Silicon Valley is een bijna magisch begrip. In de hoop dat iets van die magie op hen zal afstralen dopen andere regio’s zich om tot ‘Silicon Iets’.
Er staat een interessante lijst op Internet: http://www.tbtf.com/siliconia.html. Het succes van Silicon Valley blijft intrigeren: welke ingrediënten maken een regio tot hét epicentrum voor ICT en hét mekka voor uitvinders en jonge ondernemers? Vanuit de hele wereld komen nieuwsgierigen naar de vallei op zoek naar het geheime recept voor een succesrijke hightech cluster. Oppervlakkige conclusies zijn gemakkelijk te trekken, maar de werkelijkheid van Silicon Valley is complex en paradoxaal. Complex omdat er sprake is van een geheel van succesfactoren die je niet los kunt zien van elkaar. Paradoxaal omdat er altijd wel een enerzijds-anderzijds kanttekening te plaatsen is. Om te beginnen is hier een aantal universiteiten en onderzoeksinstellingen van wereldfaam, die vers talent en geavanceerde onderzoeksresultaten leveren. Het zijn geen gewone universiteiten, maar topuniversiteiten die een strenge selectie aan de poort toepassen, hetgeen bijdraagt aan een positieve kringloop. Uitmuntende professoren gaan bij voorkeur naar universiteiten met de beste studenten en promovendi. De beste studenten gaan bij voorkeur naar topvakgroepen en gerenommeerde professoren. Vandaar dat Amerikanen niet alleen zeggen wat ze gestudeerd hebben, maar ook waar. Afgestudeerden van topuniversiteiten krijgen ook een invloedrijk netwerk mee.
Het zijn niet alleen de universiteiten die zorgen voor een technisch-wetenschappelijke cultuur van uitzonderlijk niveau. In de vallei zijn ook veel onderzoekslaboratoria gevestigd, waaronder NASA Ames, SRI International, IBM’s Almaden en Xerox’ Palo Alto Research Center. Bijna alle grote binnen- en buitenlandse ICT-bedrijven hebben een vestiging in de vallei om dicht bij het vuur te zitten. Ondanks het belang van wetenschappelijk en toegepast onderzoek is het overheersende kenmerk van de cultuur in Silicon Valley niet studeren maar doen. ‘If you do, you can; if you don’t, you cannot’ las ik op een muur in Californië. Het begrip haalbaarheidsstudie, dat ik in Nederland zo vaak tegenkwam, is hier onbekend. Je leert niet van papieren exercities, maar door de handen uit de mouwen te steken. Je zou kunnen zeggen dat een startend bedrijf een haalbaarheidsstudie is. Maar het essentiële verschil is dat je ook meteen een product in de markt hebt wanneer het idee echt goed blijkt te zijn. Een logische consequentie is wel dat veel startende bedrijven mislukken. Voor de medewerkers van de individuele bedrijven die hun aandelenopties zien verdampen, is dat ongetwijfeld sneu, maar meestal geen ramp: nieuwe kansen liggen letterlijk om de hoek. Uitproberen en mislukken is minder problematisch dan niet proberen. Voor de regio als geheel betekent het een supersnel leer- en selectieproces: welke technologie maakt het wel en welke niet, welk bedrijfsmodel is houdbaar en welk niet, welk team is de top. De dynamiek beperkt zich niet tot Internetstarters, ook gevestigde ICT-bedrijven benadrukken dat zij wendbaar en lenig zijn, en proberen voortdurend in beweging te blijven met investeringsfondsen, nieuwe divisies, overnames en verzelfstandigingen.
In Silicon Valley hoeven starters met een echt goed idee niet eindeloos om geld te bedelen. Ze kunnen een beroep doen op de netwerken van rijke individuen of op de investeringsfondsen van bedrijven (vaak honderden miljoenen dollars) en van de vele ‘venture capital’ (durfkapitaal) firma’s. Dag-in-dag-uit speuren lokale ‘venture capitalists’ (vc’s) naar de volgende Netscape, Yahoo of eBay. Vorig jaar investeerden vc’s 13,4 miljard dollar in jonge hightech bedrijven in de San Francisco Bay Area. Ter vergelijking: in Nederland was dit ongeveer 0,4 miljard. Jaar in, jaar uit komt eenderde (!) van al het Amerikaanse vc-geld in de Bay Area terecht! De afgelopen jaren is de hoeveelheid beschikbaar geld enorm gegroeid, zodat de fondsbeheerders een probleem hebben om al dat geld verantwoord te investeren. De daling van de aandelen op de Nasdaq heeft de gekste excessen gestopt, maar de fondsen die durfkapitalisten hebben verzameld, zijn ongekend groot. Zo zijn er vorig jaar diverse fondsen van meer dan een miljard dollar opgezet. Maar het gaat niet alleen om geld: reputatie, advies en lokale netwerken zijn minstens zo waardevol.Locatie is nog steeds belangrijk, ondanks de nieuwe digitale communicatiemogelijkheden, want uiteindelijk is en blijft het allemaal mensenwerk. Wanneer een hoge snelheid van handelen een concurrentievoordeel oplevert, is er onvoldoende tijd voor grondig antecedentenonderzoek. Je valt terug op bekenden of gaat af op het oordeel van iemand die je kent en hoog aanslaat. Reizen kost tijd en jetlags zijn vervelend, dus je intensieve contacten vind je in de buurt. Er wordt in Silicon Valley heel veel genetwerkt tijdens de talloze ontbijtbijeenkomsten, borrels, dinerpresentaties en conferenties. Het is één en al uitwisselen van visitekaartjes en zien te achterhalen of de ander ooit nog wat voor je zou kunnen betekenen. Daarnaast is de locatie belangrijk met het oog op de sterk gespecialiseerde dienstverlening die aanwezig moet zijn voor een gunstig hightech bedrijfsklimaat.
Mensen trekken naar Silicon Valley vanwege de uitdagende cultuur, de ongekende mogelijkheden voor starters en… het prettige leefklimaat. Het lijkt altijd voorjaar in Silicon Valley. Ook dat draagt bij aan het gevoel van optimisme en nieuwe kansen. De omgeving is prachtig – veel groen, laagbouw, beboste heuvels met in de nabijheid de oceaan, het ski-oord Lake Tahoe en wereldwonder Yosemite dichtbij – en voor stappen en uitgaan is er San Francisco. Het feit dat Silicon Valley op een aantal actieve breuklijnen in de aardkorst is gebouwd is haast symbolisch: alles wat je hebt, kan in een klap worden weggevaagd. Silicon Valley is gegroeid over een periode van jaren met een aantal flinke ups en downs. De veerkracht is opmerkelijk; telkens past de Valley zich aan en grijpt als eerste de nieuwe kansen. Er zijn wijze lessen te trekken uit de geschiedenis en de (althans tot nu toe) unieke combinatie van succesfactoren. Regio’s die het belang van ICT, innovatie, starters en gazellen voor hun slagkracht onderkennen, doen er goed aan meer dan alleen de naam over te nemen. Maar niet alles… Want komen er scheurtjes in het silicium? Daarover de volgende keer.
