitgelopen. Hij haalde fel uit naar de tactiek van dat bedrijf om geheugenfabrikanten aan te klagen wegens het schenden van algemene patenten die het bezit. Die patenten zouden ook betrekking hebben op sdram-chips. Kort na deze uitspraken van de Intel-topman poogden woordvoerders het tumult te sussen met de mededeling dat Barrett verwees naar Intels eigen falen met de mth-chip (memory translator hub). Dat geflopte product was een lapmiddel voor de omstreden 820-chipset die was ontworpen voor Rambus-geheugen, maar middels de mth ook standaard sdram-chips moest kunnen gebruiken. De mth bleek data te vervuilen en is uiteindelijk door Intel teruggevorderd. Deze operatie kost het bedrijf enkele honderden miljoenen dollars.
Gezwicht
Geheugenproducenten Samsung en Elpida Memory – de joint venture van NEC en Hitachi – gaan door de knieën voor Rambus. Deze twee bedrijven betalen voortaan licentievergoedingen en royalty’s aan Rambus voor nagenoeg al hun geheugenchips. De Amerikaanse chipontwerper stelt namelijk patenten te hebben die niet alleen de eigen technologie omvat, maar ook de huidige geheugenstandaard sdram en opvolger ddr sdram. Overigens liggen Rambus’ vergoedingen voor ddr sdram hoger dan voor de eigen geheugenchips. Marktleider Samsung produceert ongeveer 20,7 procent van alle geheugenchips wereldwijd. Rambus heeft al dergelijke schikkingen getroffen met andere geheugenfabrikanten, die in totaal 40 procent van de markt uitmaken.
