Van Vliet: Toptaken en factor-C schudden websites op

Uit Groot-Brittannië is de Toptaken-discussie overgewaaid. Dit is een ordeningsprincipe waarbij de inhoud van een website wordt bepaald door wat burgers belangrijk vinden. Het zorgt voor een frisse wind in website-beherend-overheidsland.

Eind september mocht ik in Deventer aanwezig zijn bij een Toptakenbijeenkomst, georganiseerd door de beroepsvereniging Cascadis en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in het kader van het programma Beter en concreter, voor het terugdringen van regeldruk).

Conclusie: Toptaken is een ordeningsprincipe waarbij de vraag van de lokale burger leidend is. Prima aanpak, want met name gemeenten doen veel te weinig aan het testen van hun communicatiemiddelen. Gebruikerstest of klantenpanel is waarschijnlijk alweer een te ouderwetse term, en Toptaken klinkt ook wel ‘lean’.

Iets te makkelijk daarbij was de stelling van een spreker dat alle andere informatie dan gewoon van de site verwijderd kan worden. De betreffende gemeentelijke site was van enkele duizenden naar enkele honderden pagina’s getransformeerd. Alleen, hoe verhoudt deze stelling zich met het advies van de Raad van Openbaar bestuur dat bij een transparante overheid alle informatie beschikbaar moet zijn (Wet Openbaarheid van Bestuur).

Vanzelfsprekend hoort bij de visie ‘alles openbaar’ ook een personeelsformatie die dit realiseert. Dan kan ‘van Toptaken naar Transparant’ je helpen om het management te overtuigen om meer mensen voor het web te hebben.

Een andere interessante stelling op de bijeenkomst was dat bij een Toptakensite alleen een centrale webredactie goed functioneert. Veel overheidsorganisaties werken echter nog met decentrale redacteuren vanuit het idee dat vakafdelingen ook een verantwoordelijkheid hebben om een  website actueel te houden. Misschien werkt het niet overal even goed, maar het zorgt wel voor betrokkenheid van de hele organisatie. Feit blijft dan wel dat er minimaal een centrale eindredacteur voor website en internet moet zijn (bij communicatie).

Decentraal webbeheer zorgt er ook voor dat communicatie of taal niet alleen het domein is van de communicatieafdeling of webredacteur. Een centrale opzet zorgt namelijk voor een ‘flessenhalsconstructie’ bij publicaties en diskwalificeert de vakinhoudelijke collega’s.

Mijn stelling is dat je van een goed opgeleide vak- of beleidsambtenaar mag verwachten dat die ook goede brieven en (web) teksten kan produceren. Blijkt de kwaliteit tegen te vallen dan moet je die collega’s trainen, maar niet per definitie het werk naar de communicatieafdeling overhevelen. Deze opvatting past ook bij een andere wind die door overheidsinstanties waait, namelijk de factor-C, een methodiek om een organisatie communicatiever te maken. Ambtenaren horen namelijk meer ‘omgevingsbewust’ te functioneren.

De factor-C draait om het verankeren van de aandacht voor communicatie in alle fasen van het beleidsproces. Als je vervolgens met een centrale redactie gaat werken, of het nu online dan wel offline is, dan stel ik vast dat er sprake is van visies die elkaar niet versterken.